Erişilebilirlik

Barış Görüşmelerinin Durduğu Afganistan Hassas Seçime Gidiyor


Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani

AP haber ajansının Afganistan’daki gelişmelerle geçtiği bir analiz habere göre, Başkan Donald Trump’ın Taleban’la Doha’da yapılan Afganistan barış görüşmelerini aniden durdurduğunu açıklaması Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’ye adeta bir “hediye” gibi oldu. Zira olası bir barış anlaşmasının ülkede 28 Eylül’de yapılması planlanan başkanlık seçiminin ertelenmesine neden olacağı şeklinde geniş beklenti vardı. Gani’yse seçimlerin zamanında yapılmasını istiyordu.

Bununla birlikte uzmanlar ülkenin devlet başkanlığı seçimlerine hazır olmadığı ve bunun şiddetin tırmanmasına neden olabileceği uyarısında bulunuyor.

Ülkenin neredeyse yarısını kaplayan geniş topraklarda kontrol sahibi olan Taleban, seçimin boykot edilmesi çağrısı yaptı, ayrıca gösterilerin ve sandıkların saldırılarla hedef alınacağı uyarısında bulundu.

Doha’da yapılan görüşmelerde hem ABD hem de Taleban Afganistan’da 18 yıldır devam eden savaşı sona erdirmek için sonuca yaklaşıldığı açıklamaları yapıyordu. Ancak anlaşmanın askıya alınması ve Başkan Trump’ın “müzakereler öldü” yorumu uzmanlara göre şu an Taleban’ı her zamankinden daha güvenilmez hale getirdi.

Doha’da yapılan görüşmelere Taleban’ın ABD’nin kuklası olarak nitelendirdiği Afgan hükümeti katılmamıştı. Afganlar kendi gelecekleri üzerinde söz sahibi olmak istiyor ancak başkanlık seçimlerinin geçen yılki parlamento seçimleri ya da 2014’teki başkanlık seçimleri gibi kaotik geçmesinin böyle hassas bir dönemde hükümetin çok zayıflamasına neden olmasından endişe ediliyor.

Doha’daki barış görüşmeleri nedeniyle seçimlerin erteleneceğini ve geçici bir hükümetin yönetimi devralacağını düşünen çok sayıda aday seçim kampanyası bile yürütmemişti. Bu durum Gani’nin kampanyasına da yansımış, Gani seçim mitinglerini video konferans aracılığıyla Kabil dışına seyahat etmeden yapmıştı. Gani beş yıl daha görevde kalarak Taleban’la daha güçlü şekilde mücadele etmek istiyor.

ABD ve Taleban arasındaki görüşmelerin yeniden başlaması hala mümkün. Taleban masaya dönmeye açık olduğu mesajını verdi ancak seçimlerden önce bir anlaşmaya varılması olasılığı gittikçe azalıyor. Taleban’a göre nihai anlaşma kapsamında Afganlar’ın kendi içlerindeki görüşmeler planlanan devlet başkanlığı seçiminden beş gün önce 23 Eylül’de başlayacaktı.

Başkan Trump’ın, Camp David’de Taleban yetkilileriyle yapmayı planladığı ancak Doha sürecini durdurarak iptal ettiği gizli görüşmeye Gani de davetliydi. Gani’nin 24 Eylül’de New York’ta başlayacak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurul toplantılarına katıldığı takdirde o sırada Washington’u da ziyaret etme olasılığı hala var. Seçimden galip çıkması halinde Gani hükümetinin eli Taleban’la doğrudan görüşmelerde daha güçlü olabilir.

Ancak Afganistan’daki seçim sürecine güven oldukça düşük. 2014’te yapılan başkanlık seçimi kaosa neden olmuş ve Gani ile rakibi İcra Başkanı Abdullah Abdullah arasında hassas bir birlik koalisyonun oluşmasıyla sonuçlanmıştı. Geçen yılki parlamento seçimleri de yine kargaşaya neden olmuş bunun sonucunda Gani Bağımsız Seçim Komisyonu’nu tamamen fesh etmek zorunda kalmıştı.

Taleban’ın saldırıları da seçimi tehlikeye sokuyor. BM’ye göre geçen yıl parlamento seçimleri sırasında en az 56 kişi öldürüldü ve 379 kişi yaralandı.

Seçim Komisyonu yetkililerinden Aziz İbrahim’e göre seçimlerde kurulacak 5 bin 373 oy verme merkezinin 400-500 kadarı Taleban tarafından kontrol edilen bölgelerde yer alıyor. Sandıkları binlerce güvenlik görevlisi koruyacak.

Ancak bir dizi eski Afganistan Büyükelçisi geçen hafta yayınladıkları ortak bildiride farklı yönde görüş bildirdi. Eski büyükelçiler “Milyonlarca Afgan bugüne kadar seçimler için hayatlarını riske attı ve atmaya devam edecek. ABD Afgan halkını Afganistan’ı kimin yöneteceği konusunda söz sahibi olmaktan alıkoyamaz” ifadelerini kullandı.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG