Türkiye, Ankara’ya kısa süreli ziyaretinde ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya, Menbiç yol haritasını uygulama ve yaptırım yaklaşımına son verilmesi gibi, ikili ilişkileri iyileştirmek için gerekli adımları atma çağrısında bulundu.
Konuk Bakan Pompeo, İstanbul’daki Suudi başkonsolosluğuna girişi sonrasında kayıp olan gazeteci Cemal Kaşıkçı olayı nedeniyle, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a yaptığı ziyaret sonrasında bugün sabah saat 10.00’da Ankara’ya geldi. Pompeo, havalimanında Ağustos ayında görevine başlayan ABD’nin Ankara Maslahatgüzarı Jeffrey M. Hovenier tarafından karşılandı.
Türkiye tarafı, Pompeo’nın talebiyle gerçekleşen ziyaret için Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Dışişleri Bakanlığı’nda kabul programı planlaması yapmadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da Moldova’ya yapacağı resmi ziyaret için yola çıkacağı gerekçesiyle görüşme Esenboğa Havalimanı’nda yapıldı. Dolayısıyla Pompeo’nun, Esenboğa Havalimanı’nda uçaktan inişiyle birlikte görüşme trafiği de hızlıca başlamış oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pompeo’yu havalimanındaki toplantı odasında kabul etti. Görüşmeye, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, MİT Başkanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı İbrahim Kalın da katıldı. Görüşmede ABD tarafındaysa Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey de masadaydı. Erdoğan’ın kabulü ardından Pompeo ile Bakan Çavuşoğlu arasında da ikili görüşme gerçekleşti.
Çavuşoğlu, görüşme trafiği sonrasında ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ile neler konuşulduğuna ilişkin kısa bir açıklamada bulundu. “Faydalı bir görüşme olduğunu söyleyebilirim kısa olmasına rağmen..” diyen Çavuşoğlu, hem Kaşıkçı olayı hem de Menbiç konusu ve ikili ilişkilerde gündemdeki konuları konuştuklarını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise, Pompeo’ya bizzat Türkiye’nin FETÖ konusundaki hassasiyetini ilettiğini de açıklayan Çavuşoğlu, Menbiç yol haritası başta olmak üzere ABD ile birlikte atılabilecek adımları görüştüklerini ifade etti.
Yaptırımlar saçma sapandı, Menbiç yol haritası gecikti
Çavuşoğlu, ABD ile Türkiye arasında gerilimli başlıklardan birisi olan, Suriye’de PYD/YPG grubu kontrolündeki Menbiç bölgesine ilişkin, Ankara’nın beklentilerine henüz yanıt alamamaktan duyduğu rahatsızlığı da dile getirdi.
Çavuşoğlu, “Menbiç konusunu Cumhurbaşkanımız da dile getirdi. 4 Haziran’da Mike Pompeo ile birlikte bu yol haritasını onaylamıştık. Bir gecikme olduğunu kabul ediyorlar. Ama sahada bu konuda askerlerce bir direnç olmaması, gecikme olmaması gerekiyor. Ortak devriyeye de bir an önce başlanılması gerekiyor. Cumhurbaşkanımız ‘Eğer burada sizin zorluklarınız varsa biz bu teröristleri buradan temizleriz’ dedi. Bu konuda temaslarımız devam edecek. Ama bu konuda çok kararlı olduğumuzu ve yol haritasının uygulanması gerektiğini söylüyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye, Fırat’ın batısındaki Menbiç’in PYD/YPG tarafından boşaltılması talebinin yanı sıra, Fırat’ın doğusunda da Türkiye sınırına komşu bölgelerde PYD/YPG varlığı olmamasını talep ediyor. Bu konuda Çavuşoğlu, “Münbiç’in yol haritası son paragraflarına bakıldığında Fırat’ın doğusuna geçilmesi ve Menbiç’te kurulacak modelin oradaki yerleşim yerlerine de örnek olması meselesi var” diyerek Türkiye’nin Fırat’ın doğusu için de beklentisini ABD’ye ilettiğini söyledi.
