ANKARA —
Türkiye'de İstanbul - Gezi Parkı'nda küçük çapta bir çevreci eylem iken polis müdahalesiyle tüm ülkeyi etkisi altına alan süreç, polis şiddeti, hukuki hak ve ihlaller boyutuyla Uluslararası Af Örgütü tarafından mercek altına alındı. Uluslararası Af Örgütü'nce "Gezi Parkı Eylemleri - Türkiye'de Toplanma Özgürlüğü Hakkı Şiddet Kullanılarak Engelleniyor" başlıklı raporda, bugün de devam etmekte olan süreçte ağır insan hakları ihlalleri yaşandığı ve 1 Kasım itibariyle başlayacak yargılamalardan da endişe duyulduğu açıklandı.
Uluslararası Af Örgütü, 71 sayfalık raporunda, Gezi Parkı süreciyle birlikte Türkiye'de yalnızca kapalı mekanlarda değil, sokaklarda işkence boyutuna varan polis şiddeti görüldüğünü örneklerle anlatıyor. Raporda, süreçteki insan hak ihlallerini gerçekleştiren failleri adalet önüne çıkarmada başarısızlık görüldüğü vurgulanırken, ülke genelinde eylemcilere yönelik ciddi tacizlerin de tespit edildiği belirtiliyor.
Raporda, "Sonuç ve Tavsiyeler" başlıklı bölümde, "Türkiye yetkililerince Gezi Parkı eylemlerine gösterilen aşırı tepki, hem Türkiye içinde hem de ülke dışında birçok kişiyi şoka uğrattı. Bu durum, Adalet ve Kalkınma Partisi Hükümeti'nin sorumluluk sahibi ve insan haklarına saygılı bir hükümet olma iddialarını zayıflattı ve muhalif fikirlere karşı ne kadar hoşgörüsüz olduğunu gösterdi" deniliyor. Polis ihlallerine yönelik cezalandırma olmayacağının da görüldüğünü kaydeden raporda, "Buna karşın eylemlere katılmakla ya da eylemleri düzenlemekle suçlanan kişiler karalamalara ve kötü muameleye maruz kaldı ve şimdi de haksız ya da abartılı suçlamalarla yargılanma riski ile karşı karşıya bulunuyor" ifadesi göze çarpıyor.
Raporda, Türkiye'deki yetkililere sesleniliyor ve ilk önce Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda acilen değişikliklere gidilmesi talebi dile getiriliyor. Yetkililere tavsiyelerde, "Terörle mücadele yasaları da dahil diğer yasaların barışçıl gösteri düzenleme ya da barışçıl gösterilere katılım haklarını kullanan kişilere karşı kullanılmamasını sağlayın. Hiç kimsenin barışçıl toplanma özgürlüğü hakkı kapsamında olan eylemler nedeniyle gözaltına alınmamasını ya da yargılanmamasını sağlayın" ifadeleri yer alıyor.
Raporda, dayak, taciz gibi olaylar ve Gezi Parkı sürecindeki ölümler nedeniyle ağır insan hakkı ihlalleri gerçekleştirmekle suçlanan polis gücüne ilişkin detaylı analizler dikkat çekiyor. Çevik Kuvvet ekiplerinde zaman zaman üstü bantla kapatılmış kask numaraları gibi örneklerle polis tarafından sistematik insan hakkı ihlallerine yol açan tutumların kesinlikle engellenmesi gerektiği dile getiriliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatı ile hiçbir kurumsal bağı olmayan şekilde polis üzerinde tümüyle bağımsız denetim mekanizmasına ihtiyaç duyulduğu vurgulanırken, tarafsız soruşturma süreçlerinin halen beklendiğini de anımsatılıyor.
Demokratikleşme Paketi'ne eleştiri
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner da, düzenlenen basın toplantısında, raporu şu sözlerle özetledi:
"Gezi Parkı eylemleri bastırılmaya çalışılırken çok geniş çaplı bir dizi insan hakları ihlali gerçekleştirildi. Bunların arasında barışçıl toplanma, yaşam ve özgürlük hakları ile işkence ve kötü muameleye tabi tutulmama hakkının ihlal edilmesi bulunuyor. Türkiye mevzuatındaki Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda ‘ihtar üzerine dağılmamak’ gibi barışçıl bir gösteriye katlımı suç sayan maddeler kaldırılmalı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Pazartesi açıkladığı Demokratikleşme Paketi'nde ise yaşanmış bu hak ihlallerine değinilmemekte ve bu ihlallerin gelecekte tekrar gerçekleşmeyeceği güvence altına alınmamaktadır."
Tanıtımındaki temel slogan, "Türkiye işkenceyi sokağa taşıdı" başlıklı rapora ilişkin YouTube aracılığıyla 6 dakikalık özel bir videoda paylaşıldı. Videoya http://bit.ly/iskencesokagatasindi internet adresinden doğrudan ulaşılabiliyor. Söz konusu video filmde ise, rapordaki bulgular özetlenirken, polis şiddetine ilişkin canlı tanıkların görüşlerine yer veriliyor.
