Ukrayna’nın Lviv şehrine gerçekleştirdiği bir günlük ziyarette Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodomir Zelenski ile üçlü zirve gerçekleştiren, ardından da Ukrayna lideriyle baş başa görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'ye dönüşte uçakta gazetecilere açıklamalar yaptı.
Erdoğan, Türkiye’nin Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirleri ve İsrail’den sonra Ortadoğu’da uzun zamandır sorunlar yaşadığı Mısır ve Suriye ile de diyalogu güçlendirmek için çabalarını sürdüreceğini söyledi.
Erdoğan, Mısır’la ilgili, ‘‘Mısır’la alt düzeyde, bakanlarımız seviyesinde temaslarımızı devam ettiriyoruz. Bu ilişkiler durup dururken olmuyor. Diplomasiyi tamamen devre dışı bırakamazsınız. Diplomasiye ne denli ihtiyacımız olduğunu bütün dünya gördü. Biz her zaman çözümün parçası olduk’’ dedi.
Suriye mesajı: ‘‘Bundan sonraki süreç belki çok daha hayırlı olacaktır’’
Cumhurbaşkanı, uçakta gazetecilerle soru-cevap sırasında en uzun zamanı Suriye ile ilgili sorulara ayırdı.
Suriye hakkında Erdoğan, ‘‘Sayın Putin’le Soçi ziyaretimizde görüştük. Temennim odur ki inşallah önümüzdeki dönemle ilgili Suriye’de hem anayasa bir an önce yapılır, bu iş sağlama bağlanır, hem de halkın bütün bu noktadaki sıkıntılarını giderecek adımlar atılır. Şu anda oradan hicret edenler, iltica edenlerin ağırlığı bize geldi. 4 milyon insanı biz ülkemizde ağırlıyoruz. Bütün bunları ağırlarken rejimle sürekli savaş halinde olalım diye mi bunu yapıyoruz? Hayır. Suriye halkıyla özellikle inanç değerleri noktasındaki bağlarımız sebebiyle bunu yapıyoruz. Bundan sonraki süreç belki çok daha hayırlı olacaktır. Biz istiyoruz ki buradaki süreci daha fazla uzatmayalım. Bizim Suriye’nin topraklarında gözümüz yok. Çünkü Suriye’nin halkı bizim kardeşlerimiz. Orada bizim öyle bir derdimiz yok. Onların topraklarının bütünlüğü bizim için önem arz ediyor. Rejim bunun idraki içinde olmalı’’ ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı bir taraftan Suriye ile diyalog mesajları verirken diğer yandan da Suriye’nin kuzeyindeki YPG/PYD hedeflerine yönelik olası operasyonun hala gündemden kalkmadığını dile getirdi.
Erdoğan, ‘‘Bizim Esed’i yenmek, yenmemek gibi bir derdimiz yok ki. Eğer Türkiye’de muhalefet olayı böyle bir noktaya taşıyorsa bu muhalefetin hem kalitesini hem de gramını ortaya koyar. Bizim şu anda Suriye’de attığımız bütün adımlarla, o bölgede Ruslar'la yürüttüğümüz çalışmalarda terörle olan mücadelemizi birlikte sürdürüyoruz. Bizim ‘bir gece ansızın gelebiliriz’ ifademiz boşuna değil. Vakti saati geldiğinde bu yapılır. Ama şunu da söyleyeyim; bir defa Türkiye’ye kimse böyle bir şeye hazır mısın sorusunu sormasın. Biz bütün bu işlere hazırlıklıyız, bunu yapacak güçteyiz’’ diye konuştu.
Suriye ile ilgili yaptığı hemen her açıklamada ABD’nin YPG ile ilişkilerini de hatırlatan Cumhurbaşkanı, uçakta yaptığı açıklamada hem ABD’yi hem de İran’ı hedef aldı.
‘‘Terörü Suriye’de birinci derecede besleyen ABD ve koalisyon güçleridir; İran’ın hesapları da önümüzde’’
Erdoğan, ‘‘Amerika maalesef binlerce tır silah, mühimmat, araç, gereç, aklınıza ne gelirse, buraya yığma yapıyor. Bu yığmayı da kimlere yapıyor? Tamamen terör örgütlerine. ABD şunu söyleyemez: ‘Ben terörü beslemedim’ diyemez. Terörü Suriye’de birinci derecede besleyen ABD ve koalisyon güçleridir; bunu acımasız yapmışlardır ve hala da yapıyorlar. Oradan bıkmadılar, bir de Irak’ta aynı beslemeyi yaptılar. Kime? Yine terör örgütlerine. Eğer bugün Irak’ta bir huzursuzluk varsa altında maalesef yine Amerika yatıyor. Kamışlı’daki kalitesiz petrolü çıkartan teröristler. Peki kim alıyor bunu? Rejim alıyor. Para kaynağı rejimde. Bunlar alıyor. Bütün bu gerçekler ortada. Bir diğer taraftan da sürekli olarak buralarda İran’ın hesapları var. Bu hesaplar da önümüzde. Biz istiyoruz ki buradaki süreci daha fazla uzatmayalım’’ dedi.
Önceki hafta Soçi’de biraraya geldiği Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’den sonra dün de Ukrayna’da Rusya’nın savaş halinde olduğu Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile görüşmesinin önemli olduğunu belirten Erdoğan, savaşın ne zaman biteceği yönündeki soruya, ‘‘Bu savaş sürecinde bir matematik olayı yok. Yani iki kere iki dört diyemezsiniz, şu zaman bu bitecek diyemezsiniz. Çünkü süreç çok acımasız ilerliyor’’ yanıtını verdi.
Lviv’de yaptığı açıklamada Rusya kaynaklı tehditlerin arttığı Zaporijya nükleer santrali konusunda ‘‘yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz’’ ifadesini kullanan Erdoğan, Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın isteği üzerine bu konuyu Rusya lideri ile konuşacağını söyledi.
‘‘Rusya da üzerine düşeni yapmalıdır’’
Cumhurbaşkanı, ‘‘Zaporijya konusu gerçekten rastgele bir konu değil. Ama birinci derecede Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun bu işin yakın takibinde olması ve neler yapılması gerektiği hususunda belli bir yükü üstlenmesi lazım. Burada şu an itibarıyla içeride Ukrayna’nın bu alanda etkin ve yetkin elemanları bulunuyor. Zelenski bizden şunu özellikle istedi; Rusya’nın buradaki bütün mayın ve benzeri döşemeleri söküp alması ve bu hususun süratle ürkütücü olmaktan çıkması. Çünkü bir tehdit unsuru. ‘Çernobil’i yaşamak istemiyoruz’ derken biraz da onu kastettim. Bu konuyu Sayın Putin’le de görüşüp, dünya barışı için önemli bir adım olarak bu konuda Rusya da üzerine düşeni yapmalıdır diye bunu kendisinden özellikle isteyeceğiz. Bu adımı atmaları gerekiyor. Zaporijya’da Ukrayna’nın hem kendi teknik elemanları hem kendi askerleri var. Bu teknik elemanlar ve askerlerle orayı koruma altına almış vaziyetteler’’ dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Eylül ayında New York’ta toplanan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun bu sene daha yüksek katılıma sahne olacağını söyleyerek, orada verilecek mesajların çok önemli olduğunun altını çizdi.