ABD ile Türkiye ilişkilerinde rahip Andrew Brunson’ın tutukluluğu nedeniyle başlayan mali yaptırım kararları meselesini de değerlendiren Çavuşoğlu, Pompeo’nun bu konuda Türk tarafına herhangi bir söz verip vermediğini açıklamadı ancak “Yaptırımlar saçma sapan şeylerdi, düzelme bekliyoruz” dedi.
Türkiye’nin FETÖ konusundaki beklentilerini de yineleyen Çavuşoğlu, “En son Adalet Bakanlığı’nın bize verdiği delilleri, ABD Adalet Bakanlığı’na iletmiştik. FBI’a ulaştırılması için de gerekli delilleri ilettiğimizi hatırlattık. Bu konuda adımlar atmamız gerektiğini ilettik” diye konuştu.
Rahip Brunson meselesini ise Pompeo’yla ele almadıklarını söyleyen Çavuşoğlu, “(Rahip Brunson) ABD’ye ilk gittiğinde Türkiye’yle ilgili olumlu ifadeler kullandı. Ancak bugün görüyoruz ki hapishanedeki şartları gibi bazı konuları gündeme taşıyor. Bunları bilmiyoruz tabii. Ama sağlık koşulları nedeniyle Adalet Bakanlığı’nca gerekli idari kararlar alınmıştı. Bu meselede yargı karar verdi, yargı kararı üzerine de söylenecek bir şey yok” ifadelerini kullandı.
Buna karşın Amerika Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, görüşmeye ilişkin yaptığı açıklamada, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun tutuklu Amerika vatandaşı ve NASA çalışanı Serkan Gölge ve diğer Amerikan misyonu çalışanlarının durumunu da gündeme getirdiğini söyledi. Nauert, "Dışişleri Bakanı Pompeo, Çavuşoğlu'yla görüşmesinde, Dr. Serkan Gölge ve diğer Amerika misyonunda görevli yerel çalışanların yanlış şekilde tutuklu bulunmaları konusunu da gündeme getirdi" dedi.
Suudi Başkonsolos tepki topladı
Çavuşoğlu, ABD Dışişleri bakanı Mike Pompeo’nun Ankara’ya asıl geliş amacı olarak duyurulan kayıp Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı olayına ilişkin de açıklamalar yaptı. Pompeo’nun, Suudi Arabistan’da ABD Başkanı Trump’ın mesajlarını ilettiğini söyletti.
Çavuşoğlu, dün Suudi Arabistan Başkonsolosluğu Konutu’nda yapılacağı açıklanan ancak gerçekleşmeyen arama çalışması konusunda ise, “Başsavcılık, yoğun bir soruşturma yürütüyor. Biraz gecikme olsa da Suudi Arabistan Başkonsolosluğu Binası’nda araştırma, soruşturma gerçekleştirildi. Rezidansta dün akşam maalesef gerçekleşmedi. Aile var diye istemediler. Bakanlık temsilcilerimiz başsavcılığa yardım etmek üzere Suudi tarafıyla görüşmeleri yürütüyorlar. Ama bu konuda Suudi tarafınca gecikmesizin işbirliği yapılmasını bekliyoruz” dedi.
Suudi Başkonsolos’un Riyad’a gitmiş olmasıyla ilgili soru üzerine Çavuşoğlu, “Başkonsolos ülkesine gidebilir, ne zaman geri geleceği de benim işim değil. Kendi ülkesine gitti. Ama Başkonsolos’un bu olay gerçekleştikten sonra bazı yaklaşımları tepki topladı. Dalga geçer gibi Sayın Kaşıkçı’nın kaybolması sonrasında dolapları açarak burada değil gibi yaklaşımı doğru değildi” diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Türkiye'de 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki süreçte tutuklanan Amerika'nın diplomatik misyonunun yerel çalışanlarının aileleriyle de görüştü.
Rahip Brunson'ın serbest kalmasının ardından Amerika karardan duyduğu memnuniyeti dile getirmiş, yapılan açıklamalarda Türkiye'de tutuklu bulunan diğer Amerikan vatandaşları ve diplomatik misyonların yerel çalışanlarının serbest kalması yönündeki beklenti dile getirilmişti.
