Türkiye’de bugün 18 yaş üzerinde hukuken oy kullanma engeli bulunmayan vatandaşlar, belediye başkanları başta olmak üzere yerel yönetici kadrolarını seçmek üzere sandık başına gidiyor.
Yüksek Seçim Kurulu’nun açıkladığı veriler itibariyle bugün 28 milyon 929 bin 732’si kadın (yüzde 50,7) ve 28 milyon 128 bin 904’ü erkek (yüzde 49,3) seçmen olmak üzere toplam 56 milyon 911 bin 967 vatandaş sandığa bekleniyor. Bu seçimlerde, 18 yaşını doldurarak seçmen kimliği kazanmış 1 milyon 156 bin gencin ilk kez oy kullanması öngörülüyor.
Türkiye genelinde bugün 194 bin 390 sandıkta oy kullanma ve oy sayı işlemleri gerçekleştirilecek. Oy kullanma süreci, doğudaki 32 ilde sabah 07.00’de başladı ve saat 16.00’da sona erecek. Batıdaki 49 ilde ise seçmenler için sandıklar saat 08.00’de açıldı.Oy kullanma işlemi saat 17.00’de tamamlanacak.
Seçmenler, Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Mersin, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van’da yani 30 ilde büyükşehir belediye başkanı seçimi yapıyor. Diğer 51 ilde ve 922 ilçe ile 386 beldede ise belediye başkanı seçimi işlemi yürütülüyor. Seçmenler, başkanlar yanı sıra 81 ilde Belediye Meclisi üyeleri ile Muhtar ve İhtiyar Heyeti üyeleri de seçiyor. Ayrıca büyükşehir olmayan illerde İl Genel Meclisi üyeleri için de oy kullanıyor.
Seçim sonucunda ülke genelinde 1389 kişi, belediye başkanlığı koltuğunda yerelde yöneticilik görevini üstlenecek.
Yerel yönetimlerde 12 siyasi parti temsiliyet arıyor
YSK’nın yasal mevzuat uyarınca 31 Mart Mahalli Seçimleri’ne katılma hakkı tanıdığı bağımsız adaylar haricinde 12 siyasi parti oy pusulasında yer alıyor. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrat Parti (DP), Demokratik Sol Parti (DSP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), İyi Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Saadet Partisi (SP), Türkiye Komünist Partisi (TKP) ve Vatan Partisi (VP) oy pusulasında parti logolarıyla temsil ediliyor.
Siyasi partiler oy pusulası üzerinde 24 Haziran Genel Seçimleri’nden farklı olarak “ittifak” olarak yer alamıyor. Ancak iktidar ve muhalefet cephesindeki işbirliği kararları nedeniyle bugün fiilen ittifaklar olarak da yarışıyorlar. İktidar cephesinde, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin imza attığı işbirliği nedeniyle AKP ve MHP, seçmenlerden “Cumhur İttifakı” olarak oy talep ediyor. Muhalefet cephesinde ise, ittifak bu sefer iki parti arasında oluşturuldu. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in imzaladığı ittifak anlaşması uyarınca CHP ve İyi Parti ise, “Millet İttifakı” olarak seçmenlerden destek bekliyor.
Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı adı altında işbirliği halindeki siyasi partiler, bazı il ve ilçelerde ortak aday göstermelerine karşın bazı seçim bölgelerinde ise sadece kendi partilerinden adaylar için oy verilmesi talep ediliyor.
Cumhur İttifakı cephesinde AKP, Adana, Manisa ve Mersin büyükşehirlerinde MHP adaylarını, MHP ise diğer 27 büyükşehirde AKP adaylarını destekliyor. AKP ve MHP 21 ilde de ortak aday gösterdi. Buna göre; MHP; Rize, Ağrı, Artvin, Bilecik, Bitlis, Bolu, Burdur, Çanakkale, Edirne, Giresun, Hakkari, Muş, Siirt, Sinop, Şırnak, Ardahan ve Yalova illerinde AKP’nin adayları için oy talep etti. AKP ise Iğdır, Kars, Kırklareli ve Osmaniye illerinde ise MHP'nin adaylarına destek istedi.
Millet İttifakı cephesinde ise CHP ve İyi Parti, 24 büyükşehirde ortak aday gösterdi. CHP, Balıkesir, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun ve Trabzon büyükşehirlerinde İyi Parti’nin adayları için oy talep etti. İyi Parti ise Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Eskişehir, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Malatya, Muğla, Ordu ve Tekirdağ büyükşehirlerinde CHP’nin adaylarını destekledi. İki parti, 4 büyükşehirde ittifak kurmadı yani Mersin, Mardin, Van ve Erzurum'da ise kendi adaylarıyla seçime girme kararı aldı. Diyarbakır'da İyi Parti aday çıkarmadı ancak bu ildeki CHP adayını destekleme yönünde bir açıklamada yapmadı. Şanlıurfa’da ise her iki parti de büyükşehir belediye başkanlığı için aday göstermedi.
