Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası Bahar Toplantıları yarın Amerika’nın başkenti Washington’da başlıyor. 12-14 Nisan günleri arasında düzenlenecek toplantılarda Türkiye’yi Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak temsil ediyor. Albayrak dün gece saatlerinde Washington’a geldi.
Albayrak toplantılar kapsamında G-20 Hazine ve Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları toplantısına da katılması bekleniyor.
Her yıl olduğu gibi bu yıl da toplantılar öncesinde dünya ekonomisine ilişkin öngörüler ve ileriye dönük tavsiyelere yer verilen raporlar yayınlandı.
IMF'den yolsuzlukla mücadele vurgusu
IMF dün yayınladığı bir raporda özellikle yolsuzlukla mücadelenin önemine vurgu yaparken, yolsuzluğu ekonomik büyümenin önündeki en büyük engellerden biri olarak niteledi. Raporda IMF, ülkelere, yalnızca daha fazla ekonomik büyümeyi değil aynı zamanda nüfusun farklı kesimlerini de içine alan daha kapsayıcı bir gelişimi teşvik etmek amacıyla yolsuzlukla mücadele de dahil olmak üzere bir dizi reform yapmalarını tavsiye ediyor.
IMF, ekonomilerin demografik değişimler, teknolojideki hızlı değişimler ve dünya ekonomileri arasında artan miktarda entegrasyon karşısındaki zorluklara vurgu yapıyor.
İklim değişikliği ve çokuluslu şirketleri vergilendirmenin yanı sıra, yolsuzlukla mücadele de IMF’nin uluslararası işbirliğinde fark yaratma potansiyeli gördüğü bir alan.
Rapor, hükümetlere diğer ülkelerdeki yetkililere rüşvet veren ulusal şirketlerle mücadele etme, kara para aklama karşıtı ve bireylerin veya şirketlerin yolsuzluk kazançlarını gizlemek için kullandıkları yöntemleri azaltma çabalarında daha agresif davranmaları çağrısında bulunuyor. Özellikle şirketlerin yurtdışında faaliyet gösterdiği petrol ve madencilik gibi sektörlerde şeffaflığı arttırma ihtiyacı vurgulanıyor.
Rapor ayrıca ekonomileri gelişmiş veya gelişmekte olan pek çok ülkenin, yaşlanan nüfusun sağlık ve kamu emeklilik sistemleri üzerindeki baskılarıyla mücadele etmek zorunda kaldıklarını, gelişmekte olan ülkelerin çoğunun yüzleşmesi gereken meselelerinse hızlı bir şekilde şehirleşen nüfus için iş yaratma ve altyapı iyileştirmeleri olduğunu gösteriyor.
Daha yerel ölçekteyse, IMF yolsuzluğun ekonomi üzerindeki tehlikelerini vurguluyor. Bunlar arasında bazı kişiler yüksek miktarda vergi öderken kimilerinin vergi kaçırmasına izin vermek, hükümetlerin kamu projelerine harcadıkları gelirleri kaybetmeleri, rüşvet veya kayırmacılıktan kaynaklanan altyapı projelerinin kalitesinin düşmesi ve sosyal ve siyasi istikrarsızlığa yol açacak şekilde insanların güvenlerini zedelemek bulunuyor.
Raporda, “Yolsuzluk faaliyetleri kamu parasında sızıntılara neden olabilir. Hükümetler daha az vergi geliri toplayacak ve mal ve hizmetler ya da yatırım projeleri için daha fazla para ödeyecekler. Ancak devletin sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeyi destekleme yeteneği kaybedilen paranın toplam meblağından daha fazlaya mal olur" deniliyor.
Rapor ayrıca, benzer gelir düzeylerine sahip ülkeler arasında, yolsuzluğa son vermek için adım atanların, gelirlerinde artış olduğunu ve en az yozlaşmış hükümetlerin, Gayri Safi Yurtiçi Hasılalarının yüzde 4'ünü vergi olarak topladığını ortaya koyuyor. 2003’te reformları hayata geçiren ve vergi gelirlerinde GSYH’ye oranla yüzde 13’lük bir artış görmüş olan Gürcistan örneğine işaret ediyor.
IMF'ye göre yolsuzlukla mücadele, sağlam kamu kurumları geliştirmek ve hesap verebilirliği teşvik etmek de dahil olmak üzere gerekli değişiklikleri yapma konusundaki politik iradeye bağlı.
