Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin gündemindeki iki önemli konu var; 25 Eylül’de yapılacak referandum ve IŞİD ile devam eden mücadele…
Musul’un kurtarılmasının ardından Irak içinde IŞİD’den temizlenmesi gereken iki bölge kaldı: Telafer ve Kerkük’e bağlı Havice bölgesi.
Irak ordusu ve Haşdi Şabi geçtiğimiz günlerde Telafer operasyonuna başladı. Peşmerge’nin katılmadığı Telafer operasyonunun ardından Kerkük’e bağlı Havice bölgesindeki operasyonunun da kısa sürede başlaması bekleniyor.
Irak’ta IŞİD’in tamamen yenilmesinin ardından özellikle Kerkük gibi statüsü tartışmalı bölgelerde IKBY ve Bağdat hükümeti arasında siyasi tartışmaların başlayabileceği öne sürülüyor.
Referandum sürecini, IŞİD’le mücadeleyi ve Erbil-Bağdat ilişkilerini Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Halkla İlişkiler Ofisi Sorumlusu ve aynı zamanda Havice Cephesi komutanı Kemal Kerküki ile konuştuk.
Havice operasyonu için hazır olduklarını anlatan Kerküki, bağımsızlık referandumunun da ertelenmesinin sözkonusu olmadığını söyledi.
VOA: Kerkük’te ve Havice’de son durum ve o bölgeler için planınız nedir?
KERKÜKİ: “Şu an durum tamamen bizim kontrolümüz altında. Belirli bir askeri plan dahilinde ve şehitler vererek IŞİD’i belirli yerlere sürmeyi başarabildik. Şu an IŞİD, sivillerin yaşadığı Sünni Arap köylere girmiş durumda. Ancak petrol, gaz, su ve elektrik santrallerinin bulunduğu stratejik bölgeler bizim kontrolümüz altında. Bu bölgeler daha önce Irak ordusu, polis ve onlarla birlikte hareket eden güçlerin kontrolündeydi. Ancak IŞİD’in gelmesiyle kaçtılar ve ağır silahlar dahil olmak üzere askeri malzemelerin hepsini de bıraktılar. Peşmerge, şu an Havice’yi de kurtarmak için hazır durumda ancak Havice’nin kurtarılması (IKBY Başkanı Mesud Barzani) Barzani kontrolündeki Peşmerge ile Abadi (Irak Başbakanı Haydar Abadi) kontrolündeki Irak hükümeti ve koalisyon güçleri arasındaki bir koordinasyon ile olmalıdır. Havice ile ilgili net bir stratejinin ve kentin kurtarılmasından sonraki süreçle ilgili her şeyin şimdiden netleştirilmesi gerekmektedir. Havice’nin kurtarılması için operasyona katılacak güçlerin hareket noktaları ve yönleri de belirlenmelidir.”
VOA: Kerkük’ün ne kadarı IŞİD’in kontrolünde?
KERKÜKİ: “Sadece Havice ve ona bağlı bazı bölgeler; Riyaz, Reşad, Zap gibi yerler IŞİD kontrolü altında. Çünkü bu bölgelerdeki halkın çoğunluğu IŞİD destekçisi. IŞİD, gökten inmedi sonuçta. Bunlar daha önce de Saddam Hüseyin’le işbirliği içindeydiler. Saddam’dan sonra El Kaide ile işbirliği yaptılar, sonra da IŞİD’le. Şimdi başka bir terörist örgüt gelse onunla da işbirliği yapacaklar. Biz, IŞİD’in kontrolü altında olan ancak sivillerin yaşadığı köylere saldırmak istemiyoruz ancak Havice’nin uygun zamanda kurtarılması için de bir planımız mevcut.”
VOA: IŞİD’e destek veren yerel halka ne olacak?
KERKÜKİ: “Almanya’da Hitler sonrası ne olduysa o olmalı. İnsanlara kanun çerçevesinde muamele edilmeli. Kimsenin insanları kesip öldürmesine müsaade edilemez. Bunların arasında siviller de olabilir. Bizim siyasetimiz bunların kanuna teslim edilmesinden yanadır. Bir kişi suç işlemişse veya IŞİD’e yardım etmişse bunun cezası yargı tarafından verilmelidir. Suçu olmayanlara da diğer insanlara olduğu gibi saygı gösterilmeli.”
VOA: Havice operasyonu ne zaman başlayacak?
KERKÜKİ: “Biz hazırız ve operasyonla ilgili bir planımız da var. Operasyona katılacak askeri birliklerimiz ve kullanılacak silahlarımız belli, ancak bu askeri bir plan. Operasyonun ne zaman başlayacağı ve ne kadar süreceğiyle ilgili şimdiden bir şey söyleyemeyiz.”
VOA: Havice operasyonu henüz başlamadı ancak o bölgede Peşmerge ile IŞİD arasındaki mesafe bazı yerlerde çok az. Çatışma oluyor mu?
