Son günlerde Türkiye’de birçok gündem maddesini geride bırakan bir konu var: Kolesterol tartışması. Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay’ın “Kolesterol ilaçları başka hastalıklara davetiye çıkarıyor” açıklaması konunun uzmanlarını bu konuyu tekrar tartışmak zorunda bıraktı. Amerika’nın Sesi, dünyaca tanınmış bir kalp cerrahı olan Memorial Hastanesi Kalp-Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez’in görüşlerini aldı.
Prof. Dr. Bingür Sönmez, “Kolesterol bir yapı taşıdır. Büyümemiz, hücrelerimizin yenilenmesi, sinir sistemimizin çalışması, hormonlarımızın yapılması için çok gerekli bir elemandır. Kolesterolsüz yaşam yoktur. Ancak nasıl ‘Benim şekerim var’ demek hataysa, ‘Benim kolesterolüm var’ demek de hatadır. Aslında doğru olan ‘Yüksek kolesterolüm var’ denmesidir” diye anlatıyor kolesterolün ne olduğunu.
Amerika’nın Sesi’nden Selin Süer Ünlü’nün sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Sönmez, “Kolesterolün yüksekliği ve düşüklüğünü insana fark ettiren bir şey yok. İnsanlar hiçbir yakınması olmadan yaşayabiliyor” diyor ve ekliyor: “Ancak biliyoruz ki kan yağları yüksek olan bir kişinin takip eden 10 yıl içinde koroner kalp hastası olma riski yüzde 45. Beraberinde kilo, aile hikâyesi, yüksek tansiyon ve diyabet gibi sorunlar da varsa bu oranların arttığını biliyoruz.”
Prof. Dr. Sönmez: ‘Tıp Dünyası İkiye Bölünmedi’
Prof. Dr. Bingür Sönmez’e kolesterol ilaçlarına ilişkin tartışmayı da hatırlatıyoruz. Sönmez, “İlaç tartışması konusunda medya yanlış bir terim kullandı. Aslında tıp dünyası ikiye bölünmedi” diyor. Nedenini de şöyle açıklıyor: “Doktor Deniz Şener’le birlikte başlattığımız tartışmaya Kardiyoloji Derneği tarafından ciddi biçimde arka çıkıldı. Uluslararası kılavuzlara bağlı bir dernek ve karşısında bir çocuk hastalıkları uzmanı, bir göğüs hastalıkları uzmanı ve bir kardiyolog hocamız yer aldı. Üçü de kendi kişisel görüşlerini beyan ederken bunu uluslararası boyuta taşımaya çalıştılar. Sağlık Bakanlığı, olayın bilimsel boyutunda destek verdi ve Türk Kardiyoloji Derneği’nin yaklaşımının doğru olduğunu deklare etti.”
Kolesterol Rakamlarını Değil Hastayı Tedavi Etmek
Prof. Dr. Bingür Sönmez, kolesterol ilaçlarının uzmanlar tarafından yazılmasının önemini de vurguluyor, çünkü Sönmez’e göre, ancak bir uzman hastayı bütün olarak ele alabilir.
Prof. Dr. Bingür Sönmez şöyle konuşuyor: “Bir insanın toplam kolesterolü yüksek olabilir ama risk faktörleri yoksa, sigara içmiyorsa, aile hikayesi yoksa, diyabeti yoksa hemen ilaca başlamak gerekmez. Kötü huylu kolesterolü yüksek ama iyi huylu kolesterolü de yine yüksekse ilaca başlamıyoruz. Yani rakamları tedavi etmiyoruz, hastaları tedavi ediyoruz.”
Çoğu Zaman Önce Diyet, Sonra İlaç
Sönmez, “Kolesterol için ilaç kullanmak şart değil diyen arkadaşlarla ortak noktamız şu: Kolesterol insanın yiyeceklerinden değil, yüzde 70-75 oranında vücutta yapılır. Dolayısıyla ne kadar diyet yaparsanız yapın kan yağları düşmeyebilir. Bu nedenle biz de hastalarımıza önce diyet tavsiye ediyoruz. Risk faktörlerini ortadan kaldırmaya çalışıyoruz, sonra ilaca başlıyoruz” diye konuşuyor.
İki tarafın ayrıldığı noktayı ise şu şekilde özetliyor Prof. Dr. Bingür “Ayrıldığımız tek nokta şu: Diyorlar ki kolesterolünüz ne kadar yüksek olursa olsun, o kadar iyidir. Bu doğru değil. Eğer kolesterol yüksekse, alınan tedbirlerle düşmüyorsa tıpkı diyabet hastalarında olduğu gibi bu ilaçlar kullanılmalıdır.”
Yüksek Kolesterolle Mücadelede Hangi Gıdalar Önemli?
“Diyet konusunda eskisi kadar titiz davranmıyoruz” diyor Sönmez. “Şimdi haftada 2-3 kez kırmızı et yiyebilirsiniz diyoruz hastalara. 4-5 çay kaşığı tereyağı bile yiyebilirsiniz diyoruz. Şimdi asıl düşmanın karbonhidrat olduğunun farkındayız. Yani şeker, beyaz un ve tahıl gibi şeyleri yasaklıyoruz. Diyetten karbonhidratı ve şekeri çıkarmak lazım. Bir anda kolesterolfobi yarattık. Bu da doğru değil” diye sürdürüyor açıklamalarını uzman.
Peki ya Yumurta? Çay?
Prof. Dr. Bingür Sönmez, “Hastalarımıza gün aşırı bir yumurta yiyebileceklerini söylüyoruz” diye artık bu yöndeki endişelerin azaldığını vurguluyor. Peki ya Türk halkının çok sevdiği çayın kalbe zararı var mı? Sönmez şunları söylüyor: “Tabiatta kırmızı olan, yükseklerde yetişen ve antioksidan içeren tüm yiyecek ve içeceklerin faydası var. Kalp çarpıntısı olmayan hastalar günde 5-6 bardağa kadar çay içebilir. Ama ya şekersiz ya da en az şekerle içilmesi gerek. Erzurumlu gibi, yani kıtlama usulü içilebilir.”
