Erişilebilirlik

Türkiye 2021’de Hava Savunma Sistemi Hedefine Ulaşabilir mi?


Türkiye’nin milli uzun menzilli hava savunma sistemi üretiminde ilk teslimatı 2021’de tamamlayabileceği ancak yine de uluslararası işbirliğine ihtiyaç duyabileceği tartışılıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milli uzun menzilli bölgesel hava savunma sisteminde ilk teslimatı 2021’de beklediklerini belirtti. Sisteminin oluşturulması, Savunma Sanayi Başkanlığımızın öncülüğünde TÜBİTAK SaAGE, ASELSAN ve ROKETSAN tarafından başlatıldı. Erdoğan’a göre ilk teslimatların 2021 yılı sonunda gerçekleştirilmesi planlanıyor. Erdoğan projenin ismini ise ‘Siper’ olarak açıkladı.

Peki Türkiye 2021’de milli uzun menzilli hava sistemi projesini gerçekleştirebilir mi?

Uzmanlara göre Türkiye’nin projeyi gerçekleştirmek için uzun yıllara dayalı birikimi ve insan gücü mevcut, ancak projenin farklı aşamalarında yurtdışından teknik danışmanlık veya malzeme gerekebilir. Uzmanlar, projenin uluslararası işbirliği hiç olmaksızın hayata geçirilmesini ise pek olanaklı görmediklerini ifade ediyor.

Türkiye’nin teknik özellikleri henüz açıklanmayan ‘Siper’ projesinde hava savunma füzeleri için hangi irtifanın amaçladığına bağlı olarak hedefine ulaşma sürecinin ve yurtdışından karşılaması gerekli ihtiyaçlarının da değişebileceği belirtiliyor. Uzmanlar, 2021 için ilk teslimat hedefini de sorguluyor.

Arda Mevlütoğlu, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Uzay Mühendisliği Bölümü mezuniyeti sonrasında ODTÜ’de bilim ve teknoloji çalışmaları alanında yüksek lisansını tamamladıktan sonra savunma sanayii alanında çalışmalarına devam ediyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Mevlütoğlu, “Şu aşamada sistemdeki teknik özellikleri bilmediğimiz için tamamıyla Türkiye yapabilir diyemem ancak yapabilme imkanları da olabilir. Bugünkü açıklama bunun Türkiye’de devlet gündeminde önemli olduğunu gösteriyor. Cumhurbaşkanı’nın bu projeyi zikretmesi de sembolik bir şey’’ dedi.

Savunma sanayii doğasında uluslararası işbirliğinin her zaman var olduğunu kaydeden Mevlütoğlu, “Uçak olsun, tank olsun, dünyada hemen hiçbir ülke belki ABD haricinde diyelim vidasına kadar her şeyini kendisi geliştirmiyor. Bir ülke bir alanda çok yeterliyken yetersiz olduğu alan da var. Şüphesiz olarak Türkiye’nin bazı aşamalarda yurtdışından belki teknik danışmanlık, doğrudan parça alımı, sistem alımı gibi başta tür ihtiyaçları olacaktır. Bu her projede oluyor. Dolayısıyla yabancı firmalar ile alışveriş gerekir çünkü bu işin doğasında var. Hangi aşamalarda bu işbirliği gerekir bu ayrı bir konu. Mesela çok kritik konularda teknik destek veya doğrudan alım ihtiyacı vardır ve bunun üreticisi sadece ABD veya Rusya’dır. O zaman başka faktörler devreye girebilir. Bu ülkeler konuyu siyasi mesele haline getirebilir. Bir de bazı aşamalarını Türkiye’de üretmek daha maliyetleri olabilir ve o durumda da başka bir ülkeden alınması yoluna gidebilir. Bunlar tamamıyla politik, ticari faktörlerle yapılabilecek tercihler” dedi.

Tarih olarak 2021 iddialı olabilir mi?

Erdoğan’ın adını ‘Siper’ olarak duyurduğu proje öncesinde ‘Hisar’ adıyla hava savunma sistemleri üzerinde çalışıldığını anlatan Mevlütoğlu, Türkiye’nin kısa vadede şekillendirilmiş değil yaklaşık 30 yıldır üzerinde çalıştığı hava savunma sistemi için gerekli farklı aşamaları içeren farklı savunma amaçlı projeleri olduğunu da dile getirdi.

ASELSAN, ROKETSAN ve TÜBİTAK SAGE’nin birlikte yürüttüğü açıklanan proje hakkında geçmişte Kamuyu Aydınlatma Platformu’na duyuru yapıldığını ifade eden Mevlütoğlu, “Mesela Hisar adlı proje test aşamasında ve teslimata hazır hale geliyor. Bunlardan elde edilen birikim, tecrübe var. Bu projelerden sonra yüksek irtifalara çıkabilecek versiyonlarını yapabilmek zaten beklediğimiz bir şey. Tarih olarak belki iddialı olabilir. Ancak sistemle hedeflenen performans kriterleri hangi menzile ulaşacak bilmiyoruz. Bu nedenle 2021 çok iddialı ya da yapılabilir yorumunda bulunmam zor olur. Ama hali hazırda bu alanda yürütülmekte olan projelerden elde edilen sonuçlar ile sonraki aşamalara geçilmesi ise doğal bir sonuç, bunu söyleyebiliriz” diye konuştu.

