Erişilebilirlik

Cordesman: 'Libya'nın Ekonomik Geleceği Yalnızca Petrol Değil'


Trablusgarp'ta banka şubesi önünde bekleşen Libyalılar
Trablusgarp'ta banka şubesi önünde bekleşen Libyalılar

Muammer Kaddafi öldü, ama Libyalılar 40 yılı aşkın süredir devam eden diktatörlüğün sona ermesiyle birlikte yıpranmış bir ekonomiyle başbaşa kaldı. Amerika’nın Sesi, Libya’yı gelecekte nelerin beklediğini inceledi.

Ayaklanmalar başlamadan önce Libya günde 1 milyon 600 bin varil yüksek kalitede petrol üretebiliyordu. Şimdiyse petrol üretimi bu miktarın dörtte biri.

Libya bağımsızlığından bu yana ekonomisini petrol ihracatına dayandırdı. Ancak Ortadoğu uzmanı Anthony Cordesman petrolün, Libya’nın geleceğinin tek anahtarı olmadığını söylüyor:

“Libya’nın düzenli petrol üretmeye başlaması için ne kadar zaman gerektiği, eskisi kadar petrol üretip üretemeyeceği konusu çok tartışılıyor. Bu aylar da sürebilir, yıllar da. Ama petrol ulusal düzeyde refah sağlamaya yetmeyecek. Libya başka kaynaklardan gelir üretecek bir ekonomik yapı kuramazsa istikrar kazanamaz.”

Libyalıların üçte biri işsiz, ülkede yoksulluk oranı yüzde 30’un üzerinde. Libya’nın en çok nakit paraya ihtiyacı olduğunu vurgulayan Cordesman, Kaddafi’nin 42 yıllık iktidarı süresince yabancı bankalarda sakladığı milyarlarca doların serbest bırakılması durumunda bu nakit ihtiyacının karşılanacağını söylüyor:

“Kaddafi uluslararası bankalarda büyük miktarlarda yatırımlara sahip. Libya bu yatırımlardan yararlanabilir. Ama bu yatırımların büyük bir kısmı paraya çevrilemiyor. Onun dışında Libya’da bu parayı aklı başında harcayacak bir yönetim yok. Eğer boş yatırımlara, gerçek anlamda kalkınma yaratmayan büyük projelere harcanırsa bu para, gelse bile büyük bir hızla ziyan olur.”

Amerikan hükümeti, Libya’nın tehlikeli silahlarını güvenceye alması ya da tamamen imha etmesi için 40 milyon dolar vadetti.

Ama Cordesman’a göre, Amerika’nın Libya’ya demokratikleşme yönünde rehberlik etmekten başka fazla yapabileceği bir şey yok.

“Toparlanmaları için Libyalılara yardım ederken çok dikkatli olmalıyız. Kuzey Afrika’da istikrarsızlık istemeyiz. Bir petrol ülkesinin iç karışıklıklara mahkum olmasını istemeyiz. Radikal İslam’ın ülkeyi ele geçirmesini istemeyiz. Kapasitemiz, neler yapabileceğimiz ve özellikle de siyasetimiz konusunda gerçekten dürüst davranmak zorundayız.”

Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu yetkilileri, ekonomisini toparlaması ve ulusal gelir üretme yolları bulması için Libya’ya yardım etmenin yollarını arıyor. Geçen ay Ulusal Geçiş Konseyi’ni tanıyan IMF, bu şekilde bu ülkeye gelecekte mali yardımların yolunu açmış oldu.

XS
SM
MD
LG