Başkan Donald Trump, Vietnam’da Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’la yaptığı görüşmelerde bir anlaşmaya varılamamış olmasının ardından yaptığı açıklamada Kim’in Amerika’nın Kuzey Kore’ye yönelik tüm yaptırımları kaldırmasını istediğini söylemiş, bu sebeple uzlaşıya varılamadığını belirtmişti. Kuzey Koreli yetkililerse görüşmelerde Kim’in yaptırımların tamamının değil bir kısmının kaldırılmasını talep ettiğini belirtiyor.
Trump ve Kim Jong Un’un Vietnam’ın başkentinde yaptığı görüşmeler ani bir şekilde sonlanmış ve iki lider hazırlık yapılmasına rağmen anlaşma imzalamamıştı. Kim’le görüşmesinin ardından basın toplantısı düzenleyen Trump görüşmelerin Kuzey Kore’nin yaptırımların kaldırılması talebi sebebiyle tıkandığını belirtmiş, “Yaptırımların tamamen kaldırılmasını istediler ve biz de yapamadık” demişti.
Trump’ın açıklamasından saatler sonra Kuzey Kore heyetinin iki üst düzey üyesiyse gazetecilere Kim Jong Un’un böyle bir talepte bulunmadığını söyledi. Kuzey Koreli yetkililer Kim Jong Un’un görüşmede Kuzey Kore’nin ana nükleer tesisinin kapatılması karşılığında yaptırımların kısmen kaldırılması talebinde bulunduğunu belirtti. Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Ri Yong Ho Kuzey Kore’nin nükleer ve kıtalararası balistik füze denemelerini kalıcı olarak durduracağına ilişkin yazılı bir garanti de vermeye hazır olduğunu söyledi.
Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Yardımcısı Choe Sun Hui Trump’ın tepkisinin Kim Jong Un’u şaşırttığını ve Kim’in Kuzey Kore-ABD arasındaki görüşmeleri sürdürme iradesini kaybetmiş olabileceğini belirtti.
Kim doğru söylüyor?
Kuzey Kore’den gelen açıklamaların ardından ABD Dışişleri Bakanlığı Amerika’nın duruşuna açıklık getirdi. Medyaya konuyla ilgili bilgi veren ve adını vermeyen üst düzey bir yetkili, Kuzey Koreliler’in bütün yaptırımların kaldırılmasını istediğini söyledi. Ancak yetkili Kuzey Kore’nin bu talebinin sadece Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2016 yılının Mart ayından bu yana uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını kapsadığını, önceki yıllara dayanan diğer yaptırımların kaldırılması talebini kapsamadığını kaydetti.
Amerikalı üst düzey yetkili, Pyonyang’ın sivil ekonomiye ve halkın yaşamına etkisi olan yaptırımların kaldırılmasını istediğini belirtti.
BM Güvenlik Konseyi Kuzey Kore’ye 12’den fazla kararla yaptırım uygulamış, Kuzey Kore de dünya üzerinde en ağır yaptırımlara maruz kalan ülkelerden biri olmuştu. Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’un da metal ticaretinden, hammaddelere, lüks tüketim mallarından, deniz ürünlerine, kömür ithalatından, ham petrol ürünlerine kadar pek çok alanda yaptırımların kaldırılmasını istediği ancak Kuzey Kore liderinin silahlanmaya yönelik yaptırımların kaldırılması talebinde bulunmadığı ifade ediliyor. Kuzey Kore’ye silahlanma alanında yaptırımlar 2006 yılında Kuzey Kore ilk nükleer denemesini gerçekleştirdiğinde devreye girmişti.
Bu Pyonyang açısından önemli bir fark. Kuzey Kore nükleer silahların kendisini savunmak için gerekli olduğunu iddia etse de nükleer silahlar ve füze teknolojisiyle doğrudan bağlantılı yaptırımların devamımını en azından şimdilik kabul etmeyi teklif etti. Ancak Kuzey Kore diğer ticaret alanlarında uygulanan yaptırımları daha kötü niyetli olarak değerlendiriyor ve bunları da pazarlık konusu olarak gündeme getiriyordu.
ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisiyse, Trump’ın ve müzakerecilerinin bu talebi karşılanması zor bir talep olarak gördüklerini çünkü müzakere ekibinin 2016 yılı sonrasında uygulanan yaptırımların kaldırılmasının Kuzey Kore için milyarlarca dolar değerinde olacağını ve bu paranın da devam eden nükleer çalışmalar ve füze çalışmaları için kullanılabileceği kanısına varmış olduğunu belirtti.
Yapılan değerlendirmeye göre Kuzey Kore’den gelen talep güçlü bir talepti ancak Başkan Trump’ın iddia ettiği gibi bütün yaptırımların kaldırılması talebi de değildi.
Her iki taraf da zirvenin ardından olumlu mesajlar vermeyi sürdürdü. Trump görüşmenin genel olarak dostane ve yapıcı olduğunu söyledi.
Kuzey Kore’nin devlet kontrolundaki medyası da gece geç saatlerde yapılan basın toplantısında yetkililerin kullandığı tondan daha yumuşak bir ton kullanarak Trump’ın herhangi bir anlaşmaya varmadan masadan kalmasına atıfta bulunmadı.
“İki ülkenin liderleri Hanoi’da yapılan ikinci zirvenin karşılıklı saygı ve güvenin derinleştirilmesi ve iki ülke arasındaki ilişkilerin yeni bir aşamaya taşınması için önemli bir fırsat sunduğu kanısındadır.” denildi.
Trump: “Ne olacağını göreceğiz”
Başkan Trump Vietnam dönüşünde Twitter üzerinden de Kuzey Kore ile görüşmeler konusunda olumlu mesajlar vermeyi sürdürdü. Trump “Vietnam’dan dönmek harika. İnanılmaz bir yer. Kim Jong Un ile çok önemli müzakereler gerçekleştirdik. Ne istediklerini biliyoruz ve onlar da bizim ne istediğimizi biliyorlar. İlişkiler çok iyi, ne olacağını göreceğiz” mesajını paylaştı.