EUROSAM destekli mi olacak 2021’deki teslimat?

Ankara merkezli SİGMA Düşünce Kuruluşu kurucularından savunma alanında uzman Burak Bekdil’e göre ise, 2021 yılı için ilk teslimatı hedeflemek “sadece iddialı değil milli proje olarak mümkün değil”.

Bekdil de Mevlütoğlu gibi Türkiye açısından tamamıyla yeni bir projeden söz edilemeyeceğini vurguluyor. Bekdil, “Türkiye, 1995’ten beri yani 23 yıldır uzun menzilli hava savunma sistemi konusunda proje yürütüyor aslında. Ancak tamamı milli/yerli proje olarak 2021’de ilk teslimat olması mümkün değil. Yurtdışında yapılmış bir sistemin Türkiye’ye dönüştürülmüş hali söz konusu olabilir. Ama o zaman da milli sistem diyebilir miyiz? Bence milli sistem olmaz” dedi.

Türkiye’nin hali hazırda Fransa-İtalya ortaklığına dayalı EUROSAM ile uzun menzilli hava savunma sistemi projesi için işbirliğinde olduğunu kaydeden Bekdil, EUROSAM ile yapılmış bir ticari anlaşma bulunduğunu ve EUROSAM’ın Türkiye’ye uyarlaması yapılacak şekilde 2021’de teslimatta bulunabileceğini dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugünkü açıklamasında “uzun menzilli” dediğini vurgulayan Bekdil, “Uzun menzilli dediğinizde EUROSAM ile ticari anlaşmamız var. Dolayısıyla bazı yönleriyle Türkiye’de geliştirilmiş olsa da 2021’de teslimat söz konusu olabilir. Ama milli/yerli üretim dediğinizde en az 7-8 yıl daha gerektiğini düşünüyorum” görüşünü aktardı.

Bekdil, kara savunma araçları, deniz araçları, uçaklar veya uzun menzilli hava savunma sistemleri söz konusu olduğunda milli/yerli üretim denilebilmesi için farklı oranlarda hesaplama yapıldığını kaydetti. Uzun menzilli hava savunma sistemi bakımından konuyu değerlendiren Bekdil, “Milli/yerli diyebilmemiz için tasarım, kaynak kodları ve tüm üretim parçaları yerli olması gerekir. Ancak 2021’de ilk teslimatı denilen projede ise muhtemelen sistemdeki kaynak kodlarından bazıları bize ait olacak. Bu nedenle buna milli/yerli diyemeyiz” diye konuştu.

NATO’ya uyum sıkıntısı olur mu?

Türkiye’nin her türlü geliştirdiği hava savunma sistemini, TSK için planlandığını da belirten Mevlütoğlu, Rusya’dan alınması planlanan S-400 hava savunma sistemi gibi Türkiye’de üretilecek bir sistem için NATO’ya entegrasyon tartışması olmayacağını da düşünüyor.

NATO’ya uyum meselesini sorduğumuz Mevlütoğlu, “NATO’nun hava savunma, erken uyarı ve ihbar ağıyla entegre çalışabilecek şekilde geliştiriliyorlar. En başta bu sistemlerden kullanıcı beklentisi böyle şekillendiriliyor. ASELSAN, ROKETSAN ve TÜBİTAK SAGE de zaten TSK’yla iş yapan dolayısıyla da NATO’ya aşina kuruluşlar. Bu nedenle NATO’ya entegre sıkıntı olasılığını beklemiyorum” ifadelerini kullandı.

Hava savunma sistemlerinde en önemli noktayı irtifa olarak vurgulayan Mevlütoğlu, Türkiye’nin diğer ülkeler gibi bu sistemleri örneğin havalimanları, hava üsleri, enerji santralleri, kent merkezleri gibi kritik yerleri korumak için konuşlandırmak isteyeceğini anlattı. Mevlütoğlu, “Bu tarz sistemleri konuşlandırmada en fazla tehdit neresi için bekleniyorsa oradan başlayarak tüm yurdu veya tüm önemli noktaları kapsayacak şekilde planlama yapılır” tespitini de aktardı.

Bekdil de, EUROSAM’ın hali hazırda NATO’ya entegre üretim yaptığını anımsatarak, eğer EUROSAM destekli üretimse böylesi bir sıkıntı olmayacağını kaydetti.

  • 16x9 Image

    Yıldız Yazıcıoğlu

    Yıldız Yazıcıoğlu, 1994-1998 döneminde Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nde lisans eğitimini tamamladı. Mesleğe 1997 yılında Cumhuriyet’te stajyer olarak başladı. 1998-2000 döneminde yüksek lisans eğitimine devam etti. 2000 – Mayıs 2009 döneminde Milliyet’te mesleki kariyerini cumhurbaşkanlığı ve parlamento muhabirliği noktasına taşıdı. 2009 - 2011 yıllarında ABD’nin başkenti Washington DC’de kariyerini sürdürdü ve farklı medya kuruluşları için temsilcilik – yorumculuk görevlerini yürüttü. Bu dönemde VOA Türkçe’de eğitim aldı ve görev yaptı. Ardından Ankara’ya dönüşünde Habertürk TV’de, ArtıBir TV’de görevler üstlendi. Şu anda VOA Türkçe ekibinde görev almayı sürdürüyor.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG