Başkanların ilk 100 gündeki icraatlarını değerlendirmek, yasalarla ya da Anayasa’yla öngörülen bir durum değil; ancak ABD’nin önemli siyasi geleneklerinden biri.
Aslında, bir başkanın görevdeki ilk 100 günü, ikinci 100 günden veya başkanın toplamda dört yıllık görevini sürdürdüğü bin 461 günün herhangi bir zamanından daha önemli değil.
İlk 100 gün yapay bir mihenk taşı olsa da haber kurumlarının, siyaset uzmanlarının ve akademisyenlerin yeni bir başkanın performansını değerlendirmesinde bu süre sembolik bir rol oynuyor. İlk 100 gün bir başkanın ülkeyi yönetme tarzı, öncelikleri ve kampanya vaatlerini hayata geçirme hızı konusunda fikir veriyor.
Neden 100 gün?
150 yıldan uzun bir süre Amerikan tarihinde kimse başkanların ilk 100 günüyle ilgilenmedi. Bu durum ilk kez 1932’de Büyük Buhran sırasında başkanlık görevini devralan Franklin D. Roosevelt döneminde değişti.
Roosevelt yasalar ve düzenleyici eylemlerle ekonomi ve sosyal politikalarda önemli ve hızlı değişiklikler yaptı.
Göreve gelmesinin ardından Kongre’yi üç aylık özel bir oturuma çağırdı ve 100 günün sonunda çoğu Büyük Buhran’ı geride bırakmak amacıyla hazırlanan 76 yeni yasayı geçirdi.
Roosevelt, göreve geldikten kısa bir süre sonra, radyo üzerinden Amerikan halkıyla doğrudan konuştuğu ve ülkenin sorunlarını nasıl çözmeye çalıştığını basit bir şekilde açıkladığı"ocakbaşı sohbeti" denilen birçok sohbet programı yaptı.
Bu sohbetlerden birinde, Başkan ilk 100 gününün ne kadar yoğun ve önemli olduğunu kaydetmişti. O gün Amerikan siyasetinde bir gelenek haline gelen 100 gün değerlendirmesi böylece başlamış oldu.
Çıta yüksek
O gün bugündür ABD başkanları performanslarının görevdeki ilk 100 günlerinde kadar istekli ve başarılı olduğuyla ölçüleceğinin farkında.
100 gün mihenk taşı yapay da olsa görevdekiilk günler bir başkanın programındaki büyük hedefleri hayata geçirmek için tercih ettiği zaman da olabilir. Yeni bir başkan genellikle görevdeki ilk günlerinde popülerliğini koruyor ve yine bu ilk günlerde Kongre üyeleri de yeni bir liderle işbirliği içinde olma konusunda istekli oluyor. Bu da başkanın önemli tasarıları geçirmesi için fırsat yaratıyor.
Birçok yeni başkan görevdeki ilk dört yıllık dönemleri boyunca çok sayıda yasa geçirmiş olsa da tarihçilere göre hiçbir modern başkan ilk 100 gününde Franklin D. Roosevelt kadar çok icraatta bulunmadı.
Roosevelt göreve, başka hiçbir başkanın karşılaşmadığı sıradışı koşullarda, Büyük Buhran döneminde başladı.
Bu nedenle birçok başkan ilk 100 günlerinde yapabilecekleri konusunda beklentileri düşük tutmaya çalıştı. John F. Kennedy 1961 yılındaki yemin töreninde yaptığı konuşmada ‘‘Bütün bunlar 100 günde tamamlanmayacak, bin günde, bu yönetimin süresi boyuncaya da bizim bu dünyadaki ömrümüz sırasında tamamlanmayacak. Ama başlayalım’’ demişti.
Eski Başkan Barack Obama’nın kıdemli danışmanlarından David Axelrod, çok fazla dikkat çektiği ancak gerçek bir önem taşımadığı için 100 günlük kıyaslamayı "Hallmark bayramının gazetecilik eşdeğeri" olarak nitelendirdi. Tebrik kartları üreten Hallmark şirketi tüketimi teşvik amacıyla kendi tasarladığı özel günler için kartlar üretmesiyle biliniyor.
Biden’ın karnesi
Roosevelt gibi Biden da kriz döneminde göreve geldi. Corona virüsünün dünyayı kasıp kavurduğu sırada Beyaz Saray’ı devralan Biden hızla harekete geçti.
İlk 100 gününde Biden pandemiyle ilgili bir dizi başkanlık kararnamesine imza atı ve 1,9 trilyon dolarlık Corona virüsü ekonomik teşvik paketinin Kongre’den geçmesini sağladı.
Biden ilk 100 gününde Amerikalılar’a 100 milyon aşı uygulanması hedefine de erken erişti, bu da başkanın hedefini ikiye katlamasına neden oldu; 200 milyonu da aştı.
Associated Press haber ajansına göre Biden Corona virüsüyle mücadele konusunda kampanyası boyunca verdiği sözlerinin tamamı için harekete geçti. AP’ye göre Biden 61 kampanya vaadinin 25’ini ilk 100 günde tamamladı ve diğer 33’üne de başladı.
GovTrack internet sitesine göre Biden ilk 100 gününde 11 yasa tasarısına imza attı. Bu sayının göreceli olarak az olduğu belirtiliyor. Modern tarihte yalnızca George W. Bush bundan daha az sayıda tasarıya imza atmıştı. Başkanlığının ilk 100 gününde en fazla yasa tasarısına imza atan başkanlarsa 53 tasarıyla Harry Truman, 26 tasarıyla Kennedy ve 22 tasarıyla Bill Clinton.
California Üniversitesi Amerikan Başkanlık Projesi'ne göre Biden, Roosevelt'ten sonra en fazla sayıda Kongre'den geçmesi gerekmeyen kararnameye imza atan başkan oldu.
Projeye göre Biden göreve gelmesinden bu yana 100 kararname, talimatname ve beyannameye imza attı. Biden’dan önce en fazla kararnameye imza atan başkan 85 ile Donald Trump’tı.
Bir başkanın ilk 100 günü, başarılarının önemli bir göstergesi olsa da her zaman bir liderin daha sonra hangi faaliyetlerde bulunacağının habercisi olmayabilir.
Gözlemcilere göre önceki başkanların karşılaştığı büyük sorunlar, genellikle dönemlerinin geç zamanlarında ortaya çıktı. Örneğin,
11 Eylül 2001 saldırılarında George W. Bush 200 günden uzun süredir başkanlık yapıyordu. Başkan Ronald Reagan, ünlü Sovyet lideri Mikhail Gorbaçov'a Berlin Duvarı'nı yıkma çağrısı yaptığında ikinci dönemindeydi.
Roosevelt de daha çok başkanlığının ikinci dönemindeki olaylarla hatırlanan isimlerden oldu. Roosevelt 1941’de ABD’yi 2. Dünya Savaşı’na sokmuştu.
