Ukrayna krizinin büyümesinin ardından Afrika turuna ara vererek Türkiye’ye dönen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya ve Ukrayna’nın müzakere masasına dönmeleri yönünde çağrıda bulundu.
Erdoğan, Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile yaptığı telefon görüşmelerinden sonra bugün de Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile telefonda görüştü.
Erdoğan’dan Putin’e ‘‘gerginliğin azaltılması ve barışın korunması için üzerimize düşeni yapmaya hazırız’’ mesajı
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Rusya-Ukrayna meselesinin ele alındığı görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, sorunun daha karmaşık hale gelmesinin, hele hele askeri bir çatışmanın kimseye yarar getirmeyeceğine işaret ederken bu anlayışla diplomatik temasların ve görüşmelerin devam ettirilmesini önemsediklerini söyledi. Erdoğan, dün olduğu gibi bugün de Türkiye'nin, gerginliğin azaltılması ve barışın korunması için üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu dile getirdi.
Bu meselenin diyalog yoluyla halledilmesi çağrısını Zelenski’den sonra Putin’e de yineleyen Erdoğan, diplomasiyi öne çıkarmakta fayda olduğunu, NATO içinde de yapıcı tutumu sürdürdüklerine dikkati çektikten sonra sonuncusu 2019’da yapılan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı için kendisini en kısa sürede Türkiye'ye beklediğini yineledi.
Erdoğan: ‘‘İkisinden de vazgeçmemiz mümkün değil’’
Senegal ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ni ziyaret ettikten sonra Gine Bissau’ya uğramadan Türkiye’ye dönen Erdoğan, uçakta gazetecilere yapığı açıklama sırasında ‘Türkiye, Rusya’ya yaptırım uygular mı?’’ şeklindeki soruya verdiği yanıtta, Ankara’nın savaşın eşiğindeki iki ülkeyle de ilişkisini koparmayacağının altını çizdi.
Cumhurbaşkanı, ‘‘İkisinden de vazgeçmemiz mümkün değil. Rusya ile gerek siyasi gerek askeri gerek ekonomik ilişkilerimiz var. Ukrayna ile de aynı şekilde siyasi, askeri, ekonomik ilişkilerimiz var. ‘Ukrayna’dan vazgeç’ deseniz vazgeçemeyiz, çünkü ülkemizin buradaki çıkarları çok ileri derecede. ‘Rusya’dan vazgeç’ deseniz ondan da vazgeçemeyiz, çünkü onunla da şu anda gerçekten ileri derecede birlikteliklerimiz var. Bizim derdimiz, öyle bir adım atalım ki hiçbirinden vazgeçmeden bu işi inşallah çözelim. Bunun için de ekibimizle, heyetimizle görüşmelerimizi yapacağız. Onun için NATO Liderler Zirvesi’ni çok önemsiyorum. Burada bütün liderlerin ne düşündüklerini göreceğiz. Ondan sonra da biz kendi içimizde arkadaşlarımızla çalışmamızı yapacağız’’ dedi.
‘‘Türk cumhuriyetlerinin veya diğer ülkelerin kastedildiğini düşünmek istemiyoruz’’
Erdoğan’a Rusya lideri Putin’in Luhansk ve Donetsk özerk cumhuriyetlerini tanıdığı konuşmasında “Ülkelere Sovyetler’den ayrılma hakkını vermek, temeline döşenen bir mayındı’’ sözleriyle Sovyetler Birliği’nin kurucu lideri Lenin’in getirdiği eleştirinin Türk cumhuriyetleriyle ilişkisi de soruldu.
Cumhurbaşkanı, ‘‘Ben burada Türk devletlerinin kastedildiğine dair bir ifade görmüyorum. Tabii, Türk cumhuriyetleri de SSCB’yi oluşturan cumhuriyetler arasındaydı. Bu tarihi bir gerçek. SSCB dağıldığında diğer cumhuriyetler gibi onlar da bağımsızlıklarını ilan ettiler. Buradan 15 bağımsız devlet doğdu. Bu da tarihi bir gerçek ve hukuken de teyit edilmiş bir durum. Rusya keza bir Sovyet Cumhuriyeti olarak değil, Rusya Federasyonu olarak yoluna devam etti. Dolayısıyla, burada Türk cumhuriyetlerinin veya diğer ülkelerin kastedildiğini düşünmek istemiyoruz. Teşkilatımız, Türk devletleri arasında başta ekonomik, ticari, kültürel ve beşeri konularda iş birliğini ve dayanışmayı arttırmayı hedefliyor. Bu hiçbir ülkeye veya teşkilata karşı bir çaba değil. Bunu Sayın Putin
de biliyor. Sayın Putin bu ifadeleri Ukrayna’nın doğusunda ayrılıkçıların sözde yönetimlerini tanıyan kararını açıkladığı konuşmasında söylemişti’’ dedi.
Türkiye’nin Kırım’ın işgali sırasında takındığı tavrı bugün de sürdürdüğünün altını çizen Erdoğan, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunduklarının altını dile getirdi.
‘‘S-400’ler nerede beklemesi gerekiyorsa orada bekliyor’’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, krizin Türkiye’ye faturası hakkında ise ‘‘hesap işi, hassasiyet içinde adımlarımızı atmamız gerekiyor’’ yorumunda bulundu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, önceki gün 20 Temmuz 2019’da ilk parçaları Türkiye’ye ulaşan Rus menşeili füze hava savunma sistemini ‘‘kimin için kullanacağız’’ yorumunda bulunmuştu. CHP Genel Başkanı’nın bu açıklaması hakkında görüşü sorulan Cumhurbaşkanı, ‘‘Belirsizlik ve tehditlerin hiç azalmadığı bir bölgede Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi ihtiyacı kapsamında tedarik edilen S-400’ler hakkında polemik yaratılmaya çalışıldığını görüyoruz. Özellikle bugün yaşadığımız Rusya-Ukrayna krizi bu silahların gerekliliğini yeniden ortaya koyuyor. ‘S-400 neden alınmış?’ Milli Savunma Bakanımız da açık ve şeffaf bir şekilde herkese söyledi; ‘Herhangi bir saldırı, tehdit olmazsa kimseye zararı olmayan bir sistem bu. Önceliğimiz ülkemizin, 84 milyonun güvenliği. Müttefiklerimizin vermediğini Rusya’dan temin ettiğimiz bir sistem.’ Sistemde Rus personel görev almayacak. ‘Nerede kullanılacak?’ sorusunun cevabı gayet net; kim füzeyle ülkemize saldırırsa orda kullanılacak. Bir de ‘S-400’ler hangarda bekliyor’ deniyor. S-400’ler nerede beklemesi gerekiyorsa orada bekliyor’’ değerlendirmesinde bulundu.
‘‘ABD ile süreç devam ediyor’’
Cumhurbaşkanı F-35 ve F-16’lar konusunda da Amerika Birleşik Devletleri ile görüşmelerinin sürdüğünü de ifade etti.
‘‘O süreç devam ediyor. Gerek Milli Savunma Bakanım gerek diğer görevli olan askeri erkan, üst kademe yöneticiler Amerikalı muhataplarıyla görüşmeleri devam ettiriyorlar. Şu ana kadar görüşmeler olumlu istikamette yürüyor. İnşallah bittiği anda da zaten gereği yapılacaktır. Burada çerçevemiz şu; ya bize bu uçaklarımızı verin ya da elimizdeki F-16’ların bakım onarımlarını yapmak, bunun dışında F-16’ların bir üst segmentini vermek suretiyle hesaplaşmaları yapıp yolumuza devam edelim.’’
