Başkan Donald Trump, Adalet Bakanlığı’na vekalet eden Sally Yates’i, yedi ülkeden ABD’ye seyahate kısıtlamalar getiren kararnamesini savunmayı reddettiği için görevden aldı. Yates’in yerine Adalet Bakanlığı’na vekaleten atanan Dana Boente ise tüm bakanlık personeline “Başkanımızın tüm yasal emirlerini savunun” ifadelerini içeren bir genelge yayınladı.
Dana Boente, Senato yeni Adalet Bakanı’nı onaylayana kadar görevde kalacak. Senato Adalet Komisyonu’nun Trump’ın Adalet Bakanlığı’na aday gösterdiği Senatör Jeff Sessions’in adaylığını bugün oylaması bekleniyor.Senato genel kurulu ise Sessions’la ilgili kabul oylamasını haftasonuna doğru yapacak.
Gerilim, önceki Başkan Barack Obama tarafından atanmış bir isim olan Yates’in bakanlık çalışanlarına Trump’ın kararnamesini savunmanın yasaya uygun olduğuna ikna olmadığı yönünde yazılı bir not göndermesiyle patlak verdi.
Beyaz Saray bunun ardından yazılı bir açıklama yaparak, sert biçimde eleştirdiği Yates’in görevine son verildiğini duyurdu. Açıklamada, Yates’in “Amerikan vatandaşlarını korumaya yönelik hukuki bir emri uygulamayı reddederek Adalet Bakanlığı’na ihanet ettiği” belirtildi.
Trump’ın geçen hafta imzaladığı kararname, tüm sığınmacıların 120 gün süreyle, Suriyeli sığınmacıların ise süresiz olarak Amerika’ya kabul edilmelerini askıya alıyor. Kararname, Irak, İran, Libya, Suriye, Sudan, Yemen ve Somali vatandaşlarının da Amerika’ya girişlerine 3 ay süreyle yasak getiriyor.
Beyaz Saray, “yedi tehlikeli yerden bireyler için daha sıkı taramaların uygulanması aşırı değil” diyerek kararı savunuyor.
Trump seçim kampanyası sırasında önce tüm Müslümanlar’ın Amerika’ya girişinin yasaklanmasını teklif etmiş, daha sonra ise bu teklifini, terörizme bağlantılı ülkelerden gelenlerin “sıkı taramadan” geçirilmesi olarak değiştirmişti.
Trump’ın Yates’in görevine son verme kararı Kongre’deki çok sayıda Demokrat’ın tepkisini çekti. Temsilciler Meclisi’nin önde gelen Demokrat üyelerinden Steny Hoyer, Trump’ın bu adımını “alarm verici” olarak niteledi.
Hoyer, “Amerikan halkı, Başkan Trump’ın aynı görüşte olmadığı herkesi görevlerinden almayı mı planladığı üzerinde düşünmeli. Ümit ederim Cumhuriyetçi dostlarım da ayağa kalkar ve bu konudaki kaygılarını dile getirir” dedi.
Senatör Chuck Schumer de, Twitter’dan paylaştığı mesajında, Trump’ın göçmen yasağının Amerikan değerleriyle uyuşmadığını belirterek, “Adalet Bakanı yasalara ve Anayasa’ya bağlılık göstermeli Beyaz Saray’a değil. Bu yönetimin bunu anlamıyor olması korkunç” ifadesini kullandı.
Trump’ın ön seçimlerde Cumhuriyetçi Parti içerisindeki rakiplerinden Senatör Ted Cruz ise, Yates’in görevinden alınması kararını güçlü biçimde savunarak, Yates’ın hareketini Obama’nın Adalet Bakanlığı’nın “kendisine yakışan ve üzücü” bir son eylemi olarak tanımladı.
Cruz, “Başkan Trump, yasayı uygulaması ve savunmasını gerektiren anayasal görevini yerine getirmeyi reddeden bir adalet bakanı vekilini görevden almada tamamen haklı” dedi.
Yeni Adalet Bakanı adayı Jeff Sessions’ın adaylığını oylayan komitenin üyelerinden Senatör Dick Durbin ise, Trump’ın muhalefetle ilişkilerini de Yates’e yaptığı muamele gibi yürütmesi halinde bunun “Amerika için tehlikeli bir yol” oluşturacağını kaydetti.
Sessions de, 2015’te Yates’in Obama yönetiminin adalet bakan yardımcılığına adaylığının onay süreci oturumunda Senato Adalet Komisyonu’nun üyelerinden biriydi.
Oturum sırasında Yates’e, “Eğer başkanın hayata geçirmek istediği görüşler yasadışıysa, adalet bakanı ya da yardımcısı ‘hayır’ demeli mi?" şeklinde bir soru yöneltmiş, Yates de, “Senatör, adalet bakanı ya da yardımcısının yasalara ve Anayasa’ya uymakla ve başkana kendi bağımsız hukuki tavsiyelerini sunmakla yükümlü olduğuna inanıyorum” yanıtını vermişti.
Trump’ın kararnamesine bir tepki de, bazıları Obama ve ondan önceki başkan George W. Bush yönetimlerinde görev yapmış 130’ı aşkın eski yönetim yetkililerinden geldi. Grup, Adalet, Dışişleri ve İç Güvenlik Bakanlıklarına gönderdiği mektupta, kararnameden duydukları “derin endişeyi” dile getirerek, bu kararın Amerika’nın ulusal güvenliğine uzun vadeli zarar vereceğini savundu.
Grup, Avrupa’daki terörle mücadele ortaklarının Amerika’yla aralarına mesafe koydukları, bunun yıllardır iki tarafı yakınlaştırma çabalarının tersine çevrilmesi anlamına geldiği uyarısında bulundu. Mektupta, “Bunun da ötesinde, kararname Müslüman yolcular ve göçmenlere karşı ayrımcılık yaptığı için hem burada hem de dünya genelinde Müslüman toplumlara, ABD hükümetinin din yüzünden onlarla savaş halinde olduğu şeklinde zaten tam anlamıyla yanlış bir mesaj göndermiş durumda” ifadesi kullanıldı.
Mektubu imzalayanlar arasında eski Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, eski İç Güvenlik Bakanı Janet Napolitano, eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice ve eski CIA Direktörü Michael Hayden da bulunuyor.
Trump ayrıca, ABD Göçmenlik ve Gümrük İdaresi’ne direktörlüğüne vekaleten Thomas Homan’ı atadı. Daha önce bu görevi yürüten Dan Ragsdale ise direktör yardımcılığı görevine geri dönecek.
