Başkan Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma ihtimaline Arap ve Müslüman dünyasından sert tepkiler gelirken, Avrupalı liderler de bu adımın Ortadoğu barışı çabalarına olası etkileri konusunda kaygılı olduklarını söylüyor.
Türkiye İsrail’le ilişkileri kesme tehdidinde bulunurken, Filistinliler de Amerikalı yetkililerle temaslarını durduracakları yönünde uyarıda bulundu. Washington’ın bölgedeki kilit müttefiki Suudi Arabistan da Trump’ın olası bir Kudüs adımına karşı güçlü muhalefetini dile getirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dün gece telefonla görüştüğü Başkan Trump’a, Kudüs’ün akıbetinin İsrail-Filistin müzakerelerinde karara bağlanması gerektiği mesajını verdiğini aktardı.
Macron yaptığı yazılı açıklama, Trump’la görüşmesinde, ABD’nin bu konuda herhangi bir tek taraflı adım atması ihtimaline dair endişesini dile getirdiğini ve Trump’la bu konuda kısa süre içinde bir görüşme daha yapmayı kararlaştırdıklarını belirtti.
Brüksel’de ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’la görüşen Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Şefi Federica Mogherini de, Ortadoğu barış çabalarına zarar verecek her türlü adımdan “kesinlikle kaçınılması” çağrısında bulundu.
Amerikalı yetkililer, Trump’ın Tel Aviv’deki ABD büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma sözünü geciktirmeye yönelik muhtemel kararını dengelemek için, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyabileceğini söylemişti. Trump’ın damadı ve Ortadoğu konusundaki temsilcisi Jared Kushner daha sonra yaptığı açıklamada, başkanın daha kararını vermediğini kaydetmişti.
Ancak daha herhangi bir karar bile açıklamadan, Trump’ın bu olası adımına bölgeden tepki ve uyarılar yağıyor.
Arap Birliği Başkanı Ahmed Ebul Geyt, Amerika’ya konuyu tekrar gözden geçirmesi çağrısında bulundu. Geyt Kahire’de Arap Birliği temsilcilerinin konuyla ilgili toplantısında yaptığı açıklamada, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımanın, bölgede “etkileri görülecek tehlikeli bir adım olacağı” uyarısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasını “kırmızı çizgi” ilan ederek, böyle bir adım karşısında İsrail’le diplomatik ilişkileri kesmeye kadar uzanan tedbirler alabileceklerini söyledi.
İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett ise, tehdidi önemsiz göstererek, “günün sonunda birleşik bir Kudüs’e sahip olmak Erdoğan’ın sempatisinden daha önemli” ifadesini kullandı.
Batı Şeria’da Filistin lideri Mahmud Abbas’ın diplomatik danışmanı Mecdi Haldi, Amerikan haber ajansı Associated Press’e yaptığı açıklamada, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımanın Washington’ın İsrail ve Filistinliler arasında arabulucu olma rolünü ve bu süreçteki güvenilirliğini sona erdireceğini söyledi.
Haldi, “Eğer tanıma olursa onlarla temaslarımızı sonlandıracağız çünkü böyle bir adım bizim varoluşumuza ve davamızın kaderine ters düşüyor. Müslümanlar’ı da Hıristiyanlar’ı da hedef alıyor” diye konuştu.
Abbas’ın Fetih hareketinin öncülüğündeki Filistinli gruplar da yarından başlamak üzere her gün protesto yürüyüşleri düzenlenmesi için çağrı yaptı.
Suudi Arabistan da, olası bir tanıma kararına karşı “ağır ve derin endişesini” ifade etti.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı açıklamada, Filistin halkının Kudüs’le alakalı haklarının “değiştirilemeyeceğini” belirterek, böyle bir adımın dünya genelindeki Müslümanlar’ın duygularını rencide edeceği uyarısında bulundu.
57 üyesi bulunan İslam İşbirliği Teşkilatı da, bunu Müslüman ve Arap dünyasına karşı “açıkça saldırganlık” sayacaklarını kaydetti.
