Diyarbakır’ın tarihi surlarının içi iki yıldır inşaat alanına dönmüş durumda. Bir yandan çatışmaların yaşandığı bölgelerde enkaz kaldırma çalışmaları sürerken, başka mahallelerde de yıkım devam ediyor. Kentsel dönüşümün gözlenebildiği yerler Alipaşa ve Lalebey Mahalleleri. Diğer altı mahalleye giriş hala yasak.
Lalebay Mahallesi’nde gezerken, bir sokakta yığılmış eski taşlar hemen dikkat çekiyor. Tarihi Diyarbakır evlerinde kullanılan bazalt taşlar yıkılan evlerin enkazından çıkarılmış. Aralarında evlerin zemininde kullanılan taşlar, sütunlar, sütun başları ve süslemelerde kullanılmış yüzlerce taş bulunuyor. Ancak bu taşlar enkazlarla birlikte çöpe gidecekken iki kuzen tarafından kurtarılmış.
Aileleri yüzyıldan fazla süredir Sur’da yaşayan Mehmet Ak ile Ali Delibaş, Sur’u terk etmeden önce kurtarabildikleri kadar tarihi taşı kurtarmak için kolları sıvadı.
Taşların bir kısmını çöpten toplayan kuzenler, bir kısmını da parayla satın almış. Amerika’nın Sesi’ne konuşan kuzenlerden Mehmet Ak, bir ev kiralayıp taşları orada sergileyeceğini söyledi.
Ak; “Taşların bir kısmını Hasırlı mahallesinde bulduk, oradaki enkazların arasında götürüp çöplüğe dökmüşler. Çocuklar çöplükten çıkarmış, biz de onlardan aldık. Getirip buraya topladık. Tarihi kaybetmemek için topluyoruz. Tarihimizi kaybetmemek için böyle bir şey yaptık. Atadan dededen burada yaşıyoruz. Bu yerler dedelerimiz yeridir, bunlar tarihi taşlardır. İstiyoruz ki tarihimizi kaybetmeyelim. Hepsini kaybettiler, tonlarca taş çöpe gitti. Çöpten topladık bir kısmını, para verdiğimiz de oldu. Yeter ki tarihimiz kaybolmasın diyoruz. Bir ev alıp evde sergileyeceğim” dedi.
Sur içinin yıkılacağını öğrendikten sonra taş toplamaya başladığını belirten Ali Delibaş ise,”2 senedir bu taşları topluyorum. Surun yıkılacağını öğrendikten sonra toplamaya başladım. Başka bir yere gitmesindense, bizim elimizde kalsın. Dedelerimizden kalmadır, bunları kaybetmeyelim” diye konuştu.
Sur içindeki kentsel dönüşüm sırasında, tescilli tarihi yapıların korunacağını açıklayan yetkililer, bu yapıların aslına uygun olarak restore edileceğini de belirtti.
