Uluslararası Af Örgütü, Apple, Samsung, Sony ve bazı diğer şirketleri, madenlerde çocuk işçi çalıştıran tedarikçilerle işbirliği yapmakla suçladı. Örgüt, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki madenlerde çalışan çocukların tehlikeli koşullarda kobalt çıkardığını açıkladı. Örgüt raporuna göre çocuk işçi yaşı 7’ye kadar düştü.
Elektronik aletler için üretilen lityum-iyon pillerde kobalt kullanılıyor. Dünyada çıkartılan kobaltın en az yarısını üreten ülke de Demokratik Kongo Cumhuriyeti.
Teknoloji firmaları çocuk işçiliğe karşı sıfır tolerans politikaları olduğunu söylese de, Uluslararası Af Örgütü madencilerin uzun vadeli sağlık sorunları ve ölümcül kaza riskiyle karşı karşıya olduklarını açıkladı.
Rapora göre, 2014 Eylül- 2015 Aralık döneminde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin kuzeyindeki sahada en az 80 madenci yeraltında hayatını kaybetti.
Örgütün Ticaret ve İnsan Hakları araştırmacısı Mark Dummett, son teknolojilerin sergilendiği göz kamaştırıcı vitrinlerin, torbalarla taş taşıyan çocukların ve kalıcı akciğer hasarı riskine rağmen dar tünellerde çalışan madencilerin görüntüleriyle ciddi bir tezat oluşturduğuna dikkat çekiyor.
“Milyonlarca insan yeni teknolojilerin getirilerinden yararlanırken, nadiren bunların nasıl üretildiğini sorguluyor “ diyen Dummett, büyük markaların karlı ürünlerinde kullandıkları hammaddelerin kaynağı konusunda sorumluluk almalarının zamanının çoktan geldiğini söylüyor.
Tam rakamlar bilinmese de Birleşmiş Mlletler Çocuklara Yadım Fonu UNICEF, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki madenlerde 40 bin çocuk çalıştığını tahmin ediyor.
Af Örgütü’nün raporunda 17’si çocuk 90 madencinin görüşmelerine yer verilmiş.
14 yaşındaki Paul, bir yetim. Madene inmeye 12 yaşında başlamış. Paul araştırmacılara kobalt çıkardığı için sürekli hasta olduğunu anlatıyor.
Tünellerde bazen 24 saat kaldığını söyleyen çocuk madenci, “Sabah girdiğim madenden bir sonraki sabah ayrılabiliyorum, tuvalet ihtiyacımı tünellerde gidermek zorunda kalıyorum. Koruyucu ailemdeki annem beni okula göndermek istiyor ama koruyucu babam, beni çalıştırarak sömürmeyi tercih ediyor” diyor.
Şirketler İddiaları Reddediyor
Apple, çocuk işçilik konusunu etkin bir şekilde takip ettiğini açıkladı.
BBC’ye açıklama yapan şirket, kendi tedarikçilerinde çocuk emeğine hoşgörü gösterilmediğini, denetimlerin çok sıkı olduğunu savundu; sektöre bu konuda öncülük etmekten gurur duyduklarını açıkladı.
Sony de, sadece mineral ve hammadde temin sürecinde değil, insan hakları ve çalışma şartları konusunda da tedarikçilerle ortak hareket ettiklerini duyurdu.
Dummett, tüm çokuluslu şirketlerin çocuk işçiliği konusunda sıfır tolerans politikaları olduğunu söylediğini ancak tedarikçiler denetlenmediği için, bu sözlerin hiçbir değerinin olmadığının altını çiziyor. Dummett’a göre bunun çözümü, bu şirketlere denetim şeffaflığı ve kaynaklarını açıklama zorunluluğu getiren yasalar çıkarmak. Bu yasalar olmazsa, şirketler insan hakları ihlalleriyle ilgili yasa boşluklarından yararlanmaya devam edecek. Bu nedenle hükümetlerin de harekete geçmesi şart.
