Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, denetçilerinin İran’da daha önce kendilerine bildirilmeyen bir noktada el yapımı uranyum parçacıklarına rastladıklarını açıkladı.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, gizli bir depodan elde edilen örneklerin incelendiğini ve bu örneklerde uranyum izine rastlandığını bildirdi. UAEK bu açıklamayla ilk kez ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer programına ilişkin gündeme getirdiği iddiaları hazırladığı bir raporda kabul etmiş oluyor.
UAEK üye ülkelere dağıtılan ve Associated Press (AP) haber ajansının ele geçirdiği yılda dört kez yayınlanan raporların sonuncusunda söz konusu tesisin ismini vermedi.
İsrail ve İran ise bu tesisin Tahran’ın hemen dışında olduğunu belirtiyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu bu tesis için “gizli atom bombası deposu” ifadesini kullanmıştı.
İsrail tesisteki malzemenin, nükleer silahlara yönelik çalışmaları da kapsayan İran ordusunun yürüttüğü bir programdan geldiğini iddia etti. İran ise nükleer silah üretmeyi amaçladığını her fırsatta reddediyor.
"İran Ferda nükleer tesisinde uranyum zenginleştirmeye başladı"
UEAK raporunda başka ayrıntılara da yer verdi. Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı kurum, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoğunu arttırdığını ve yer altında bulunan Ferda nükleer tesisinde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine başladığını teyit etti.
Washington’un İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan geçen yıl çekilmesinin ve yaptırımları yeniden devreye sokmasının ardından Tahran anlaşmanın sınırlarını zorluyor. İran, Washington’un yaptırımları kaldırması halinde, anlaşmayı ihlal eden bu adımların geri alınabilir nitelikte olduğunu söylüyor.
UAEK hazırladığı raporda, İran’ın stokladığı zenginleştirilmiş uranyum miktarının ve saflık derecesinin anlaşmayla belirlenen sınırın üzerinde olduğunu kaydetti. Tahran’ın daha gelişmiş santrifüjlerde ve Ferda nükleer tesisinde zenginleştirme faaliyetleri yürütmesi anlaşmayla yasaklanmıştı.
Uluslararası nükleer anlaşma binden fazla santrifüjün bulunduğu Ferda nükleer tesisinin araştırma merkezi olarak kalmasını öngörüyordu.
UAEK raporunda İran’ın yüzde 4,5 oranında uranyum zenginleştirmekte olduğunu bildirdi. Anlaşmayla belirlenen sınırsa yüzde 3,6’ydı.
Rapora göre 3 Kasım itibarıyla, İran’ın elindeki düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum miktarı 372,3 kilogramdı. 19 Ağustos’ta ise 241,6 kilogramdı. Anlaşmayla belirlenen sınır ise 202,8 kilogramdı.
Rapordaki diğer verilere göre İran’ın 28 Ekim itibarıyla elindeki ağır su miktarı 128,9 ton. Nükleer anlaşma kapsamında belirlenen sınır ise 130 tondu.
İran IR-6 tipi santrifüjlere de yeni 164 makineli kaskad ekledi. IR-2M ve IR-4 santrifüjlerinde iki adet 164 makineli kaskad ile uranyum zenginleştirmeye başladı.
Rapora göre, İran nükleer anlaşmada yer almayan IR-8B, IR-9, IR-S, IR-6SMO adı verilen gelişmiş santrifüjleri de yerleştirdi.
