Erişilebilirlik

Kaddafi'nin 42 Yıllık Diktası Sona Erdi


Kaddafi'nin 42 Yıllık Diktası Sona Erdi
Kaddafi'nin 42 Yıllık Diktası Sona Erdi

Kaddafi, 1969’da askeri darbeyle Libya Kralını devirip iktidarı ele geçirdiğinde 27 yaşında bir subaydı.

Kaddafi, Batıyı şiddetle eleştiren tutumuyla kısa zamanda ün kazandı. Askeri üniformasını çıkaran Kaddafi Arap milliyetçiliğini benimseyerek Arap dünyasını birleştirmeye çalıştı. Daha sonra gösterişli giysileri, ateşli konuşmaları ve kadın korumalarıyla dünya politikasında aşırılıklarıyla tanınan bir lider oldu.

Jerold Post George Washington Ünivesitesi Siyasi Psikoloji Bölümü Başkanı: "Dikkatimizi Kaddafi’nin eksantrik yanlarına çevirdik ama özellikle uluslararası forumlarda gerçekten etkiliydi. Kimi zaman sevimli de olabiliyordu ama kuşkusuz çok garip bir insandı."

Kaddafi “Cemahiriye” adını verdiği sosyal, siyasi ve ekonomik bir sistem yarattı. Görüşlerini ünlü Yeşil Kitap’ta özetledi. Kurumlar olmadan doğrudan halk ve kendisi tarafından yönetilen bir ülke yaratmak istediğini savundu.

Orta Doğu Enstitüsü uzmanlarından Daniel Serwer bunun hiçbir zaman gerçekleşmediğini söylüyor: "Libya halkına kendilerini yönetmek için konseyler kurmaları gerektiğini söyledi ama kendilerini yönetmelerine izin vermedi. Libya’daki yönetim, tek adam yönetimiydi."

Serwer Libya’nın zengin petrol ve doğal gaz kaynaklarının Kaddafi’ye içte ve dışta nüfuz kazandırdığını söylüyor.Ancak Kaddafi bu zenginliği sadece kendisine ve en yakın müttefiklerine tahsis etti.


Daniel Serwer, "Kaddafi, ayrıca çeşitli gruplardan meydana gelen Libya’da birliğin simgesi de oldu," şeklinde konuşuyor.

Terörle bağlantıları Kaddafi’nin uluslararası görüntüsüne zarar verdi. Amerika Kaddafi’yi 1986’da bir Alman gece kulübünde iki Amerikan askerinin öldüğü bombalı saldırıdan sorumlu tuttu.

2003 yılında Kaddafi, Batı’yla uzlaşma yolunda adımlar attı. 1986’da İskoçya’nın Lockerbie kentinde 270 kişinin öldüğü Pan Amerikan uçağının düşürülmesi olayının sorumluluğunu kabul etti, nükleer programına son verdi. Karşılığında Amerika yaptırımları kaldırdı ve iki ülke arasında yeniden diplomatik ilişki kuruldu.

Ancak bu yılbaşında binlerce Libyalı Kaddafi’nin dikta yönetimine karşı ayaklandı.
Arap Baharı’na katılan Libyalılar Kaddafi’den çekilmesini istedi. Kaddafi ayaklanmayı şiddet kullanarak ezmeye çalıştı.

Kısa zamanda dünya kendisine cephe aldı. Birleşmiş Milletler yaptırımlar uygularken NATO hava saldırıları başlattı. Ama Kaddafi çekilmemekte direndi.

Kaddafi, "Libya petrolünü, topraklarını kontrol etme ve Libya’yı yeniden sömürge yapma komplosu var. Bu asla olamaz. Libya’yı savunmak için son erkek ve kadınımıza kadar savaşacağız," şeklinde konuşmuştu.

Daniel Serwer ve Jerold Post, “Kaddafi için sadece kendisi vardı” diyorlar.

Post, "Kaddafi, iç dünyasının dışa vurumuydu. Bir başka deyişle, baş seyircisi duvarına astığı aynaydı. Kaddafi, ”Ayna söyle bana en büyük Afrikalı, Müslüman, üçüncü dünya lideri kim? diye soruyordu. Almak istediği yanıt, ”Bu kişi sensin” idi," diyor.

Serwer, "Kaddafi dikta rejimi ve demokrasiye direnişiyle hatırlanacak. Bu birçok insan için çılgınca bir deneyim oldu," diyor.

Bedevi bir aileden gelen ve birleştirici bir lider olmakla övünen bir zamanların genç subayı Muammer Kaddafi sonunda Libya halkını kendisine karşı birleştirmeyi başardı ve sonunu hazırladı.



Fotoğraf Galerisi

XS
SM
MD
LG