Erişilebilirlik

Bağlayıcı Olmayan Kararın Ağırlığı Var mı?


Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yüzbinlerce Ermeni’nin öldürülmesini soykırım olarak niteleyen kararı, az bir oy farkıyla kabul etti. Kongre’nin kabul ettiği bağlayıcı nitelik taşımayan bu tür kararlar sadece sembolik bir değer taşıyor. Bağlayıcı olmayan Kongre kararlarının ağırlığı ne kadar olabilir?

Amerikan Üniversitesi tarih profesörü Allan Lichtman bağlayıcı olmayan Kongre kararlarının tamamen sembolik nitelik taşıdığını, Amerika’nın yasa ya da politikalarını değiştirmediğini belirtiyor:

"Bağlayıcı olmayan bir karar, sadece Kongre’nin duygularını ya da görüşlerini ifade eder. Böyle bir kararı Temsilciler Meclisi ya da Senato alabilir. Fakat bu kararlar kanun kuvvetine sahip olmadıkları için, politikada bir değişiklik meydana getirmezler."

Profesör Lichtman bağlayıcı olmayan Kongre kararlarının pek çok konuda alınabileceğini de belirtiyor. Lichtman Kongre’nin bir politikayı değiştirmek istemediği, veya politikayı değiştirecek güce sahip olmadığı zamanlarda, bu tür kararlar aldığını da kaydediyor:

"Bunun en yeni örnekleri Kongre’nin Irak’ta asker sayısının artırılmasına karşı çıkan, fakat bağlayıcı nitelik taşımayan kararları oldu. Bu kararlar, Irak politikasını değiştirecek kuvvette olmadıkları halde, kamuoyunda alabildiğince tartışıldı. Halbuki bu kararlar, Başkan’ın Irak’taki asker sayısını artırmaktan alakoyacak bir güce sahip değildi."

Dışişleri komisyonunun aldığı bu ilk adım niteliğindeki karar, bir sonraki aşamada, Temsilciler Meclisi’nin tüm üyeleri tarafından oylanıp kabul edilse bile, yasaları ya da politikaları etkileyecek bir güce sahip olmayacak. Buna rağmen Türk hükümeti, karara şiddetle karşı çıkıp kabulünün, Türk Amerikan ilişkilerine zarar vereceğini bildirdi.

Bu tasarıya Bush yönetimi de şiddetle karşı çıktı. Irak’taki Amerikan kuvvetleri için hava yoluyla giden malzemenin yüzde 70’i, yakıtın ise üçte biri Türkiye üzerinden sevk ediliyor.

Başkan Bush’tan ayrı olarak Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da böyle bir tasarının şu anda kabulünün Türk Amerikan ilişkilerine ve Amerika’nın bölgedeki çıkarlarına zarar vereceğini söyledi:

"Bu kararın kabulü, Ortadoğu’daki çabalarımızı, Irak ve Afganistan’daki çalışmalarımızı çok olumsuz yönde etkileyecektir. Çünkü önemli bir stratejik müttefikimiz olan Türkiye’nin, bu hayati bölgelerdeki çalışmalarımıza sağladığı destek, bizim için çok önemlidir."

Bağlayıcı olmayan Kongre kararlarının cezai bir sonucu da olmamakla birlikte sembolik önemi ağır da olabilir. Bu durumda ise, karar modern Türkiye’yi suçlanmamakla birlikte, Türk kamuoyunda oluşacak öfkenin, hükümeti, Irak ve Afganistan’a ikmal yollarını sınırlamaya yöneltebileceği gibi, Amerikalıların İncirlik üssünü kullanmasını da tehlikeye düşürebilecek.
XS
SM
MD
LG