ABD Temsilciler Meclisi, bugün Ermeni tasarısının yanı sıra Türkiye’ye Suriye’nin kuzeydoğusuna askeri müdahalesinden dolayı yaptırımlar öngören partilerüstü bir tasarıyı da oylayacak.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Eliot Engel ve komisyonun en kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Mike McCaul tarafından Ekim ayı ortasında sunulan tasarı, bazı Türk liderleri yaptırım listesine alıyor ve Türk ordusunun silah ve finansmana erişimine kısıtlamalar getiriyor.
Tasarı, ABD Başkanı’nın, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar dahil Suriye’ye askeri müdahalede rolü olan Türk yetkililere vize yasağı ve mal varlığı dondurma gibi tedbirler uygulanmasını öngörüyor. 4695 sayılı tasarı, Türkiye’ye operasyonda kullanılabilecek savunma teçhizatı, hizmetler ya da teknoloji sağlayan yabancı kişilere de benzer yaptırımlar öngörüyor.
Tasarı, Halkbank ya da ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye’deki operasyonla ilişkili olarak Türk Silahlı Kuvvetleri ya da Türk savunma sanayine finansal destek sağlanmasını kolaylaştırdığını tespit ettiği tüm mali kurumlara yaptırımlar getirilmesini içeriyor. Tasarıda ayrıca ABD Başkanı, Türk hükümetine Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın almasından dolayı kısaca CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyması Yasası altındaki yaptırımları devreye sokmakla yükümlü tutuluyor.
Tasarıya göre, Amerikan savunma teçhizatı, hizmetleri ya da teknolojisinin, Silah İhracatı Kontrolu Yasası kapsamına girmesi ve Türkiye’nin Suriye’deki askeri operasyonlarında kullanma ihtimalinin bulunması durumunda, Türk hükümetine satışı yasaklanıyor. ABD Başkanı’nın Türkiye’yi bu maddeden muaf tutamayacağı da kaydediliyor.
Tasarı ayrıca, Türkiye’nin operasyonunun ulusal güvenliğe etkisi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la ailesinin net geliri konularında raporlar hazırlanması çağrısında bulunuyor.
Her iki partiden de destek alan tasarının Temsilciler Meclisi’nden kolayca geçmesi bekleniyor. Tasarı, Başkan Donald Trump’ın Suriye’den Amerikan askerlerini çekme kararına her iki parti içerisindeki sert öfkenin de bir yansıması olarak görülüyor. Aralarında Trump’a yakın isimlerin de olduğu çok sayıda Cumhuriyetçi ve Demokrat, Başkan’ın asker çekme kararıyla ABD’nin IŞİD’e karşı mücadelede sahada ortaklık kurduğu Kürt güçlere “ihanet ettiğini” ve Türkiye’nin operasyonuna “yeşil ışık” yaktığını savunuyor.
Başkan Trump’ın IŞİD lideri Ebu Bekir El-Bağdadi’nin öldürüldüğünü açıklaması ve Başkan Yardımcısı Mike Pence’in ziyaretinde Türkiye ile ABD arasında varılan uzlaşma da Kongre’deki öfkeyi dindirmiş görünmüyor.
Temsilciler Meclisi’nde oylanacak tasarı, ABD Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’ndan IŞİD’in yeniden canlanmasını önlemek için planlar sunmasını istiyor.
Tasarı Temsilciler Meclisi’nden geçse bile yasalaşması için Senato’da da kabul edilmek zorunda. Eğer Senato tasarının farklı bir versiyonunu geçirirse, Kongre’nin iki kanadından oluşturulacak bir komisyonun aradaki farklılıkları giderip ortak bir metin çıkarması gerekiyor. Bu ortak metin de iki kanattan geçtiği takdirde Başkan Trump’ın masasına gidecek.
Temsilciler Meclisi 16 Ekim’de de ABD’nin Suriye’den asker çekmesine tepki gösteren ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı “tek taraflı askeri müdahaleyi derhal sona erdirmeye” çağıran sembolik bir tasarı geçirmişti.
Başka yaptırım tasarıları da yolda
Bugün görüşülecek tasarı, Kongre’de Türkiye’ye yaptırımlar öngören tek tasarı değil. Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Cumhuriyetçi Jim Risch ve komisyonun en kıdemli Demokrat üyesi Bob Menendez de benzer bir yaptırım tasarısı sunmuştu. Menendez dün yaptığı açıklamada, tasarıyı komisyonda oylamaya sunmak için uygun bir tarih belirleme üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Chris Van Hollen tarafından sunulan bir başka yaptırım tasarısı da, öncekilerle benzer düzenlemelerin yanı sıra, Türkiye’nin enerji sanayi ve ekonomisini de hedef alıyor. Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi milletvekili Liz Cheney de diğer 90 Cumhuriyetçi’yle birlikte bir tasarı sunmuştu ama Demokrat imzacısı bulunmayan bu tasarının oylamaya sunulup sunulmayacağı belirsiz.
Senato Cumhuriyetçi Çoğunluk Lideri Mitch McConnell geçen hafta Senato kürsüsünden yaptığı açıklamada, Türkiye’ye olası yaptırımlar konusunda temkinli bir dil kullanmıştı. McConnell, bir NATO müttefiki “Rusya’nın kollarına itebilecek” bir adımı hayata geçirmeden önce “aşırı dikkatle düşünmek” gerektiği uyarısında bulunmuştu. McConnell, “Senato’nun bu tasarıları görüşmesine açığım ancak olası sonuçlarını değerlendirdikten sonra” mesajını vermişti.
Bununla birlikte McConnell, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki operasyonunu kınayan ve ABD’nin Suriye, Irak ve Afganistan’daki varlığını devam ettirmesine destek ifade eden bir karar tasarısı sunmuştu. Senato’nun bu sembolik tasarıyı hafta içinde oylayabileceği belirtiliyor.
