Güney Afrika'da ilk kez yeni bir Corona virüsü varyantı tespit edilmesi üzerine yetkililer küresel çapta alarma geçti. Araştırmacılar, yeni varyantın aşılara dirençli olup olmadığını belirlemeye çalışırken ABD, Afrika'nın güneyindeki Güney Afrika, Botswana, Zimbabwe, Namibya, Lesotho, Eswatini, Mozambik ve Malawi olmak üzere sekiz ülkeye seyahat yasağı getirdi.
Başkan Joe Biden yönetiminden bir yetkili, yasağın ABD vatandaşları ve ABD'de Yeşil Kart ile ikamet edenleri kapsamadığını kaydetti. Kanada da bölgedeki yedi ülkeye seyahat yasağı getirdiğini açıklarken İngiltere de Güney Afrika'dan uçuşları askıya aldı. Avrupa Birliği de bölgeden uçuşları engellemek için adımlar attığını bildirdi.
Güney Afrika Sağlık Bakanı Joe Phaahla, üllkesine yönelik seyahat yasaklarının "haksız" olduğunu söyledi, ancak ilk araştırmaların, yeni varyantın daha bulaşıcı olabileceğine işaret ettiğini belirtti.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ilk kez Güney Afrika’da bulunan yeni Corona virüsü varyantını "kaygı yaratıcı" olarak niteledi. WHO, B.1.1.529 varyantına Yunan alfabesinin Omicron harfini verdi. Omicron varyantı, WHO’nun şimdiye kadar Corona virüsü varyantlarını "kaygı verici" olarak nitelediği beşinci varyant oldu. Sağlık uzmanları, Omicron varyantının daha bulaşıcı ve aşılara dirençli olup olmadığını araştırıyor.
İngiltere'dekei Warwick Üniversitesi'nden virolog Lawrence Young, "Corona virüsünün yeni varyantı çok kaygı verici. Corona virüsünün şimdiye kadarki en ağır mutasyona uğramış versiyonu" dedi.
WHO, İngiltere'nin Güney Afrika ve komşusu olan ülkelerden uçuşları durdurması ve bu ülkelerden gelenlerin karantinaya girmelerini talep etmesi üzerine aceleci önlemler alınmaması yönünde uyarıda bulunmuştu.
Güney Afrikalı bir uzman, Londra'nın uçuş yasağı kararını "aşı ayrımcılığının" bir belirtisi olarak yorumlasa da Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği'nin de bölgeden hava seyahatini durdurmayı hedeflediğini bildirmişti. Hindistan, Japonya ve İsrail de Güney Afrika ve çevresindeki ülkelere yönelik kısıtlamaları arttırdı.
Başkan Joe Biden'ın sağlık başdanışmanı Dr. Anthony Fauci, CNN televizyonunda yaptığı açıklamada, yeni varyantın ABD'de de olduğuna ilişkin herhangi bir bilgi olmadığını, varyantın mevcut aşılara karşı dirençli olup olmadığının da netlik kazanmadığını söyledi.
Belçika Avrupa’da yeni varyanta rastlanan ilk ülke
Belçika, Cuma günü, Avrupa kıtasında yeni varyantın tespit edildiği ilk ülke oldu.
Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, düzenlediği basın toplantısında, aşısız bir kişide B.1.1.529 varyantının tespit edildiğini, bu kişinin enfeksiyon belirtileri göstermesinden sonra yaptırdığı test sonucunun 22 Kasım’da pozitif çıktığını söyledi.
Bakan Frank Vandenbroucke, ”Bu şüpheli bir varyant. Çok tehlikeli olup olmadığını bilmiyoruz” dedi.
Belçika ulusal referans laboratuvarı, yeni varyantla enfekte olan kişinin genç yetişkin bir kadın olduğunu, Türkiye üzerinden Mısır’a yaptığı seyahatten döndükten 11 gün sonra enfeksiyon belirtileri gösterdiğini bildirdi. Hastanın grip benzeri belirtiler gösterdiği, şimdilik ağır hastalık tablosu sergilemediği bildirildi. Kadının aynı evde yaşadığı aile fertlerinde hastalık belirtisi olmadığı, ancak teste tabi tutuldukları da alınan bilgiler arasında.
Küresel piyasalarda düşüşe neden oldu
Dünya Sağlık Örgütü, (WHO) aşıların yeni varyanta karşı ne kadar etkili olduğunu belirlemenin haftalar sürebileceğini bildirdi. İlk kez geçen hafta tespit edilen yeni varyant, küresel piyasalarda düşüşe, hisselerin değer kaybetmesine ve petrol fiyatlarının gerilemesine yol açtı. Bunun nedeni, yeni seyahat yasaklarının küresel seyahat sektörü olumsuz etkileyeceğine ve Afrika'nın güneyindeki ülkelerin ekonomilerinin zaten sallantıda olmasına ilişkin kaygılar.
İngiltere Sağlık Güvenliği Dairesi, yeni Corona virüsü varyantının spike proteininin, aşıların temel aldığı orijinal Corona virüsününkine kıyasla çok daha farklı olduğunu kaydetti. Bu farklılık, mevcut aşıların yeni varyanta karşı ne kadar etkili olacağına ilişkin kaygıları tırmandırdı.