KERKÜKİ: “Çatışmalar genelde gece oluyor. Eğer bizim cephe hatlarını kırma girişimi gibi bir şey olursa karşılıklı top atışları yapılıyor. Bunun yanı sıra biz, oradaki hareketliliği de izleyebiliyoruz. Havice’de haber kaynaklarımız da mevcut. Koalisyon güçleri de operasyonlarımızda hava desteği veriyor. Onların havadan verdiği destek bizim içim çok çok önemli, bizim karada kontrolü sağlamamız da onlar için çok çok yararlıdır. Peşmerge olmasaydı koalisyon güçlerinin havadan yaptıkları bombardıman bir işe yaramazdı. Ancak bu hava bombardımanı olmasaydı, Peşmerge IŞİD’e karşı bu kadar ilerleyemezdi.”
VOA: Kerkük nedeniyle Türkiye-Erbil ilişkileri zaman zaman geriliyor. Havice operasyonundan sonra bu gerginlik tırmanır mı?
KERKÜKİ: “Kürdistan ile Türkiye arasında bir kriz olduğunu düşünmüyorum. Biz Türkiye’ye saygı duyuyoruz. Ancak medya bazı şeyleri büyütüyor, bazı şeyleri de çarpıtıyor maalesef.
Kerkük bir Kürdistan şehridir. Coğrafi ve tarihi olarak da Kürdistan sınırları içindedir. Kerkük, içerisinde Kürtler’in, Türkmenler’in, Araplar’ın, Keldaniler’in, Asuriler’in, Ermeniler’in yaşadığı bir Kürdistan kentidir. Biz, IŞİD buraya saldırdığı zaman, din ve ırk gözetmeksizin bütün toplulukların hayatını korumaya çalıştık. Bizim gözümüzde insan insandır. Bazı Türkmen partileri Türkmenler’i temsil etmiyor. Bizim Türkmenler’le, Araplar’la ve Hristiyanlar’la güçlü ilişkilerimiz var. Ancak bazı partiler – ki ben bunlara şirket partileri diyorum – sürekli bir tarafa karşı durmaya çalışıyorlar.”
VOA: Daha önce Kerkük’e IKBY bayrağının asılması konusunda gerginlik olmuştu.
KERKÜKİ: “Bu, şehir meclisinin yetkileri içine girmektedir. Orada oylandı ve Kürdistan bayrağının asılması bir haktır. Çünkü Saddam Hüseyin ve daha önceki yönetimler, Kerkük’ün demografisini değiştirdi. Kürtleri buradan sürüp evlerini yıktılar. Bu yüzden şimdi hürriyetlerini yaşamaları en doğal haklarıdır ve bayrağın asılması da Kerkük şehir meclisinde onaylandı.”
VOA: Bölge referanduma hazır mı?
KERKÜKİ: “Şüphesiz, biz referandumu kontrolümüz altında olan bütün bölgelerde yapacağız. Bu, bizim bölgelerde yaşayan göçmenleri de kapsayacak. Referandumun tam anlamıyla adil, barışçıl ve insan haklarına saygılı bir biçimde olması için uğraşıyoruz. Biz bu referandumu yapacağız ve bu referandumda Kürdistan’ın egemen ve bağımsız bir devlet olup-olmaması için oy kullanılacak. Referandumun iptali veya ertelenmesi imkansızdır. Halk istediğini seçmekte özgürdür. Ne herhangi bir dış etken ne de iç etken bu konuda bize etki edemez. Biz, referandumu yapma konusunda yolumuzda ilerlemeye devam ediyoruz. Biz, halkımızın bu konuda ne diyeceğini duymak istiyoruz.”
VOA: Referandum konusunda IKBY içinde bazı siyasi kesimler de tedirgin veya ertelenmesini istiyor. Mesela, Goran Hareketi…
KERKÜKİ: “Goran’ın açıklamaları bizi bağlamaz. Hatta Goran Hareketi’nin tabanı bu konuda bizimle beraber. ABD’den referandumun ertelenmesi konusundaki açıklamalarına da verdiğimiz cevap bu, bu açıklamalar uluslararası hukuka, BM ilkelerine, insan haklarına aykırıdır. Çünkü kendi kaderini tayin etme hakkı, insan haklarından ve hürriyetlerinden biridir. Hiçbir devlet hatta kendi anayasasında bile bu hakkı engelleyemez. Hiçbir devlet, anayasasına insan haklarına karşı olduğuna dair bir madde ekleyemez. Dolayısıyla bu bizim hakkımız ve halkımıza bu borcumuzu ödememiz lazım.”
VOA: Referanduma ilişkin Türkiye ve İran’dan sert tepkiler var. Siyasi kriz çıkar mı?
KERKÜKİ: “‘Kriz olur’ iddiaları uluslararası hukukla bağdaşmamaktadır. Diğer taraftan da insan haklarına ve demokrasi tecrübelerine de aykırıdır. Bu yüzden biz, ‘Halka sorulacak” diyoruz. Sadece Kürtler’e değil, bütün halklara bağımsız bir Kürdistan Devleti’ni isteyip-istemediklerini soracağız. Sonuç neyse ona saygı göstereceğiz. Ancak Türkiye, İran ve demokratik dünya ile ilişkilerimizi iyi tutacağız. Hatta Bağdat ile ilişkilerimizi koruyacağız ancak referandum konusunda geri adım atmamız imkansız.”