Rapor, liyakata dayalı işe alım ve temiz idare örnekleri oluşturmada hayati rol oynayan liderlerle güçlü, profesyonel kamu hizmeti sektörleri geliştirilmesini öneriyor. Rapor, hükümetlerin şeffaflığı önemsemeleri ve faaliyetlerine bağımsız, dış gözlemcileri davet etmeleri gerektiğini belirtirken, altyapı, doğal kaynaklar ve sıklıkla yolsuzlukların yaşandığı kamu alımları gibi alanlara odaklanmaları gerektiği bilgisine de yer veriyor.
“Küresel büyüme 2020’ye doğru tekrar hızlanacak”
Bu raporun öncesinde de Dünya Ekonomik Görünümü raporunun son versiyonunu yayınlayan IMF, 2019’da küresel ekonomideki büyümenin 2018’de görülen eğilimin devamı niteliğinde yavaş olacağını öngörürken, bu yılın ilerleyen dönemlerinde ve 2020’de daha yüksek ekonomik üretime dönüş umudu görüyor.
IMF, yılda iki kez yayınlanan Dünya Ekonomik Görünümü raporunun sonuncusunda, iyimserlik için nedenler olsa da, küresel ekonominin büyüme potansiyeline ulaşmasını engelleyebilecek bazı riskler bulunduğuna dikkat çekti.
Büyümeyi durdurabilecek potansiyel sınırlayıcı faktörler arasında, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkışı, ABD-Çin ticariilişkileri ve de Türkiye ile Arjantin ekonomilerinin, ekonomistlerin tahmin ettikleri seviyelere çıkıp çıkmadığını görme konusunda belirsizlikler var.
Olumlu tarafından bakıldığındaysa IMF, ABD ve Çin’in yüzlerce milyar dolarlık malı kapsayan yeni ek vergiler getiren ticari anlaşmazlığın çözümü konusundaki iyimserliğin altını çizdi. Ve ABD Merkez Bankası’nın büyümeyi teşvik etmek amacıyla para arzını gevşetmeyi kolaylaştıracak bir para politikası duruşu aldığını söylüyor.
Küresel büyüme 2018'de yüzde 3,6'ya geriledikten sonra, IMF 2019'da büyümenin yüzde 3,3 olmasını öngörüyor. Raporda, yıl sonunda ve 2020'de büyümede bir ivme beklendiğine de dikkat çekiliyor.
IMF, bu yılın küresel ekonomi için hassas bir yıl olduğu görüşünde. Raporda . “Aşağı yönlü riskler gerçekleşmezse ve uygulanan politika desteği etkili olursa , küresel büyüme 2020'de yüzde 3,6'ya geri dönecektir” değerlendirmesi yer aldı. Bununla birlikte, yine IMF’ye göre ana risklerden herhangi biri gerçekleşirse, ihracata bağımlı ve yüksek borçlu ekonomilerde beklenen iyileşmeler gerçekleşmeyebilir.
Daha uzun vadeli bakıldığında, rapor, dünya ekonomilerinin büyümeyi arttırması halinde eşitsizliğin, zayıf yatırım ve ticaret korumacılığının ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor.
Rapor, bütün ekonomilerin eşitsizlik ve siyasi hoşnutsuzluk yaşayan tüm hissedarlar arasındaki sosyal diyalogdan fayda sağlayacağını, bununla birlikte ülkelerin iklim değişikliği ve siber güvenlik tehditlerinden kaynaklanan riskleri ele almak için de birlikte çalışması gerektiğini söylüyor.
IMF'nin 2020'ye yönelik orta vadeli tahmini, büyümenin yüzde 3,6 seviyesinde gerçekleşmesi ve gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler yavaşlarken, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin bu düzeyde kalmayı sürdürmek için daha yüksek büyüme seviyelerine devam etmeleri yönünde.
Türkiye ekonomisi tahminleri
Raporda Türkiye ekonomisiyle ilgili tahminlere de yer veriliyor. Buna göre IMF, Türkiye ekonomisinin 2019’da yüzde 2,5 küçülmesi, 2020’deyse yüzde 2,5 büyümesini öngörüyor. Türkiye’de işsizlik tahminleri 2019 için yüzde 12,7, 2020’de de yüzde 11,4, enflasyon tahminleri ise 2019’da yüzde 17,5, 2020’deyse yüzde 14,1 olarak belirtildi.
