Avrupa Birliği'ne üye 28 ülkede, 427 milyon seçmen, dünyanın en büyük 'ülkelerarası seçim organizasyonu', Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri için 23-26 Mayıs tarihleri arasında sandığa gidiyor.
İngiltere ve Hollanda'da bugün başlayan seçimler, 26 Mayıs Pazar akşamına kadar diğer üye ülkelerde devam edecek. Yeni seçilecek 751 Avrupa milletvekili, 2019-2024 tarihleri arasında 5 yıl süreyle görev yapacak. Yeni Parlamento, göç krizi, sosyal ve ekonomik krizlerle 'kritik bir değişim' yaşayan Avrupa'nın geleceğini belirleyecek.
Hindistan'dan sonra dünyanın en büyük seçimi olan AP seçimleri, İngiltere ve Hollanda'da bugün başladı. İrlanda'da 24 Mayıs Cuma günü; Letonya, Malta, Slovakya'da 25 Mayıs Cumartesi günü, Çekya'da ise 24-25 Mayıs tarihlerinde iki gün süreyle yapılacak.
Ancak AB ülkelerinin çoğunda seçmen 26 Mayıs günü sandığa gidecek. Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Kıbrıs Rum Yönetimi, Hırvatistan, Danimarka, İsveç, Estonya, Finlandiya, Litvanya, Macaristan, Portekiz, Romanya, Slovenya ve Yunanistan'da ise seçmenler 26 Mayıs Pazar günü birliğin kaderini belirleyecek seçimler için oy kullanacak.
Sonuçlar Pazar akşamı açıklanıyor
Önce seçime giden ülkelerdeki sonuçlar, 26 Mayıs akşamı son sandık kapanana kadar açıklanmayacak. Ancak, 26 Mayıs'ta diğer ülkelerde de sandıklar kapandıktan sonra, tüm sonuçlarla birlikte açıklanacak. Pazar günü saat 22.00'de en son sandık İtalya'da kapanacak. Ancak AB, tahmini sonuçları akşam saat 20.00'den itibaren öğrenmeye başlayacak.
İlk sınav katılım oranı
AB için ilk sınav katılım oranı olacak. Birliğin kuruluşunun ilk yıllarında yapılan seçimlerde, yüzde 60'ı aşan katılım oranı, son seçimde, yüzde 47'ye kadar geriledi. AB'de 1979'da yapılan ilk seçimde Avrupa seçmeninin yüzde 62'si sandığa giti. Ancak sonra yapılan hiçbir seçimde bu rekor katılım sağlanamadı. Sürekli gerileme gösteren katılım oranı 1990'lı yıllara gelindiğinde yüzde 50'nin altına düştü. Avrupa'da 2014'te yapılan seçimlerde bu rakam yüzde 42.6'ya kadar geriledi.
Bu sene AB karşıtı popülist partilerin gücünü artırmasının katılım oranı üzerindeki etkisi merakla bekleniyor. AB'yi kuran ülkelerde seçmen sandığa olan ilgisini kaybederken, birliğe yeni katılan, özellikle doğu Avrupa ülkelerindeki yüksek katılım oranı, ortalamayı yükseltiyor.
Brexit hesabı
Seçimlere katılan listeler, ancak ülkelerce belirlenen yüzde 3 ila yüzde 5 arasındaki seçim barajını aşarsa milletvekili çıkarabilecekler. Brexit konusu netliğe kavuşmadığı için, İngiltere tüm birlik üyesi ülkeler gibi seçime gidecek. Seçim 751 sandalye için yapılacak. AB üyesi ülkeler, İngiltere'nin ayrılması durumunda, ileride sahip olacakları milletvekili kontenjanı kadar vekil belirleyecekler. İngiltere'nin AB'yi terketmesi durumunda, AP'deki milletvekili sayısı 705'e inecek.
Brexit kontenjanından kazanan vekiller ancak, boşanma süreci tamamlandıktan sonra, İngiliz parlamenterler ayrılınca göreve başlayacak. Örneğin Fransa'da aday olan 34 listeden 74 yerine 79 milletvekili seçilecek. Bu milletvekillerinden 5'i, İngiltere'nin AB'den çıkma süreci sona erdiğinde görev yapmaya başlayacak.
Mevcut durumda, Almanya 96, Fransa 74, İtalya ve İngiltere 73 sandalye ile Avrupa Parlamentosu'nda en çok milletvekilli bulunduran ülkeler. En az milletvekiline sahip Malta, Kıbrıs Rum Yönetimi ve Lüksemburg ise yalnızca 6 koltuğa sahip.
Aşırı sağ partiler ve AB değerleri
Hafta sonu yapılacak AP seçimleri kampanyasına göç krizi ve ardından yaşanan aşırı sağın tırmanışı tartışmaları damgasını vurdu. Seçmen, hafta sonu, "Avrupa yanlısı, daha çok dayanışmaya doğru bir gelecek mi?", yoksa "içine kapanan uluslar AB'sini mi ?" isteyecek, bunun kararını verecek. Seçimlerde oluşacak yeni AP milletvekilleri ve onların seçeceği yeni yöneticiler yaşlı kıtanın, istihdam, iklim, göç, serbest ticaret ve gıda gibi çözüm bekleyen sorunlarına çare arayacak.
Dolayısıyla Avrupa seçmeninin AP'ye hangi siyasi görüş ve değere sahip vekili göndereceği, bu seçimlerde büyük önem kazanacak. Eğer sandıktan aşırı sağa büyük destek çıkarsa, AB'nin geleceği, işleyişi ve değerleri hakkında çok şey değişecek.
Aşırı sağ partiler, AB içinde 150 sandalye sayısını aşarak, 3'üncü ya da 4'üncü grubu oluşturmayı ve Avrupa kararlarında etkili olmayı hedefliyorlar. Anketler ise, AP'nin en büyük grubu, muhafazakar sağ Avrupa Halk Partisi (PPE)'nin birnciliği koruyacağını, Avrupa Sosyalistler Grubu PES'nin ise ikinci sırada olabileceğini gösteriyor.
Juncker: "Avrupa'nın kaderi ellerinizde"
Seçimler öncesi bazı Avrupa gazetelerinde bir makale yayınlayan AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, seçmene seslendi. Juncker, Avrupalı seçmene, ülkelerinin, AB içinde daha güçlü olduğunu, yalnız kalarak dünya sorunlarının çözümünde etkili olamayacağı mesajını verdi. Seömenden yükselen popülizme karşı durmasını isteyen Juncker, Aşırı sağ ve popülist partilerin AB karşıtı söylemlerinin doğru olmadığını savundu. Juncker, "Her ülkede, yüksek sesle AB'nin sorunlara yanıt bulmadığını söyleyen popülist partiler var. Elbette hep daha iyisini yapabiliriz. Ama yaşananlar, AB'nin kazanılmış bir hak olmadığını, onu ve değerlerini korumak için sürekli mücadele vermek gerektiğini gösterdi. AP seçimleri, sesinizi duyurmak, inandıklarınızı savunmak için bir fırsat. Oy kabinine girdiğimizde hepimiz geleceğimizi ve kaderimizi belirlemek için aynı güce sahibiz. Hepimiz seçim günü Avrupa olacağız. Hepimizin kaderi ellerimizde olacak" dedi.
