Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in ziyareti öncesinde Türkiye’nin savunma sanayiiyle ilgili girişimlerine ABD’nin tepkisi gündemdeyken Ankara’dan S-400 hava savunma füze sistemi alımını hızlandırma kararı geldi.
Milli Savunma Bakanı Nurettin Canikli, Rusya’dan S-400 sistemini temin etmek konusunda, “Anlaşma yapıldı, finansmanı da çözüldü, sipariş verildi, avans ödemesi yapıldı. Halen o noktadayız. Hatta planlanan takvimden, önceden teslim etme imkanı olur mu diye zaman zaman görüşüyoruz” dedi.
Canikli, geçtiğimiz günlerde TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AKP’li Volkan Bozkır’ın dile getirdiği “ABD Kongresi’nin, Türkiye’nin S-400 alımından rahatsızlığı ve bu nedenle F35 savaş uçakları satışına veto uygulayabileceği” görüşüne ise itiraz etti. Canikli, “Hepsi ayrı projeler bunlar. Türkiye yıllar önce F-35 projesine girdi, önümüzdeki yıldan itibaren de teslimler başlıyor. Parasını veriyoruz, onunla hiçbir alakası yok. Bu, her şeyden önce ticari bir faaliyet. Anlaşmalar yapılmış. Biz, anlaşmalarda üzerimize düşen yükümlülüklerin tamamını yerine getirmişiz. Dolayısıyla olaya öyle bakmak lazım. Bunların paraları ödenmiş ve ödenmeye devam ediliyor. Uluslararası kurallar var. Baştan yürütülmek, yapılmak istenen bir proje olsa, dediğiniz doğru. Ama öyle şey olmaz. Parasını vermişiz, karşılığı yerine gelecek. Biz görevlerimizi, yükümlülüklerimizi yerine getirmişiz. Buna bağlı olarak, anlaşma ve anlaşmada yer alan kurallar çerçevesinde bütün taraflar edimlerini yerine getirecekler. Bu kadar basit bir şey” diye konuştu.
“Türkiye’nin savunma açısından çatısı açık bunu kapatması gerekli”
Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekli olan ve halen ANKA Enstitüsü Başkanlığı yapan Rafet Aslantaş, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada Türkiye’nin yıllardır hava savunma sistemi arayışında olduğuna dikkat çekiyor.
Aslantaş, “Türkiye penceresinden ulusal çıkarlarla duruma bakıldığında; neden Rusya’dan S-400 alımı yapıldığı oldukça aşikar. Türkiye, ilk önce hava savunma sistemi için ABD ve Avrupalı --ki aynı zamanda NATO müttefiği ülkelere -- Patriot füze sistemi almak için başvurdu. Olumlu yanıt alamadığı için ardından Rusya ve Çin’e de soruldu. Hatta Çin ile anlaşma noktasına gelindi ancak Türkiye’nin istediği ortak teknoloji geliştirme talebine tam anlamıyla yanıt alınamadığından vazgeçildi. Ardından Rusya devreye girdi ve eğitim, ortak teknoloji geliştirme gibi konularda sıcak mesajlar verdi. Eğer muadili Patriot sisteminde, ABD ve Avrupa ülkeleri teknoloji transferine yanaşsaydı Türkiye farklı şekilde yaklaşabilirdi” dedi.
Aslantaş, “Nasıl evde buzdolabınız bozukken, yiyeceklerinizi koruyamazken hızlıca ve iyi buzdolabı arayışı normalse Türkiye’nin hava savunma füze sistemi arayışı da normal. Ulusal savunma açısından Türkiye’nin çatısı açık bunu kapatmamız gerekli. Türkiye bunun için müzakerelerini yürütüyor” ifadelerini kullandı.
Canikli’nin açıklamasını doğru bulduğunu da söyleyen Aslantaş, “F-35 uçak alımı tamamen ayrı yürüyen bir proje. Bu proje Türkiye’nin taarruz uçağı ihtiyacını karşılamaya yönelik… F-35, sadece ABD değil konsorsiyum eliyle yapılan bir uçak. Türkiye de başından beri F-35 yapımı projesinde belirli oranda konsorsiyum içerisinde yer alıyor. Ayrıca eğer ABD’nin dayatması olursa bu konuda negatif tepkiyle sonuçlanabilir” diye konuştu.
