New Jersey, ABD’nin kuzeydoğusunda, Atlas Okyanusu kenarında, yeşilliği ve uzun sahilleriyle ünlü bir eyalet.
17. yüzyılda Hollandalı’ların gelmesinin ardından kolonileşen eyalet, daha sonra İngiltere’nin kontroluna girdi.
Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nda İngiltere’ye karşı ayaklanan 13 eyaletten birisi olan New Jersey, 1787’de Amerika Anayasası’nı onaylayan üçüncü eyalet oldu.
New Jersey Amerika’da, yeşil alanlarının bolluğu nedeniyle ‘Garden State’ yani ‘Bahçelik Eyalet’ olarak anılır. Yüzölçümü bakımından Amerika’nın dördüncü en küçük eyaleti olmasına karşın nüfus olarak 11. en kalabalık eyaletidir.
Başkenti Trenton olan eyaletin nüfusu 9 milyon civarında.
New Jersey, farklı kültür, ırk ve dinden göçmenlere tarih boyunca kucak açmasıyla biliniyor.
Latin Amerika, Avrupa ve Afrika’dan çok sayıda göçmeni barındıran eyalette daha az sayıda da olsa Asyalılar, Ortadoğulular ve Türkler de yaşıyor.
New York kentinden Hudson Nehri’yle ayrılan eyalette gelir düzeyi de oldukça yüksek.
Ortalama hane halkı yıllık gelirinin 2016 verilerine göre 76 bin Dolar civarında olduğu New Jersey, bu açıdan Amerika’nın ikinci en zengin eyaleti.
Eyaletteki ortalama ev ücreti ise 316 bin Dolarla, Amerika ortalamasının üstünde.
New Jersey sakini Marc Meyers, eyalete olan sevgisini şöyle anlatıyor:
‘’New Jersey’de doğdum ve büyüdüm. New Jersey’i çok seviyorum. Burada her şeyimiz var. Dağlarımız var. Dünyanın en iyi sahillerine sahibiz. Delaware ve Hudson nehirleri burada. New York çok yakın. Yaşamak için çok güzel bir yer. Herkes burada bir şeyler bulabilir. Reklam yapmıyorum, bu şekilde hissediyorum.’’
Meyers New Jersey için şiirler de yazmış, bu şiirlerden birinde, “Saat sabahın beşi. Bütün gece buradaydım. Ay ışığının gölgesi, ilk ışıkla eridi” diyerek eyalete olan sevgisini dile getirmiş.
Her gün 1 milyon kişi New York’a gidip geliyor
Eyaletin kuzeydoğu bölgesini, New York kentinin en yoğun bölgesi olan Manhattan’dan Hudson Nehri ayırıyor.
New Jersey’yi Manhattan’a Lincoln ve Holland tünelleriyle George Washington Köprüsü bağlıyor.
New York kentinde çalışan bir çok kişinin yaşadığı eyalet New Jersey. Her gün yaklaşık bir milyon kişinin iş için New York’a gidip geldiği tahmin ediliyor.
Göçmenlerin ilk durağı
New Jersey, Amerika’ya olan göçler sırasında önemli bir yer tutmuştur.
New York eyalet sınırları içinde bulunan Ellis Adası ve Özgürlük Heykeli’ne çok yakın mesafede olan New Jersey Tren İstasyonu, milyonlarca göçmenin Amerika macerasının başladığı istasyon konumundaydı.
Gemilerle, dünyanın çeşitli bölgelerinden New York Limanı’na ulaşan göçmenler, Ellis Adası’nda 1892 yılında kurulan göçmen merkezinde kayıt altına alınıyor, ardından da en yakın kara parçası olan Jersey City’ye götürülüyorlardı.
Kayıt işlemleri tamamlanan göçmenler, halen Liberty Eyalet Parkı içinde yer alan tarihi tren istasyonundan, yeni bir hayat kuracakları Amerika’nın iç bölgelerine seyahat ediyordu.
1967 yılında tren seferleri durdurulan istasyon, New Jersey’nin tarihi bölgeleri arasına alınarak restore edildi.
Her yıl binlerce turist, Liberty Eyalet Parkı’na gelerek hem tarihi bir bölgeyi gezme hem de New York’un aşağı Manhattan bölgesini en güzel noktadan izlemenin keyfini çıkarıyor.
Tayland’dan ve Los Angeles’tan bölgeyi gezmeye gelen parktaki turistler New Jersey’le ilgili düşüncelerini anlattı.
