Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Kuzey Kore’nin plütonyum üretiminin büyük kısmını sağladığı sanılan reaktörün son üç aydır kapalı olduğunu bildirdi.
5 megawatt’lık reaktör Başkan Donald Trump ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un arasında Vietnam’da yapılan son zirvenin gündem maddelerinden olan Yongbyon nükleer tesisinde yer alıyor. Zirvede bu tesisin devre dışı bırakılması konuşulmuştu.
Merkezi Viyana’da bulunan UAEK’nın müfettişleri 2009’dan bu yana Kuzey Kore’ye giremiyor. Kurum, Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerini uydu görüntüleme aracılığıyla takip ediyor.
Bazı bağımsız araştırmacılar da yine uydu görüntüleme aracılığıyla reaktörün eskidiği ve teknik sorunlar yaşadığı görüşüne vardı.
UAEK Genel Müdürü Yukiya Amano, yönetim kuruluna verdiği brifingde reaktörde 2018 yılının Aralık ayından bu yana faaliyet tespit edilmediğini kaydetti.
Amano özellikle tesiste kullanılan yakıtla plütonyumun birbirinden ayrıldığı laboratuvardan bu sürecin hayata geçirildiğine ilişkin işaret alınmadığını bildirdi.
Ancak Amano, çoğunlukla uranyum zenginleştirme için kullanıldığı sanılan tesisin kullanılmaya devam ettiğini söyledi. Uranyum zenginleştirme faaliyetleri atom bombaları için silah niteliğinde malzeme üretilmesini sağlıyor.
Amano, hafif su reaktöründe inşaat çalışması tespit ettiklerini ve santrifüj zenginleştirme tesisinin faaliyetlerini de izlediklerini bildirdi.
UAEK, nükleer çalışmalarla ilgili siyasi anlaşmaya varılması halinde Kuzey Kore’de denetleyici rol oynamaya hazır olduğunu daha önce de belirtmişti.
ABD, Kuzey Kore’nin tamamen nükleerden arınmasını istiyor. Ancak geçen hafta yapılan Trump-Kim zirvesinin anlaşma olmaksızın sona ermesi görüşmelerin geleceğini belirsiz hale getirdi.
2006 – 2017 yılları arasında altı nükleer deneme yapan Kuzey Kore, Güney Kore ve ABD’yle yapılan görüşmelerin ardından geçen yıl tünellerini ve ana nükleer tesisini devre dışı bırakmış, bunun da nükleer denemeleri sona erdirme konusundaki bağlılığının göstergesi olarak algılanmasını istediğini belirtmişti.
Ancak Pyonyang, tesisin devre dışı bırakılması sürecinde gözlemcilerin bulunmasına izin vermemişti.