İngiltere Ulaştırma Bakanı Grant Shapps, Sky News'a, "Uzmanların da belirttiği gibi bu varyant, şimdiye kadar karşılaştığımız en ciddi varyant" dedi.
WHO: “Şimdilik seyahat yasakları getirilmemeli”
Cenevre'deyse WHO uzmanları, yeni varyantın oluşturduğu riskleri ele aldı ve şimdilik seyahat yasakları getirilmemesi konusunda uyarıda bulundu.
WHO Sözcüsü Christian Lindmeier, Birleşmiş Milletler'deki (BM) brifingde, "Şu aşamada seyahat kısıtlamaları getirilmemesi uyarısında bulunuyoruz. WHO, ülkelere, kısıtlayıcı uygulamalar getirirken risk temelli bilimsel yaklaşıma başvurmaya devam etmelerini tavsiye ediyor" dedi.
WHO Sözcüsü Lindmeier, yeni varyantın ne kadar bulaşıcı olduğunun ve aşıların varyanta karşı etkisinin belirlenmesinin birkaç hafta süreceğini söyledi ve şimdiye kadar varyantın genetik dizilimine ilişkin 100 bildirim olduğunu kaydetti.
İngiltere Sağlık Bakanı Sacit Cavit, yeni varyantın ilk genetik diziliminin Güney Afrika'dan Hong Kong'a giden bir kişiden alınan virüsten geldiğini ve Hong Kong tarafından sisteme yüklendiğini söyledi.
Bakan Cavit, "Güney Afrika ve Botswana'da başka vakalar da tespit edildi. Varyantın başka ülkelere yayılmış olma olasılığı yüksek" dedi.
İsrail de Afrika ülkelerinin çoğuna seyahat yasağı getirdi. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, ülkede birkaç vakanın görüldüğünü söyledi.
Haber sitesi Ynet, İsrail Sağlık Bakanlığı'na göre, yeni varyant tespit edilen kişilerden birinin iki ay önce Pfizer-BioNTech aşısının üçüncü yani takviye dozunu olduğunu bildirdi. Ancak Sağlık Bakanlığı'ndan bir sözcü, bu iddiayı doğrulamadı.
İsrail Başbakanı Bennett'in makamından yapılan açıklamada, "Şu anda bir acil durumun eşiğindeyiz. Ana ilkemiz hızlı ve güçlü şekilde şu anda harekete geçmek" denildi.
Seyahat kısıtlamaları için geç mi kalındı?
Öte yandan Hong Kong'da bir epidemiyolog, seyahat kısıtlamalarını arttırmak için çok geç olmuş olabileceğini söyledi.
Hong Kong Üniversitesi'nden Ben Cowling, "Bu virüs büyük olasılıkla şimdiden başka yerlere sıçradı. Eğer şimdi kapıları kapatırsak büyük olasılıkla çok geç kalmış olabiliriz" dedi.
Güney Afrika Dışişleri Bakanlığı, İngiliz yetkililerle seyahat yasağını yeniden gözden geçirmeleri için konuşacaklarını belirtti.
Güney Afrikalı bulaşıcı hastalıklar uzmanı Richard Lessells da seyahat yasaklarına ilişkin rahatsızlığını ifade etti ve esas olarak yeterli aşıya erişim sağlamada zorluk çeken yerlerde daha fazla kişiyi aşılamaya odaklanılması gerektiğini kaydetti.
Uzman, Reuters haber ajansına, "Bu nedenle aşı ayrımcılığının risklerini dile getirdik. Bu virüs, yeterli seviyede aşılama olmadığı zaman evrim geçiriyor" şeklinde konuştu.
Güney Afrika'da yetişkinlerin yaklaşık yüzde 35'i tam aşılanmış durumda. Bu oran, Afrika ülkelerinin çoğundan yüksek olsa da gelişmiş ülkelerdeki kitlesel aşılanma oranlarının yarısı seviyesinde.
Ülkeler önlemler almaya başladı
Yeni varyant, Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Noel öncesinde daha fazla kişinin iç mekanlarda biraraya gelmeye başladığı kış aylarına girişiyle birlikte ortaya çıktı.
İtalya, Afrika'nın güneyindeki ülkelere son 14 gün içinde seyahat edenlere yasak getirirken Fransa, bu ülkelerden hava ulaşımını askıya aldı. Bahreyn ve Hırvatistan da bazı ülkelerden uçuşlara yasak getireceğini açıkladı.
İtalya Sağlık Bakanı Roberto Speranza; Güney Afrika, Lesotho, Botswana, Malawi, Zimbabwee, Mozambik, Namibya ve Eswatini’den gelenlerin ülkeye girişini yasaklayan kararnameye imza attı. Bakan Speranza, ”Uzmanlarımız yeni B.1.1.529 varyantı üzerinde çalışıyor. Bu esnada en büyük olası önlemleri alacağız” dedi.
Hindistan, tüm eyaletlerin Güney Afrika'dan ve "diğer riskli" ülkelerden gelen yabancı yolcuların Covid testine tabi tutulması ve tarama yapılması tavsiyesinde bulundu. Japonya da sınır kontrollarını sıkılaştırdı.