S-400 süreci nasıl gelişti?
Türkiye’nin S-400 hava savunma füze sistemini Rusya’dan satın alımı süreci, geçtiğimiz yıldan bugüne uluslararası ilişkilerde gündem maddelerinden birisi olarak konuşuluyor.
Türkiye ilk önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasıyla geçen yıl 25 Temmuz’da Rusya ile satınalma işlemi için anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.Ancak aynı gün Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Erdoğan’ın açıklamasını doğrulamadı ve yorum yapmayacağını söyledi.
Rusya adına satın alma işlemine ilişkin resmi açıklama savunma şirketi Rostec Genel Direktörü Sergey Çemezov tarafından 27 Aralık’ta yapıldı. Çemezov, Türkiye’ye yapılan satışın bedelinin 2,5 milyar Amerikan doları olduğu bilgisinin yanı sıra Türkiye’nin bunun yüzde 45’ini peşin ödeyeceğini ve yüzde 65’i için Rusya’dan kredi alacağını da açıkladı.
Türkiye adına aynı gün Milli Savunma Bakanı Canikli de, Tunus’taki açıklamasında, Rusya tarafınca yapılan açıklamayı doğruladı. Canikli, “Doğru, öyle zaten. İki sistem, 4 batarya. Anlaşmanın hepsi sağlandı. Aslında orada imzalanacak olan krediyle alakalı bir konuydu. Daha doğrusu ‘Kredi mi kullanalım, yoksa kendimiz mi finanse edelim’in sonunda, ‘Bir bölümünü kredili olarak kullanalım’ şeklinde görüş ortaya çıktı. Yoksa anlaşma bitti” ifadelerini kullandı.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı da konuyla ilgili (SSM) yazılı açıklamasında, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın uzun menzilli hava savunma füze sistemi ihtiyacına yönelik Rusya'dan 1 adedi opsiyon olmak üzere toplamda 2 adet S-400 sistemi (bataryası) tedarik edileceğini bildirdi. SSM’nin açıklamasında, “Hem hava araçlarına hem de balistik füzelere karşı eş zamanlı şekilde etkin olan S-400 sisteminde kontrol Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) olacak” vurgusu dikkat çekti. Açıklamada, TSK’nın füze sistemini herhangi bir dış unsura bağlantılı olmaksızın bağımsız kullanacağı belirtilerek, Rusya’nın ilk teslimatı 2020’nin ilk çeyreğinde yapacağı ifade edildi. Projeyle ilgili Türkiye’nin teknoloji kazanımına yönelik işbirliği ve ortak geliştirme taahhüdü aldığı da açıklandı.
Türkiye ile Rusya arasındaki bu S-400 satın alımı çerçevesinde ilk teslimatın ise Mart 2020’de yapılması öngörülüyor.
Erdoğan Kongre’nin silah engellemesi duyurmuştu
Bu arada Canikli’nin açıklamasına göre F-35 savaş uçakları alımı süreci halen devam ediyor ve Rusya’dan S-400 satın alımı yapılması ise bu satınalmayı engellemeyecek. Ancak ABD Kongresi’nin, Türkiye’nin Suriye politikası ve Rusya ile savunma sanayii ilişkisi nedeniyle geçmişte Türk Emniyeti’ne silah satışını engellediği de ortaya çıkmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen yıl 12 Ekim’de yaptığı açıklamada, ABD’den İçişleri Bakanlığı’nın satın almak istediği Sig Sauer silahları için engelleme yapıldığını kamuoyuna duyurmuştu. Erdoğan, “Biz kendi paramızla silah almak istiyoruz onlar vermiyor. Bundan sonra artık Bakanım da burada söylüyorum, Sig Sauer diye bir silahı bizim polis teşkilatımız kullanmayacaktır. Çünkü onlardan almaya devam ettikçe bize tembellik geliyor. Biz kendi ürettiklerimizle yapalım. Bu planların hedefi Türk milletine diz çöktürme planıdır” demişti.
