Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın, uranyum zenginleştirme faaliyetleri kapsamında daha gelişmiş santrifüjler kurmaya başladığını bildirdi. Tahran’ın bu adımı 2015 yılında yapılan uluslararası nükleer anlaşmaya aykırı.
2015 anlaşması İran’ın yalnızca 5 bin kadar birinci nesil IR-1 santrifüjle uranyum zenginleştirmesine izin veriyor. Tahran anlaşma uyarınca çok az sayıda başka santrifüjü ise zenginleştirilmiş uranyum biriktirmeden araştırma amaçlı kullanabiliyor.
Ancak ABD’nin geçen yıl Mayıs ayında anlaşmadan çekilerek İran’a yaptırımları yeniden devreye sokması karşısında Tahran da nükleer faaliyetlerinde anlaşmayla belirlenen sınırları adım adım aşarak yanıt verdi.
İran geçen hafta anlaşmanın araştırma geliştirme konusundaki sınırlarını aşacağını bildirmişti. Bu İran’ın gelişmiş santrifüj kullanımını da kapsıyor.
UAEK bir dizi az sayıda gelişmiş santrifüjün kurulduğunu ya da kurulmakta olduğunu doğruladı.
Sözcü, kurulan tüm santrifüjlerin uranyum heksaflorid test etmek için kurulduğunu ancak hiçbirinin 7 Eylül ve 8 Eylül tarihlerinde bu gazla test edilmediklerini bildirdi.
Uranyum heksaflorid, uranyum zenginleştirmenin ilk aşaması olan uranyum dönüştürmede kullanılıyor.
Sözcü ayrıca İran’ın araştırma santrifüjlerini de uranyum zenginleştirebilmek için modifiye edeceğini bildirdiğini aktardı.
Üye ülkelere gönderdiği gizli bir raporda UAEK, İran’ın bazı araştırma santrifüjlerinde bu değişiklikleri yaptığını bildirdi.
Başkan Donald Trump, daha önce yaptığı açıklamalarda bu ay sonunda BM Genel Kurulu’nda İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yle görüşme olasılığının yüksek olduğunu söylemişti. Ruhani ise yaptırımlar kalkmadan Washington’la masaya oturmayacağını söylüyor. Yaptırımların kalkması halinde de ancak uluslararası nükleer anlaşmanın diğer taraflarıyla birlikte ABD’yle masaya oturacağını belirtiyor.
Trump 2015 anlaşmasından çekilmesinin ardından İran’ı yeni bir nükleer anlaşma için müzakere masasına çekmek istiyor.
