Türk Tabipleri Birliği (TTB) başta olmak üzere uzmanlarca Türkiye’nin yerli aşısı Turkovac’ın etkinliğine ilişkin soru işaretleri gündeme taşındıktan sonra bugün, Hacettepe Üniversitesi tarafından “Turkovac en az (Çin menşeili Sinovac şirketine ait aşı) CoronaVac kadar güvenli bir aşı” açıklaması yapıldı.
İktidardaki Cumhur İttifakı ortakları Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, TTB’yi ve aşıyla ilgili şeffaflık çağrısını paylaşan akademisyenleri hedef alma gerekçesi olan Turkovac aşısıyla ilgili bugün, bilimsel verileri açıklamak üzere bir basın toplantısı düzenlendi. Sağlık Bakanlığı Coronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Turkovac Faz-3 Çalışması Ülke Koordinatörü Prof. Dr. Serhat Ünal’la Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi ve Turkovac Faz-3 Çalışması Sorumlu Araştırıcısı Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver, kamuoyuna yerli aşıyla ilgili çalışmalar hakkında açıklamalarda bulundu. Toplantıda Tanrıöver’in, Turkovac’ın en az CoronaVac aşısı kadar güvenli ve etkin olduğunu, Corona virüse yakalanma oranını CoronaVac’a göre yüzde 49,29 azalttığını söylemesi dikkat çekti.
TTB ve Corona virüsü salgınındaki gelişmeleri yakından izleyen uzman akademisyenler, 22 Aralık 2022’de Sağlık Bakanlığı’nın kararıyla “acil kullanım onayı” verilmesiyle ülke genelinde yurttaşlara Turkovac aşısı yapılmasına ilişkin kaygılarını paylaşmışlardı. Uzman hekimler, Turkovac’ın gönüllüler üzerinde yapılan deneme süreci Faz-3 araştırmasıyla ilgili bilimsel veriler yayınlanmaksızın “yerli aşı üretildi” gerekçesiyle uygulamaya geçilmesine tepki gösterdi. Bu durum, tamamlayıcı doz aşı tercihinin Turkovac aşısı olduğunu belirten Bahçeli ve yerli aşıyı yurt dışına da sunabileceklerini açıklayan Erdoğan’ın, TTB ve uzman hekimleri sert sözlerle suçlamasına neden olmuştu. Muhalefet partileriyse, TTB ve hekimlerce işaret edilen kaygılara bilimsel yanıt verilmesini talep etmişti. Ancak Bahçeli, en son dün yaptığı açıklamada da TTB’nin kapatılması gerektiğini savundu. Turkovac’la ilgili bu gerilim atmosferinde bugün gönüllüler üzerinde yapılan araştırma sonuçları, aşı kullanıma alındıktan 20 gün sonra kamuoyuna açıklandı.
Hacettepe Üniversitesi açıklamasında, karşılaştırmalı gönüllüler üzerinde yapılan Faz-3 çalışmasına ilişkin “ara sonuçları” verildi ve Turkovac’ın bağışıklık ilgili biyolojik test sonuçları bağlamında, “immünojenisite çalışmaları tamamlandığında daha kapsamlı bilgi sunmak mümkün olacaktır” denildi. Bu karşılaştırmalı çalışmada, sağlıklı gönüllülerde, iki doz Turkovac’a karşı iki doz CoronaVac aşısının etkinliği ve güvenliğinin değerlendirildiği de belirtildi.
BioNTech kıyaslaması yapılmamış
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Turkovac Faz-3 Çalışması Ülke Koordinatörü Prof. Dr. Serhat Ünal, salgını sona erdirmek için maske, mesafe ve hijyen tedbirlerine uyulması ve aşılamaya önem verilmesi gerektiğini belirtti. Çalışma kapsamında Turkovac’ın (Çin menşeili) Sinovac firmasınca üretilen CoronaVac aşısına karşı değerlendirildiğini anlatan Ünal, ara sonuçlara ilişkin çalışmalarda 2 Haziran - 27 Aralık 2021 dönemindeki analizleri değerlendirildiklerini belirtti.
Ünal, Almanya’da üretilen ve Türkiye’de de yurttaşlara yapılan Prizer/BioNTech aşısına kıyasla Turkovac’ın etkinliğine ilişkin bir soru üzerine, iki aşının farklı türde aşılar olduğunu söylemekle yetindi.
“COVID-19 vaka oranı Turkovac’ta yüzde 4,55”
Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi ve Turkovac Faz-3 Çalışması Sorumlu Araştırıcısı Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver de çalışma kapsamında, her iki aşıya ilişkin Corona virüsü karşı etkinliğinin PCR testiyle doğrulanmış değerlendirilmesinin yapıldığını dile getirdi. Semptomatik hastalığın engellenmesine yönelik analizleri 1008 gönüllü üzerinde yaptıklarını kaydeden Tanrıöver, “Bu kişilerde toplam 68 COVID-19 vakasını saptadık. Bunlardan 45’i CoronaVac ve 23’ü de Turkovac aşısı grubundaydı. Yani COVID-19 vaka oranı CoronaVac’ta yüzde 8,96 iken Turkovac’ta yüzde 4,55 oldu” diye konuştu.