Uluslararası Af Örgütü, ayrıca bu rapor ile birlikte Türkiye'de Gezi Parkı süreciyle birlikte yaşanan insan hakkı ihlallerine karşı uzun soluklu kampanya yürütme kararı aldıklarını da açıkladı.
Uluslararası Af Örgütü, 71 sayfalık raporunda, Gezi Parkı süreciyle birlikte Türkiye'de yalnızca kapalı mekanlarda değil, sokaklarda işkence boyutuna varan polis şiddeti görüldüğünü örneklerle anlatıyor. Raporda, süreçteki insan hak ihlallerini gerçekleştiren failleri adalet önüne çıkarmada başarısızlık görüldüğü vurgulanırken, ülke genelinde eylemcilere yönelik ciddi tacizlerin de tespit edildiği belirtiliyor.
Raporda, "Sonuç ve Tavsiyeler" başlıklı bölümde, "Türkiye yetkililerince Gezi Parkı eylemlerine gösterilen aşırı tepki, hem Türkiye içinde hem de ülke dışında birçok kişiyi şoka uğrattı. Bu durum, Adalet ve Kalkınma Partisi Hükümeti'nin sorumluluk sahibi ve insan haklarına saygılı bir hükümet olma iddialarını zayıflattı ve muhalif fikirlere karşı ne kadar hoşgörüsüz olduğunu gösterdi" deniliyor. Polis ihlallerine yönelik cezalandırma olmayacağının da görüldüğünü kaydeden raporda, "Buna karşın eylemlere katılmakla ya da eylemleri düzenlemekle suçlanan kişiler karalamalara ve kötü muameleye maruz kaldı ve şimdi de haksız ya da abartılı suçlamalarla yargılanma riski ile karşı karşıya bulunuyor" ifadesi göze çarpıyor.
Raporda, Türkiye'deki yetkililere sesleniliyor ve ilk önce Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda acilen değişikliklere gidilmesi talebi dile getiriliyor. Yetkililere tavsiyelerde, "Terörle mücadele yasaları da dahil diğer yasaların barışçıl gösteri düzenleme ya da barışçıl gösterilere katılım haklarını kullanan kişilere karşı kullanılmamasını sağlayın. Hiç kimsenin barışçıl toplanma özgürlüğü hakkı kapsamında olan eylemler nedeniyle gözaltına alınmamasını ya da yargılanmamasını sağlayın" ifadeleri yer alıyor.
Raporda, dayak, taciz gibi olaylar ve Gezi Parkı sürecindeki ölümler nedeniyle ağır insan hakkı ihlalleri gerçekleştirmekle suçlanan polis gücüne ilişkin detaylı analizler dikkat çekiyor. Çevik Kuvvet ekiplerinde zaman zaman üstü bantla kapatılmış kask numaraları gibi örneklerle polis tarafından sistematik insan hakkı ihlallerine yol açan tutumların kesinlikle engellenmesi gerektiği dile getiriliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatı ile hiçbir kurumsal bağı olmayan şekilde polis üzerinde tümüyle bağımsız denetim mekanizmasına ihtiyaç duyulduğu vurgulanırken, tarafsız soruşturma süreçlerinin halen beklendiğini de anımsatılıyor.
Demokratikleşme Paketi'ne eleştiri
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner da, düzenlenen basın toplantısında, raporu şu sözlerle özetledi:
"Gezi Parkı eylemleri bastırılmaya çalışılırken çok geniş çaplı bir dizi insan hakları ihlali gerçekleştirildi. Bunların arasında barışçıl toplanma, yaşam ve özgürlük hakları ile işkence ve kötü muameleye tabi tutulmama hakkının ihlal edilmesi bulunuyor. Türkiye mevzuatındaki Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda ‘ihtar üzerine dağılmamak’ gibi barışçıl bir gösteriye katlımı suç sayan maddeler kaldırılmalı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Pazartesi açıkladığı Demokratikleşme Paketi'nde ise yaşanmış bu hak ihlallerine değinilmemekte ve bu ihlallerin gelecekte tekrar gerçekleşmeyeceği güvence altına alınmamaktadır."
Tanıtımındaki temel slogan, "Türkiye işkenceyi sokağa taşıdı" başlıklı rapora ilişkin YouTube aracılığıyla 6 dakikalık özel bir videoda paylaşıldı. Videoya http://bit.ly/iskencesokagatasindi internet adresinden doğrudan ulaşılabiliyor. Söz konusu video filmde ise, rapordaki bulgular özetlenirken, polis şiddetine ilişkin canlı tanıkların görüşlerine yer veriliyor.
Uluslararası Af Örgütü, ayrıca bu rapor ile birlikte Türkiye'de Gezi Parkı süreciyle birlikte yaşanan insan hakkı ihlallerine karşı uzun soluklu kampanya yürütme kararı aldıklarını da açıkladı.
