NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya'yı alıkoyduğu Ukrayna gemilerini ve mürettebatını serbest bırakmaya çağırdı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko da muhalefetten gelen itirazlar üzerine sıkıyönetim kararnamesinin süresini 60 günden 30 güne indirdi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Poroşenko, Rusya’nın ülkesine ait üç gemiye el koyması ve mürettebatını da alıkoyması sonrasında sıkıyönetim ilan edilmesini öngören bir kararname imzalamıştı. Kararname Ukrayna parlamentosunda da onaylandı.
Poroşenko’nun sıkıyönetim kararı, Rus sınır muhafızlarının Azov Denizi’nde üç Ukrayna askeri gemisine ateş açmasının ardından geldi. Kararnamenin ilk halinde sıkıyönetim için öngörülen süre iki aydı ancak Poroşenko muhalefetin itirazları üzerine daha sonra bu süreyi 30 güne indirdi. Bazı çevreler Ukrayna cumhurbaşkanını sıkıyönetimin süresini uzun tutarak, halktan gördüğü destek oranının düşük olduğu bir dönemde seçimleri iptal etme niyeti gütmekle eleştirmişti. Sıkıyönetimin süresinin indirilmesi, seçimlerin planlandığı şekilde Mart ayında yapılmasına olanak tanıyacak.
Kerch Boğazı’nda meydana gelen olayda altı Ukraynalı yaralanmıştı.
Kararnamede yer alan düzenlemeler arasında, kısmi seferberlik ve ülkenin hava savunma sistemlerinin güçlendirilmesinin yanısıra, terörle mücadele tedbirleri ve “enformasyon güvenliğinin” güçlendirilmesi gibi unsurlar yer alıyor.
Bu arada Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavlo Klimkin, Rusya’nın Kırım açıklarında alıkoyduğu Ukraynalı denizcilerin “savaş esiri” muamelesi görmesi gerektiğini söyledi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Kremlin’in bu kişileri savaş esiri olarak görüp-görmediği konusunda yorum yapmadı.
Dünya tepkili
Öte yandan olayla ilgili uluslararası camiadan da açıklamalar geliyor.
ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley BM Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı açıklamada, Rusya'ya, Kırım yakınında Karadeniz'deki "yasadışı hareketlerine derhal son vermesi" çağrısında bulundu.
Aynı toplantıda konuşan Rus temsilciyse, Ukrayna'yı "tehlikeli" adımlar atmakla suçladı ve üç Ukrayna gemisinin Rus sularına yasadışı olarak geçtiğini savundu.
Rusya'nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, bu son olayın, Ukraynalı liderlerin siyasi amaçlarla Rusya'yı tahrik etme girişiminin yeni bir örneği olduğunu söyledi. Polyanskiy, Poroşenko'nun Mart ayı seçimlerinden önce kamuoyu desteğini arttırmak için bir savaşa ihtiyaç duyduğunu öne sürdü.
Fransa hükümeti, Rusya’nın Ukrayna gemileri ve mürettebatına el koymasının haklı gerekçesi bulunmadığını belirterek, Moskova’ya gemiler ve mürettebatı derhal geri vermesi çağrısında bulundu.
Fransa Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı açıklamada, iki tarafı da itidale çağırdı ve Kırım açıklarındaki gerilimden “aşırı endişe” duyduğunu ifade etti.
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın bir danışmanı da Rusya’ya yönelik yaptırımların arttırılması gerektiğini söyledi. Krzysztof Szczerski, Rusya’nın davranışının uluslararası hukukun “açıkça ihlalini” oluşturduğunu ve “bölgenin istikrarını bozmaya yönelik yeni bir girişim” olduğunu kaydetti.
Avrupa Konseyi Başkanı paylaştığı Twitter mesajında, “Rusya’nın Azov Denizi’nde güç kullanımını kınıyorum” dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’yla son gelişmeleri görüştüğünü, bugün de Poroşenko’nın temsilcileriyle görüşmelerinin olacağını belirten Tusk, “Avrupa Ukrayna’ya destek vermede beraber olacak” mesajını verdi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel’in sözcüsü de aynı şekilde Rusya’yı Ukraynalı gemiciler ve gemileri serbest bırakmaya çağırırken, iki tarafı meseleyi çözmek ve gerilimi yumuşatmak için süratle diyaloga girmeye davet etti.
Sözcü Steffen Seibert da, dünkü olayın “ciddi sorular” uyandırdığını ve ellerindeki bilgiler itibariyle Rusya’nın asker güç kullanımının “hiçbir haklı gerekçesinin olmadığını” kaydetti.
NATO da, bugün içerisinde Brüksel’de temsilciler düzeyinde acil toplantı düzenledi. Toplantı talebinin Ukrayna Cumhurbaşkanı Poroşenko’dan geldiği belirtildi.
Açıklamada NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine tam destek verdiği” vurgulandı. NATO sözcüsü de itidal çağrısında bulundu.
Toplantının ardından Stoltenberg de açıklama yaptı. NATO Genel Sekreteri açıklamasında, Rusya'yı Ukrayna gemilerini ve mürettebatını geri teslim etmeye çağırdı.
Stoltenberg, "Rusya'nın Ukrayna'ya karşı açık ve doğrudan bir yolla askeri güç kullandığını gördük. Tüm müttefikler Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine tam desteklerini ifade etti. Ukraya gemileri ve donanma personeline karşı askeri güç kullanımının hiçbir haklı gerekçesi yok dolayısıyla Rusya'yı dün el koyduğu Ukraynalı gemiciler ve gemileri derhal serbest bırakmaya çağırıyoruz" diye konuştu.
Gelişmeleri çok yakından takip ettiklerini belirten Stoltenberg, "Daha fazla neler yapabileceğimizi sürekli değerlendiriyoruz çünkü Rusya eylemlerinin sonuçları olacağını anlamalı" ifadesini kullandı.
Rus bayrağı yakıldı
Bu arada Ukrayna’nın doğusundaki Kharkiv kentinde Rus konsolosluğunun önünde protesto gösterisi düzenlendi. Ukraynalı göstericiler eylemlerinde Rus bayrağı yaktı ve konsolosluk binasına maytaplar fırlattı.