Ağır hastalıktan korumada iki aşının da yüksek oranda etkili olduğunu söyleyen Tanrıöver, Turkovac’ın en az CoronaVac aşısı kadar güvenli ve etkin olduğunu, COVID-19’a yakalanma oranını CoronaVac’a göre yüzde 49,29 azalttığını ifade etti.
CoronaVac olanlardan birinde ileri evre yan etki görüldüğünü, Turkovac yaptıranlardaysa buna rastlanmadığını kaydeden Tanrıöver, Turkovac’ta en çok görülen ve hafif seyreden yan etkinin aşı yerinde ağrı olduğunu açıkladı.
“Varyantlara karşı az etkili bir aşı kadar iyi olduğu gösterilmiş”
Turkovac’a ilişkin Hacettepe Üniversitesi’nin açıkladığı gönüller üzerinde yapılan Faz-3 çalışmasıyla ilgili ara sonuçlar, Türkiye’nin corona virüsü salgını üzerine detaylı analizleriyle tanınmış uzman akademisyenleri açısından soru işaretlerini sona erdirmedi.
Halk sağlığı açısından Çin menşeili inaktif aşı Coronavac gibi olduğu vurgulanan yerli aşı Turkovac uygulanmasını teşvik etmek yerine yurttaşlara mRNA türü Biontech gibi aşı uygulanması gerektiği görüşü yinelendi.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) de, yerli aşı üretimi açısından AKP döneminde kapatılmış Cumhuriyet mirası Hıfzısıhha Enstitüsü’nün yeniden açılması gerektiğini belirterek Türkiye’nin etkili aşı üretebileceği görüşünde.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, Turkovac’ın etkinliğine ilişkin bugün açıklanan verilerle ilgili olarak bilimsel çerçevede halen soru işaretleri bulunduğunu ifade etti.
Erbaydar, Çin’in Coronavac aşısıyla kıyaslamaya dayalı araştırmaya ilişkin “Metodolojik olarak ‘hatalı’ denemeyecek, ancak ‘zayıf’ olarak nitelenebilecek yönü, TURKOVAC’ın karşılaştırılması için Sinovac’ın referans seçilmiş olması. Bunun gerekçesini tahmin ediyorduk ama resmen ilk kez Ünal’ın açıklamasında gerekçenin, her ikisinin inaktif aşı olması olduğunu öğrendik. Yeni bir ilacın bir hastalığı iyileştirmede etkinliğini değerlendirmek için onu mevcut tedavi seçeneklerinin en iyisi ile karşılaştırmak gerekir. Aynı gruptan bir başka ilaçla karşılaştırmak anlamsız olur ve o araştırmayı zayıflatır. Bu durumda, TURKOVAC’ın etkinliğinin ‘en az Sinovac kadar iyi’ olduğunu bulmak bize ne getiriyor? Kendisi çok da yüksek etkililiğe sahip olmayan, daha iyi seçeneklerin açıkça bulunduğu bir aşı neden referans alınsın?'' diye sordu.
Erbaydar, "Açıkçası, eğer mRNA aşısı ile karşılaştırma yapılsaydı, sonuç daha farklı çıkabilirdi. Bugün, yeni varyantlarla, etkililiği zaten çok aza inmiş olan bir aşıya göre ‘non-inferior’ olduğu (en az o kadar iyi olduğu) gösterilmiş bir aşıya sahibiz. Keşke daha güçlü bir referans ile bunu söyleyebilseydik” ifadelerini kullandı.
TTB Covid-19 İzleme Kurulu üyesi Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol da, “Bütünleme sınavında mazeret bildiren öğrenci sunumu gibi, teknik ve bilimsel veriye ihtiyaç var. Protokol revizyonu yapılmaksızın rastgele sonlanım noktasına ulaşılmış ve ağır hastalık, ölüm önleme sonuçları yok. 14.gün bulgu ve PCR testine göre bulunmuş sonuçlar bilimsel rapor nerede?'' diye eleştirdi.
Şenol, gönüllü sayısı itibariyle bu çalışmayı Faz-3 olarak kabul etmemek gerektiğini de işaret etti.
TTB Covid-19 İzleme Kurulu üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala da, paylaşılan verileri yeterli bulmadığını belirterek, “Bugünkü açıklamadan anladığımız Turkovac’ın sadece Coronavac’la kıyaslamasının yapılmış olması ve Çin aşısına göre daha güvenli olduğunun söylenmesi. Bu açıklama aşı kullanım onayı için bilimsel ve yeterli değildir” tespitini paylaştı.