İyi Parti, Mersin’de ise Burhanettin Kocamaz’ın aday gösterilmesinde yaşanan sıkıntılar üzerine Demokrat Parti’nin adayı olarak gösterilen Ayfer Yılmaz’ı destekliyor.
CHP ve İyi Parti, 27 ilde de ittifak halinde yarışıyor. Millet İttifakı olarak 16 ilde CHP’nin ve 11 ilde ise İyi Parti’nin adayları destekleniyor. Bu çerçevede, CHP; Artvin, Bartın, Bilecik, Bolu, Burdur, Çanakkale, Edirne, Erzincan, Giresun, Kastamonu, Kırklareli, Kırşehir, Sinop, Tunceli, Yalova ve Zonguldak’ta aday gösterdi. İyi Parti ise Afyonkarahisar, Aksaray, Düzce, Elazığ, Isparta, Kilis, Kırıkkale, Nevşehir, Osmaniye, Tokat ve Yozgat’ta ittifak adına ortak aday gösterdi.
Seçmenler nasıl oy kullanıyor?
Seçmenlerden bugün sandığa geldiklerinde oy kullanabilmeleri için yanlarında mutlaka Türkiye Cumhuriyeti kimlik belgesine veya pasaport, evlenme cüzdanı gibi resmi niteliğe sahip ve YSK’nın kabul ettiği resmi kimlik belgelerine sahip olmaları isteniyor. Seçmenler, resmi kimlik belgelerini sandık kurullarına göstermek suretiyle oylarını kullanabiliyor.
YSK, seçimler için beyaz, turuncu, mavi ve sarı renkli olmak üzere dört ayrı oy pusulası hazırladı. Büyükşehirlerde beyaz, büyükşehir olmayan illerde turuncu, ilçelerde mavi oy pusulası kullanılıyor. Tüm seçim bölgelerinde belediye meclis üyeliği için sarı renkli oy pusulası söz konusu. Bu oy pusulalarında seçmenler, siyasi parti veya bağımsız aday logosu/ismi altına “evet” veya “tercih” yazılı mühür basarak oylarını kullanıyor. Oy pusulaları üzerinde herhangi bir şekilde başka türlü işaretleme yapılması, yazı yazılması ise o oyun geçersiz sayılmasına yol açacak.
Ayrıca her mahallede Muhtar ve İhtiyar Heyeti üyeleri seçimi içinse muhtar ve heyet üyeleri adları yazılı oy pusulaları sandık başlarında hazır edilmiş durumda.
Seçmenler, oy pusulalarını tek zarfa koyduktan sonra zarflar, şeffaf sandıklara atılıyor. Böylece oy kullanım işlemi tamamlanmış olacak. Seçmenler ayrıca mutlaka sandık kurullarındaki seçmen listesine imza atmak durumunda.
Bu noktada YSK’nın mahalli seçimleri için ülke genelinde kayıtlı seçmen sayısından yüzde 15 fazla oy pusulası basım kararını değiştirmesi tartışıldı. YSK, seçmen sayısı kaç olursa olsun her sandık için 365’er oy pusulası basımı yaptı. Seyyar sandıklar içinse 50’şer pusula hazırlandı. Ayrıca her seçim kuruluna ayrıca 3’er paket yedek oy pusulası gönderildi. Dolayısıyla yarınki seçimler için seçmen sayısından 13 milyon 290 bin 514 fazla oy pusulası mevcut.
Seçim yasakları nasıl işleyecek?
Bugün gün boyunca saat 18.00’e değin tüm seçim yasakları yürürlükte olacak. Bu kapsamda kitle iletişim araçları, sosyal medya siteleri ve hatta seçmenlere e-posta gönderimi gibi her türlü seçim propagandasına yönelik siyasi faaliyetler yasağı sürecek. Bugün gece saat 24.00’e değin alkollü içki satışı yasak olacak. Oy verme işlemleri devam ettiği saatlerde, kahvehane, kıraathane ve internet kafe gibi mekanlar kapalı olacak sadece eğlence yeri niteliğinde olsa da mekanlarda yemek servisi sunulabilecek. Bugünkü düğün törenleri ise, seçim yasaklarına uyulması ve alkol servisi yapılmaması şartıyla saat 18.00’den sonra yapılabilecek. Güvenlik güçleri dışında yerleşim yerlerinde hiç kimse silah taşıyamayacak.
Oy sonuçlarına ilişkin her türlü bilgi ve haber paylaşımı ise saat 21.00’den sonra serbest olacak ancak YSK eğer uygun görürse alacağı kararla yayın yasağını bugün saat 21.00’den önce sona erdirebilecek.
