Gaziantepli kendir ustaları, gelişen teknolojiye rağmen yüzyıllardır mağaralardaki el yapımı tezgahlarda geleneksel yöntemlerle iplik üretiyor.
Kent merkezinde bulunan asırlık mağarada günde yaklaşık 2 ton iplik üreten kendir ustaları, yok olmaya yüz tutan mesleklerini yaşatmaya çalışıyor.
Yaklaşık 15 çeşidi olan ve daha çok ambalaj ile hediyelik eşya sektörünce kullanılan kendir ipliği, başta Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanındaki işletmelerce tercih ediliyor.
‘Tamamen vücut gücüne dayalı bir iş’
İçerisinde çalıştıkları mağaranın yaklaşık 100 yıl önce taş ocağı olarak kullanıldığını belirten Ramazan Taşçı,“Antep evlerinin duvar taşlarını bu mağaradan kesmişler. Mağarada üretilen ipler nemden dolayı çok sağlam oluyor. İplikçilik Gaziantep yöresinin bir mesleği. Türkiye'de sadece Gaziantep ve Antakya'da yapıldığını biliyoruz. Bu gelenek yüzlerce yıldır Gaziantep'te yaşatılıyor. Sucuk ipliği, kurutmalık biber patlıcan ipliği, çuval ağzı ipi gibi ipler yapıyoruz. Sabah saat 7 gibi başlarız işe akşam 5 buçuk gibi işimiz biter. Bu gördüğünüz tahta tezgah ile iplik yapıyoruz. Tamimiyle vücut gücüyle yapılan bir iş. Bizim yaptığımız bu işi daha önce fabrikalar denedi ancak randıman alamadılar. Biz burada değerlendirme yapıyoruz. Kumaş artıkları, ip artıkları gibi malzemeleri burada geri dönüştürerek kullanıyoruz. Bu gördüğünüz tezgâh da tahta bir tezgah, babam bu işi 55 yıl yaptı, son 25 yıldır da ben yapıyorum, biz bizi bildik bileli bu tezgah var. Pamuk ipi öyle bir şey ki şurada yağan yağmurun rutubetini buradan alır. Rutubet olduğu için sağlam oluyor. İpliği büktüğümüz zaman iplik kırılmaz. Teknoloji geliştikten sonra ip kullanımı o kadar çok kalmadı. Ama çok değerli bir iş çok kıymetli bir iş. Biz de bu mesleği yürütmeye çalışıyoruz’’ ifadelerini kullandı.
Günde 50 kilometre yol yürüyorlar
Yaptıkları meslek dolayısıyla günlük ortalama 50 kilometre yol yürüdüklerini ifade eden Cuma Demir ise, “26 yaşındayım 7 yaşımdan beridir bu mesleğin içerisindeyim. Bu yaptığımız iş el emeği göz nuru denilen bir iş. Bu yaptığımız ipleri, balık ağında kullanıyoruz, çamaşır ipi, sucuk ipi, kurutmalık patlıcan, kabak biber gibi birçok alanda kullanıyoruz. İşimiz zor, bu zamanda kolay iş de yok zaten. Burada günde ortalama 50 kilometre yol yürüyoruz’’ diye konuştu.
Ata mesleği iplikçilik hem zor hem meşakkatli olmasından dolayı fazla emek ve fedakarlık isteyen bir iş, uzun süreli çırak yetişmediği için ise her geçen gün tezgah sayısı azalıyor ve meslek kaybolmaya yüz tutuyor.
