Daha önce de müzakereleri uzatan görüşmecilerin Kasım’da koydukları ikinci tarihte de anlaşamamaları düş kırıklığı yarattı. Ancak Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry, sağlanan elle tutulur ilerlemenin görüşmelerin yeniden uzatılmasını haklı kıldığını söyledi: “Son dönemde kaydettiğimiz ilerleme dikkate alındığında elbette ‘bu iş olmuyor’ diyerek masadan ayrılamazdık.”
Birleşmiş Milletler’i temsil eden altı ülke, Tahran’la İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini, eğer liderleri nükleer silah geliştirme kararı alırsa, bunu bir yıldan önce gerçekleştiremeyecekleri bir düzeye indirmeyi müzakere ediyor. Uzmanlara göre İran halen bunu iki ay içinde yapabilecek kapasiteye sahip.
İranlı yetkililer nükleer silah geliştirme niyetleri olmadığını söylüyor. Ancak büyük bir nükleer programları var ve daha da büyütmek istiyorlar. Bu da uluslararası toplulukta kaygılara yol açıyor.
Uzmanlar gelecek yılki görüşmelerin kolay olmayacağı görüşünde.
Mark Fitzpatrick de bu uzmanlardan: “Geçen 12 ay içinde bir anlaşmaya varamadıktan sonra 2015’te anlaşmayı kolaylaştıracak ne gibi bir değişiklik ne olacak? Bence ilerleme sağlamak zor.”
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde görevli Mark Fitzpatrick yine de görüşmeleri sürdürmenin önemli olduğunu söylüyor: “Diplomasi olmadan İran’ın nükleer programı kontrol edilemez. İran’ı nükleer silaha yakınlaştıran, askeri müdahaleye yol açabilecek bir kriz ve çatışma dönemine yeniden döneriz.”
Ancak Fitzpatrick ve diğer uzmanlar 2013 sonunda varılan ara anlaşmanın uzun vadeli çözüm için yeterli olmadığı görüşünde.
İran asıllı Amerikalı yazar ve eylemci Trita Parsi, Skype aracılığıyla konuştu: “Ara anlaşma, şimdi iki taraf için çekici de olsa uzun vadede sürdürülemez. Çünkü siyasi ortam iki tarafta da anlaşmanın sürekli uzatılmasına izin vermeyecek şekilde zorlaşıyor.”
Uzmanlar, İran’daki nükleer anlaşma muhaliflerinin Hamaney tarafından kontrol edilebileceklerini söylüyor. Ancak Parsi, İran’ın, Amerika’daki son seçimlerde güçlenen Cumhuriyetçilerin, Başkan Barack Obama’nın yaptırımları tamamen kaldırmasına engel olmasından kaygı duyduğunu söylüyor: “Amerika’nın yaptırımları kaldırma sözünü tutup-tutmayacağı konusunda İranlıların kafasında soru işaretleri var. Başkana güveniyorlar ama Amerikan Kongresi’ne güvenleri yok.”
Görüşmeciler anlaşmaya varmak için kendilerine yedi ay daha süre tanıdı. Parsi bu sürenin, muhtemel bir anlaşmada verilecek karşılıklı ödünlerin siyasi iktidarlara kabul ettirilmesi için kullanılması gerektiğini söylüyor.