Taylandlı gelen turist: “Bir haftadır New Jersey’deyim. Buranın silüetini çok beğendim. Hamilton Parkı’nın çok yakınında kalıyorum ve orası çok güzel. Burada önemli bir miktarda Asyalı nüfus da yaşıyor. Restoranlarını çok beğendim. Burada Doğu ve Batı buluşmuş” derken Los Angeles’dan gelen turist: “Los Angeles’tan bölgeyi gezmeye geldim. Bir gündür New Jersey’deyim. Şu ana kadar her şey çok güzel. Kenti sevdim” diye konuştu.
11 Eylül Anıtı
Liberty Eyalet Parkı’nda ziyaretçileri çeken diğer bir nokta da 11 Eylül Anıtı. Nehrin hemen karşısındaki Manhattan’da yaşanan terör saldırısını anmak için inşa edilen anıtta, saldırılarda hayatını kaybeden New Jerseyliler’in isimleri yer alıyor.
Etkileri çağları aşan New Jerseyliler: Edison ve Einstein
New Jersey, tarihe yön veren bilimadamları ve sanatçılara da ev sahipliği yapıyor.
Bunlar arasında günümüzde kullanılan bir çok elektrikli ve elektronik ürüne doğrudan ve dolaylı katkı yapan Thomas Edison yer almakta.
Edison, Ohio eyaleti doğumlu olmasına karşın, 1876 yılında New Jersey’de kurduğu laboratuvarda çok önemli icatlar yapmıştı.
Kendi adı verilen Edison kasabasındaki Menlo Park’ta kurduğu bu laboratuvarda Edison, modern ampul başta olmak üzere ses kaydedici ve oynatıcı fonograf, aydınlatma sistemleri, görüntü kaydedici ve toplu taşıma araçları gibi sanayi devrimine yön veren bir çok buluşa imza attı.
84 yaşında New Jersey’de hayatını kaybeden Edison yine bu eyalette bulunan West Orange’da toprağa verildi.
Menlo Park’taki müzede, Edison’un önemli buluşları ve bazı kişisel eşyaları sergileniyor. İcatlarını yaptığı laboratuvar, arkadaşı da olan Henry Ford tarafından Michigan’a taşınmış.
Parkta Edison’un ampülü geliştirdiği noktaya ise bir kule dikilmiş. Kulenin hem içinde hem de en tepesinde ampül bulunuyor.
New Jersey’de önemli çalışmalar yapan ve burada hayatını kaybeden diğer bir diğer ünlü bilimadamı da Albert Einstein. Almanya’da Yahudiler’e yönelik baskıların artması üzerine 2. Dünya Savaşı öncesi Amerika’ya göç eden Einstein, New Jersey’de Princeton Üniversitesi’nde çalışmaya başlamış ve 1955’te hayatını kaybedene kadar burada yaşamış.
Ünlü sanatçılar ve önemli üniversiteler
New Jersey, Amerika ve dünya müzik çevrelerine damga vuran bir çok tanınmış sanatçıya da ev sahipliği yapmıs.
Frank Sinatra, Whitney Houston, Queen Latifah, Jon Bon Jovi de bu eyalette doğan ünlü sanatçılardan bazıları.
Araştırmalar konusunda dünyaca üne kavuşan Princeton Üniversitesi de New Jersey’de bulunuyor. Eyaletteki diğer bir önemli yüksek öğretim kurumu da Rutgers Üniversitesi.
Newark Uluslararası Havalimanı
New Jersey’de bulunan Newark Uluslararası Havalimanı, eyaletin yanı sıra New York’a da hizmet vermekte.
Geçen yıl 43 milyondan fazla yolcuya hizmet veren havalimanı, Amerika’nın 15’inci, dünyanın ise 43'üncü en yoğun havalimanı konumunda bulunuyor.
11 Eylül saldırılarında teröristler tarafından kaçırılan, ancak yolcular ve mürettebatın direnmesi sonucu hedeflenen nokta yerine Pennsylvania eyaleti sınırları içinde düşen uçak, buradan havalanmıştı.
Kumarhane ve eğlence kenti Atlantic City
New Jersey’nin önemli kentlerinden birisi de kumarhaneleri ve okyanus kenarındaki yürüyüş güzergahıyla ünlü Atlantic City’dir.
1976’da yapılan referandumla kumar oynamanın yasallaştığı kentte çok sayıda kumarhane açıldı.
Bu tarihten önce ülkede kumar oynamanın yasal olduğu tek yer Las Vegas’tı.
2000’li yıllara kadar kumar ve eğlencenin önemli başkentlerinden birisi olan kent, çevre bölgelerde kumar oynamanın yasallaşmasının ardınan bahis gelirlerinde ciddi gerileme yaşadı.
Bazı büyük kumarhanelerse faaliyetlerini durdurdu.
Amerika’da her yıl düzenlenen güzellik yarışması da 1921 yılından beri Atlantic City’de yapılıyor.
Bu yılki yarışmayı New York’u temsil eden Nia Imani Franklin kazandı.
