Geçen hafta Venezuela’nın Yaracuy eyaletinde elektrik, su, akaryakıt, gaz gibi hükümetin üstlendiği kamu hizmetlerindeki aksamalardan dolayı başlayan kitlesel protestolar kısa sürede birçok eyalete sıçradı.
Bazı şehirlerde göstericilerle güvenlik görevlileri arasında arbedeler yaşandı, onlarca kişi yaralandı, çok sayıda kişi gözaltına alındı. Sivil toplum örgütlerine göre 21-28 Eylül arasında toplam 206 protesto düzenlendi. Bunlardan 79’u su kesintileri için düzenlenen gösterilerdi.
Venezuela, dünya su kaynakları sıralamasında ilk dokuz ülke arasında yer alsa da ülkenin birçok bölgesinde kronik hale gelen su kesintilerine yıllardır çözüm bulunamaması pandemi sürecinde konuya duyarlılığın daha da artmasına neden oluyor.
“Evinde düzenli suyu olan hane sayısı yüzde 20’den daha az”
Başkent Caracas’ın su işlerinden sorumlu kurum olan HidroCapital’in eski başkanlarından mühendis Jose Maria de Viana, VOA Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, Venezuela’da yaşanan su kesintilerinin altında yatan temel sorunun, devlet su işlerinin 2000’li yılların başından bu yana konunun uzmanlarınca değil iktidar partisine yakın kişilerce yönetilmesi olduğunu söyledi.
Viana, Venezuela’nın yaklaşık 60 yıl boyunca Latin Amerika’da kaliteli içme suyuna erişimin en kolay olduğu birkaç ülkeden biri arasında yer aldığını; sıtma ve tropikal hastalıkların azalmasında elde edilen ciddi başarıların da bunun bir göstergesi olduğunu söylüyor. Ancak son yirmi yılda altyapıya gerekli yatırımın yapılmaması, bakım ve onarım işlemlerinin yerine getirilmemesi ve ilgili kurumların konunun ehli olmayan partililerce yönetilmesi sonucunda bugün evinde düzenli suyu olan hane sayısının yüzde 20’yi bulmadığını söyleyen Viana, bu durumun temel insani haklardan olan su hakkı ile çeliştiğine dikkat çekiyor.
Viana, Venezuela’da her on haneden sekizinin su kesintilerinden müzdarip olduğunu, halkın çoğunluğunun haftada sadece birkaç gün ya da günde birkaç saat suyunun olduğunu, bazen bir şehre günlerce su verilemediğini söylüyor.
“Venezuela su protestolarında Latin Amerika’da ilk sırada”
Venezuela Merkez Üniversitesi, Halk Araştırmaları Merkezi’nde protestoların kayıtlarını tutan sosyolog Alexander Campos, Venezuela’da her 4 haneden birinin musluklarından hiçbir şekilde su akmadığını, nüfusun yüzde 80’inin su kesintilerinden etkilendiğini ve bu durumun sosyal hoşnutsuzluğa neden olduğunu söylüyor.
VOA Türkçe’ye konuşan Campos, Venezuela’da yılın ilk sekiz ayında 1.618 su protestosu yapıldığını ve bu protestoların siyasi partiler tarafından değil, mahalle sakinlerinin kendi iradeleriyle düzenlenen kendiliğinden gösteriler olduğunun altını çiziyor. Geçen hafta Yaracuy eyaletindedüzenlenen ve başka eyaletlere sıçrayan kitlesel mitingin, hükümetin sağladığı benzin, elektrik, su ve gaz gibi temel hizmetlere erişimde yaşanan problemlerden dolayı mahalle liderleri tarafından düzenlendiğini ve bu gösterilerdeki ilginç detaylarından birinin de katılımcıların çoğunun iktidar partisini desteklemesi olduğunu söylüyor.
Campos, bazı bölgelerde, su kesintisi yaşayan insanların kendi imkanlarıyla kuyu açıp sondaj yaparak su problemini çözmeye çalıştıklarını ancak son dönemlerde artan elektrik kesintileri ve akaryakıt kıtlığıyla birlikte artık sondaj da yapılamadığını söylüyor.
Temmuz ayında 615 olan protesto sayısının, Ağustos ayında 937’ye ulaştığına ve Eylül ayında bini aştığını söyleyen Campos, sadece 28 Eylül günü ülkenin farklı yerleşim birimlerinde toplam 83 protesto kaydettiklerini belirtiyor.
