Erişilebilirlik

Biden'ın Balkanlar'a İlgisi Neye İşaret Ediyor?


6 Şubat 2015 - Başkan Joe Biden'ın başkan yardımcılığı döneminde Brüksel'de katıldığı Avrupa Konseyi toplantısından bir kare
6 Şubat 2015 - Başkan Joe Biden'ın başkan yardımcılığı döneminde Brüksel'de katıldığı Avrupa Konseyi toplantısından bir kare

ABD Başkanı Joe Biden bir taraftan ülke içinde zorlayıcı sorunlarla mücadele sorumluluğunu üstlenirken, bir taraftan da Sırbistan ile Kosova arasında uzun yıllardır süren uzlaşmazlığa da el atarak her iki ülkenin liderlerine mektup gönderdi ve ilişkileri normalleştirme çağrısı yaptı.

Biden çağrısında bu iki ülkenin öncelikle birbirlerinin meşruluğunu tanıması gerektiğine vurgu yaptı.

Biden’ın bu mesajı, eski Başkan Donald Trump yönetiminin yaklaşımından farklı. Trump, iki ülke arasındaki uzlaşmazlıkla ilgili olarak ‘karşılıklı tanıma’ konusundan uzak durmuş, karşılıklı güven oluşturmak üzere ekonomik işbirliği önerisinde bulunmuştu.

Her ne kadar bu konu birçok Amerikalı için fazla önemli görünmese de Biden açısından özel bir anlam taşıyor çünkü Biden’ın oğlu Beau bir dönem Kosova’da hukuk danışmanı olarak görev yaptı. Biden, başkan yardımcılığı yaptığı dönemde; 2016 yılında Kosova’yı ziyaret ederek, ülkedeki bir otobanın isminin Joseph R. Beau Biden III Otoyolu olarak değiştirildiği törene katılmıştı.

Uzmanlara göre, Biden’ın Avrupa’da çözülmeyi bekleyen birkaç uluslararası sorundan biri olan Sırbistan-Kosova ilişkilerine odaklanması, Amerika’nın Avrupa’daki müttefikleriyle daha fazla temas kuracağına da işaret ediyor.

Dış İlişkiler Konseyi (Council on Foreign Relations) adlı kuruluşun kıdemli araştırmacı Charles Kupchan, “Yeni ABD başkanınında, eski Başkan Trump’ın aksine, Avrupa’nın ve özellikle de Balkanlar’ın güvenliğiyle önem veren bir yaklaşım görüyoruz” diyor.

Kupchan ayrıca, “Bence bu genel anlamda iyi bir haber ve Biden’ın Avrupa Birliği ile de daha yakından temas kurduğunu göreceksiniz” yorumunda bulundu.

Kosova’nın 2008 yılında bağımsızlığının ilanı için Birleşmiş Milletler (BM) desteğiyle yürütülen müzakerelerde ABD’nin özel elçisi olarak görev yapan emekli diplomat Frank Wisner’e göre Biden’ın Avrupa’ya yönelik yaklaşımı “kıtayı bölen sorunlara çözüm bulunacağı” inancına dayanıyor.

Amerika’nın Sesi’ne (VOA) konuşan Wisner, yeni yönetimle ilgili olarak “Amerika, karşılıklı saygı, karşılıklı anlayış ve birbirinin egemenliğine saygı ile geçmişteki sorunların üstesinden gelineceği görüşünü savunacaktır” dedi.

Wisner ayrıca, Biden yönetiminin, Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanıması için uğraşacağına da vurgu yaptı.

Ancak bu hedef hala oldukça uzak görünüyor.

Sırbistan’dan olumsuz cevap

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksanda Vuçiç, Biden’ın çağrı mektubuna yanıtında, Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanımama konusunda kararının değişmediğinin altını çizdi.

Kosova’nın sol eğilimli Vetevendosje partisinin lideri Albin Kurti, 14 Şubat’ta yapılan seçimleri kazanmalarının ardından, Sırbistan’la müzakerelere öncelik vermeyeceklerini açıklamıştı.

