Beyaz Saray, ‘Önce Amerika’ başlığını koyduğu federal hükümet bütçe teklifini açıkladı.
Başkan Donald Trump’ın teklifi, savunma harcamalarını önemli ölçüde artırırken, özellikle dış yardımlar ve çevre koruma düzenlemelerinden sorumlu Çevre Koruma Dairesi başta olmak üzere diğer birçok federal kurumda ise ciddi çapta kesintiler öngörüyor.
Trump Kongre’ye gönderdiği mektupta, teklif ettiği bütçenin “Amerikan halkının güvenliğini bir numaralı önceliğe aldığını, bu sağlanmadan refahın da olamayacağını” belirtti.
Bütçe teklifi savunma harcamalarında yüzde 54’lük artışı içerirken, bu artışın savunma dışı programlarda, mesela tıbbi yardım ve evsiz kalan eski muhariplere yardım gibi programlarda eş kesintilerle dengelenmesi planlanıyor. Trump mektubunda, “Çok uzun zamandır ertelenen zorlu tercihleri yapmak durumundayız’ ifadesini kullandı.
Bütçe Dairesi Direktörü Mick Mulvaney, ‘Bunun yumuşak değil, sert güç bütçesi olduğu şüphe götürmez. Bu, müttefiklerimizin de düşmanlarımızın da bekleyebileceği birşey. Başkanın vermemizi istediği mesaj buydu ve bu bağlamda etkili bir iş çıkardığımızı düşünüyorum,” dedi.
Trump’ın başkan olduktan sonra ilk açıkladığı bütçe teklifi, 1 Ekim’de başlayacak yeni mali yılı kapsıyor. Mulvaney’ye göre, teklifte savunmaya, sınır güvenliğine ve güvenlik birimlerine ayrıca özel ve kamu okullarını bireysel seçme programlarına daha fazla para ayrılıyor.
Mulvaney, Dışişleri Bakanlığı ve diğer küresel yardım programlarında yüzde 28’e varan kesintiler içeren bütçenin hükümetin rolünü küçülteceğini ve verimliliğini artıracağını söyledi.
Ancak bütçe teklifinin Kongre’de onaylanabilmesi için 100 üyeli Senato’da 60 oy gerekiyor. Başkan’ın partisi Cumhuriyetçiler 52 koltuğa sahip ve Cumhuriyetçiler’in tamamının da bütçeyi destekleyeceğinin garantisi yok. Demokratlar’ın ise hemen hemen tamamının aleyhte oy kullanması bekleniyor.
Temsilciler Meclisi Bütçe Komisyonu’nun en kıdemli Demokrat üyesi John Yarmuth, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, planlanan kesintiler konusunda, “Bunlar ekonominin omurgasını oluşturan harcama kategorileri: eğitim, çevre, dış yardım ve altyapı. Bence bu son derece acımasız kesintilerin bazılarına Cumhuriyetçi üyelerin destek vermesi çok zor,” diye konuştu.
Mulvaney, örneğin Dışişleri Bakanlığı örneğinde olduğu gibi, öngörülen bazı kesintilerin ‘oldukça çarpıcı’ olduğunu kabul etti. OMB Direktörü, Amerika’nın diğer ülkeler üzerinde kültür, değerler ve ekonomik politikalar yoluyla etkide bulunmayı içeren ‘yumuşak gücü’nü düşürme riski görüp-görmediği sorusu üzerine bir değerlendirme yapmadı. Mulvaney, Dışişleri Bakanlığı’nın fonlarının 4’te birinden fazlasının kesileceğini ama “Bakanlığın ana diplomatik işlevini koruduklarına inandıklarını” kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın bakanlığının bütçesine önceleri daha da büyük kesintiler getirilmesine karşı çıktığını belirtiliyordu.
Yönetim kaynakları, İsrail’e 3 milyar dolarlık yıllık dış yardıma ise dokunulmayacağı bilgisini verdi.
Mulvaney, Çevre Koruma Dairesi’nin (EPA) de, bütçesinde yüzde 31’i aşkın kesinti planına rağmen ‘ana işlevi’nin tehlikeye atılmayacağını söyledi.
EPA’daki 9 bin çalışanı temsil eden sendikanın başkanı ise bu görüşe katılmıyor, teklif edilen kesintinin kurumun ‘işlevini yitirmesine yol açacak boyutta’ olduğunu savunuyor.
Amerika Hükümet Çalışanları Federasyonu Başkanı John O’Grady, hükümetin kadrolarının çok şişirildiği iddiasını ‘saçma’ olarak niteleyerek, günümüzde federal sivil çalışanların sayısının 1962’de John F. Kennedy’nin başkanlığı dönemindekiyle aynı olduğunu, sayısı artanın federal memurlar değil sözleşmeli çalışanlar olduğunu belirtti.
Yeni bütçe teklifinde en çok dikkat çeken ayrıntı, ordu bütçesinin 54 milyar dolarlık artışla toplamda 600 milyar doları geçecek olması. Ancak bununla birlikte İç Güvenlik Bakanlığı bütçesinde de yüzde 6’lık artış öngörülüyor.
Mulvaney, Başkan Trump’ın Meksika sınırına duvar inşası planına fon bulmak için bir kurumun kesintiye kurban gittiği iddialarını reddetti. 2017 ek bütçesi sınır yapılanması için 1,5 milyar, 2018 bütçesi de 2,6 milyar dolar içerecek. İkisinin toplamı olan 4,1 milyar doların, bu konuda ilk aşama için öngörülen fon tahminlerinin oldukça üzerinde, ancak 22 milyar dolar düzeyindeki toplam harcama tahmininin ise oldukça altında olduğu belirtiliyor.
Bütçede ayrıca Konut ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı ve kamu yayıncılığı için de kesintiler öngörüyor.
Beyaz Saray, Mayıs ayının ilk bölümüne kadar nihai bütçeyi tamamlamayı umuyor.
