Rusya’da borsa ağır bir darbe alırken, Rus rublesi de, 1998’den bu yana en kötü değer kaybını yaşadı. Bir yandan zayıf para biriminin yakıt fiyatlarını arttırması, diğer yandan da ithal mallarına bağımlı Rus tüketicilerin yaptırımların etkisini hissetmeye başlaması bekleniyor.
Maria Lipman Moskova Carnegie Merkezi uzmanı:
“Yaptırımlar kamu sektörünü, devlet şirketlerini, bankaları ve şimdi de nüfusun daha geniş bir kısmını etkiliyor. Sonuçta bütün Ruslar yaptırımların etkisini hissediyor.”
Rusya Merkez Bankası, enflasyon baskısı artarsa hızla harekete geçmeye hazır olduğunu bildiriyor. Ancak uzmanlar ekonomideki kanamanın devam etmesini bekliyor. En çok yara alması beklenenler, devlete ait enerji şirketleri. Bir süre önce karlılık oranı yüzde 41 düşen Gazprom bunlar arasında. Enerji uzmanı Alexei Kokin, Gazprom’un kar oranının düşmesini Rusya’nın Ukrayna’ya doğal gaz satışını durdurmasına bağlıyor:
“Ukrayna’nın kaybı belki çok küçük bir gelişme olabilir. Ama Ukrayna, Gazprom için hem belirsizlik, hem de potansiyel olarak geri dönülmez sorunların kaynağı.”
Petrol fiyatlarının düşmesi de ayrı bir sorun. Bu aynı zamanda rublenin de değer kaybetmesine yol açtı. Maria Lipman’a göre, bu Rusya’da iş yapan Batılı şirketler açısından da kaygı unsuru:
“Exxon ve BP gibi dev şirketler durumdan memnun değil. Olamazlar da. Yaptırımlar, Rusya’nın petrol sektöründeki karlı işbirliğine darbe vurdu.”
Yeni yaptırımlar, Rus hükümetine yakın olan büyük şirketleri ve bireyleri hedef almanın yanı sıra Rusya’yla yapılan ticareti de etkiliyor. Örneğin Avrupa ve Rusya arasında gelecekteki bütün silah anlaşmaları yasaklanıyor. Global FX Strategy adlı online ticaret devinden Marshall Gittler, Batı kararını değiştirip yaptırımları kısmen geri bile alsa yatırımcıları Rusya’dan uzak durmaya çağırıyor:
“Ruble’nin ekonomik temelleri olumsuz görünüyor. Asıl sorulması gereken burada ne kadar hızla düşüş yaşandığı. Eğer Ukrayna istikrar kazanırsa, ruble daha yavaş değer kaybedebilir. Ancak Ukrayna krizi yeniden şiddetlenirse, o zaman gerçek düşüşü görürüz.”
Rus ekonomisi yaptırımlardan zarar görürken halkın Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’e desteği büyük. Putin’in yaptırımlar karşısında geri adım atması beklenmiyor. Rusya, Avrupa’ya enerji ihracatını kısarak ya da Moskova’da bazılarının da dile getirdiği gibi Rusya’nın hava sahasını Batı ülkelerinin havayollarına kapatarak misilleme yapsa bile, uzmanlara göre ortaya çıkan sonuç yalnızca Rus ekonomisi değil, dünya ekonomisi için de daha büyük bir belirsizlik olur.