Kurti, bir röportajda, “Kosova vatandaşları bizi adalet, istihdam ve tabii Corona virüsü pandemisiyle mücadele için seçti. Tüm anket sonuçları, Kosovalılar’ın Sırbistan ile müzakereleri önem açısından altıncı ya da yedinci sıraya koyduğunu gösteriyor” dedi.

Ancak uluslararası ilişkiler alanında kıdemli uzman Kupchan’a göre Amerika ve Avrupa Birliği, Kosova ve Sırbistan’ın müzakere masasına yeniden oturması için çalışmalarını arttıracak.

Kupchan, “Hem Kurti hem de Vuçiç, Amerika ve Avrupa’nın ‘Artık siyasal ilişkiler konusunda biraz ilerleme göstermenizin vakti geldi’ şeklinde çağrı yapmalarına hazır olmalı” şeklinde konuştu.

Wisner da Kosova’nın ilişkileri normalleştirme fırsatını kaçırmaması gerektiği görüşünde.

“Kosova, ülke içindeki yolsuzluk ve ekonomik gelişme gibi konulara yaklaşımda daha enerjik olursa Piriştine ile Washington arasındaki ilişkilerin de daha güçlü olacağını biliyorum. Ama bir taraftan da Kosova daha güvenli bir uluslararası ve bölgesel atmosfer yaratmaya yönelik fırsatlara da yönelmeli” dedi.

Yaklaşım farklılıkları

Amerika, Eylül ayında Sırbistan ile Kosova arasında ekonomik ilişkilerin normalleşmesi için bir anlaşmanın imzalanmasında arabuluculuk rolü üstlendi. Trump yönetimi bu yaklaşımı, nihai bir siyasi anlaşmaya varabilmek için öncelikli olarak ekonomik bağ kurmaya yönelik bir adım olarak attı.

Bunun önemli bir ilerleme olduğunu söyleyen Kupchan, ekonomik anlaşmaların siyasi sorunları çözmede tek başına yeterli olmadığının da altını çiziyor.

Kupchan, “Ekonomik ilişkiler güçlü bir siyasi ilişki kurmaya yeterli değil. Bu nedenle hala yapılacak çok iş var. Biden yönetimi de bu yüzden erkenden adım atıp her iki ülkenin liderine de ‘İleri doğru adım atacağımızdan emin olalım’ mesajı verdi” dedi.

İki ülke arasındaki uzlaşmazlığın temel konusu, Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanımaması. Amerika dahil birçok batılı ülke Kosova’nın bağımsızlığını tanıyor; Rusya ve Çin ise bunu reddeden ülkeler arasında.

Wisner de Kosova’nın bağımsızlığını tanımanın Sırbistan’ın da çıkarına olacağını, Avrupa’yla ilişkilerini de olumlu etkileyeceğini savunuyor.

Wisner, “Sırbistan’daki yönetimin ve siyasi liderlerin, Avrupa ve Amerika’nın kendilerinden daha güçlü ortaklıklar beklediğini farkında olduklarını düşünüyorum” dedi.

Kupchan, Amerika ve Avrupa’nın konuya yaklaşımının hem diplomasi hem de baskı içereceği görüşünde:

“Avrupa Birliği’ne dahil edilmek Sırbistan için oldukça cezbedici olur. Bu çok büyük birşey. Sırbistan gelecekte AB üyesi olması halinde bunun ülke için en iyi bir gelecek olacağı biliniyor. Aynı durum Kosova için de geçerli. Bu hikayenin sonunda ne olacağını biliyoruz aslında; Balkan Yarımadası zaman içinde Avrupa-Atlantik alanının bir parçası olacak.”

ABD’nin küresel rolü

Biden yönetimi için Balkanlar’daki uzlaşmazlıkların çözümüne odaklanmak, Amerika’nın Trump döneminde zarar gören bağlarını yeniden kurmaya kararlı olduğunun bir işareti.

Ancak Kupchan, Biden’ın önceliğinin Amerika içindeki sorunları çözmek olduğuna dikkat çekerek, “Birçok açıdan, yurt dışında güç kazanmanın yolu ülke içinde güçlü olmaya dayanıyor. Balkanlar’da ve ötesinde anlamlı ve güçlü bir dış politika izleyebilmek için önce yurt içinde doğru politikalar uygulamanız gerekiyor” dedi.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG