Irak Kürt Bölgesinin Türkiye sınırındaki kasabası, bölgenin en önemli tahin üretim merkezlerinden biri. Zaho’da yaşayan Keldani bir aile 124 yıldır tahin üretiyor. Aile, tahini dünyanın dört bir yanına gönderiyor.
Kasabanın merkezindeki çarşıda bir imalathanenin önündeki uzun kuyruk hemen göze çarpıyor. Kuyruğu görenler ilk anda anlam veremese de imalathanenin tabelasını okuyanlar, nedenini anlıyor. Burası Kürt Bölgesini en ünlü tahin imalathanesi. Sadece Kürt bölgesinde değil ünü, Amerika’ya kadar ulaşmış.
Tahin, sınır ticaretiyle adını duyuran Zaho kasabasının, pek bilinmeyen ürünlerinden biri. Kasabanın en ünlü imalathanesini Keldani bir aile işletiyor. 124 yıldır aynı işi yapan Denha ailesi, dört kuşaktır tahinci. İmalathane 1895 yılında Georgios Denha tarafından kurulmuş. Aile kuşaklar boyu tahin üretmeye devam etmiş. Aradan geçen 124 yılda, imalathane teknik olarak gelişmiş. Şimdilerde işi dördüncü kuşak ele almış.
Ailenin yeni kuşak üreticisi Dilovan Denha, babasıyla birlikte üretim yapıyor. Bir yandan müşterilerinin siparişlerini yetiştirmeye çalışan Denha bir yandan da VOA Tükçe’nin sorularını yanıtlıyor. Denha, dededen toruna mesleği sürdürdüklerini belirterek ürettikleri tahinin müşterileri tarafından Ortadoğu ülkelerinin yanı sıra dünyanın birçok ülkesine götürüldüğünü söyledi.
Denha, “1895'ten beri bu işi yapıyoruz. Benim büyük dedem bu işe başladı. Şu anda biz sürdürüyoruz. Bütün Irak'tan buraya tahin almaya geliyorlar. İran’dan, Türkiye’den geliyorlar. Avrupa'dan dahi buraya gelip alanlar var. Markamız, burayı bilenler arasında çok ünlü. Yüzde 100 susam kullanıyoruz başka bir şey ekleyemiyoruz” dedi.
Sabahın ilk ışıklarıyla çalışmaya başlayan imalathane, akşama kadar aralıksız çalışarak, tonlarca susamı tahine çeviriyor. Günde yaklaşık 4 ton tahin ürettiklerini söyleyen Denha, Amerika’ya bile tahin götürüyor. Denha, “Buradan başka bir yere biz gönderemiyoruz, kendileri gelip buradan alıyorlar. Biz sadece ülke içinde gönderebiliyoruz. Bizim burada ürettiğimiz miktar ancak müşterilerimize yetiyor. Günde 4-5 ton civarında üretiyoruz. Bütün yıl boyunca üretim yapıyoruz. Sadece özel günlerde kapalıyız. Bu özel bir üretim, sağlıklı bir üretim. İnsanların sağlığı için iyidir. Bu yüzden insanlar tercih ediyor. Ben sık sık Amerika'ya seyahat ediyorum. Oraya gittiğim zaman yakınlarıma hediye götürüyorum. Yakınlarım oraya giderken onlar da beraber götürüyorlar. Oradakiler de bu tadı öğrendi, alıştılar” diye konuştu.
Sıranın kendisine gelmesini bekleyen bir polis, buranın daimi müşterisi olduğunu belirterek, hem kendisine hem de başka şehirde yaşayan ailesine buradan tahin aldığını söyledi.
