Irak Savaşı’nda hayatını kaybeden Amerikalı Müslüman Yüzbaşı Humayun Han’ın ailesiyle girdiği tartışma, Cumhuriyetçi Parti’nin başkanlık adayı Donald Trump’a yaramadı. Kendi partisinden Trump’a yönelik eleştiride bulananların sayısı giderek artmaya başladı. Trump ile partinin önde gelenleri arasındaki tansiyon da yüksek.
Bu isimlerden biri, 2010’da California Valiliği için yarışan ancak kaybeden teknoloji yöneticisi Meg Whitman. Whitman, New York Times’a verdiği demeçte Trump için “halkın duygularıyla oynayan bir demagog” dedi ve bundan sonra Demokrat aday Hillary Clinton’ı destekleyeceğini, onun için bağış toplayacağını açıkladı. New York Senatörü Richard Hanna da, Clinton’ı destekleyeceğini açıklayan ilk Cumhuriyetçi Kongre üyesi oldu. Hanna, Trump’ın Müslüman aile ile ilgili yorumlarına öfkelendiğini söyledi.
Tartışma nasıl başladı?
Bu destekler, Başkan Barack Obama’nın açıkça Trump’ı hedef almasından sonra geldi. Obama, Trump'ın başkanlık için uygun olmadığını söyledi.
Trump, Obama’nın bu yorumlarına hızla yanıt verdi. Obama tarafından eleştirilmekten gurur duyduğunu ancak Obama’nın ne yaptığını bilmediğini ve zayıf bir başkan olduğunu söyledi.
Tartışma, Irak Savaşı’nda ölen Müslüman askerin babası Hızır Han’ın, Müslümanlar’ın ülkeye girişini yasaklamak isteyen Donald Trump’ı eleştirmesiyle başladı. Demokrat Parti Kurultayı’nda konuşan Han, cebindeki anayasayı çıkarıp Trump’a okuyup-okumadığını sordu, Cumhuriyetçiler’in gemisini Trump’ın batıracağını söyledi. Trump, küçümseyerek yanıt verdi ve Hızır Han’ın eşinin sahnede hiç konuşmadığını belki de buna izin verilmediğini söyledi. Üstelik bu sözlerinden geri adım da atmadı ve basın kuruluşlarını kendine haksızlık yapmakla suçladı.
Cumhuriyetçiler’in önemli isimleri ise, ölen askerlerin ailelerine, siyasi görüşleri ne olursa olsun, saygılı davranılması gerektiği konusunda hemfikir.
“Obama daha önce görülmemiş bir adım attı”
Amerika’nın Sesi’ne konuşan tarihçi Allan Lichtman, Obama’nın Trump’la ilgili sözlerinin beklenmedik olduğunu söylüyor. “Modern tarihte, bir muhalefet adayının, görev için uygun olmadığını söyleyen başka bir Başkan hatırlamıyorum. Elbette eleştirmişlerdir ama ‘göreve uygun değil’ yorumu yapmamışlardır,” diyor
Demokrat aday Hillary Clinton’a destek veren Barack Obama, Cumhuriyetçiler’e “Yeter, bu benim destekleyebileceğim bir aday değil diyebileceğiniz bir nokta olmalı” demiş ve Trump’ın, Han ailesini eleştirmesinin kabul edilemez olduğunu da dile getirmişti.
Amerika’nın Sesi Urdu Servisi’ne konuk olan Hızır Han ise bu tartışmanın olumlu yansımaları olduğunu söyledi. Han, “Bu sayede Cumhuriyetçiler arasında daha geniş bir kitle, Trump’ın söylemlerini yumuşatması gerektiğini söylüyor. Azınlıklar hakkında aşağılayıcı söylemi değişmeli. Sadece Müslümanlar ile ilgili değil, kadınlar, hakimler ve bu ülkenin meşru sistemi ile ilgili aşağılayıcı söylemini değiştirmesi gerekiyor,” diye konuştu.
Trump Cumhuriyetçilerle restleşti
Trump, Washington Post’a verdiği son demeçte, Temsilciler Meclisi Başkanı Paul Ryan’ı ve Arizona Senatörü John McCain’i yeniden seçilmeleri sürecinde desteklemeyeceğini açıkladı. Ryan da McCain de Trump’a desteklerini açıklasa da Han ailesi ile ilgili yorumları nedeniyle açıkça eleştirmekten de geri durmamışlardı.
Bir başka tartışma da savaşlarda yaralanan ya da ölen Amerikan askerlerine ya da ailelerine verilen “Purple Heart - Mor Kalp” madalyası üzerinden başladı. Zira, Virginia’daki bir seçim mitingi öncesi Trump, bu madalyayı emekli bir askerden kabul etti. Trump, askerin kendisine duyduğu güveni kanıtlamak için bu jesti yaptığını söyledi.
Donald Trump, askerlik yapmamış olmasından duyduğu pişmanlığı dile getirdi önce, ama bu hediye için “Hep Mor Kalp ödülü almayı istemiştim, böyle alması daha kolaymış” dediğinde yine tepki topladı.
Madalyayı askerlere ve ailelerine veren kuruluşun sözcüsü John Bircher, CBS kanalına yaptığı açıklamada, “Donald Trump, bu madalyayı hak etmedi ve bunu almanın kolay bir yolu yok. Bence Mor Kalp’in ne anlama geldiği konusunda hiçbir fikri yok,” dedi.
Öte yandan Trump’ın peşini bırakmayan başka bir tartışma daha var. Federal yargıç Gonzalo Curiel, Trump’ın avukatlarının, milyarder işadamına dava açılmaması talebini reddetti. Trump, adını taşıyan gayrimenkul yatırım üniversitesine kaydolan öğrencileri dolandırmakla suçlanıyor. Trump, Meksika kökenli Curiel’in, sınıra duvar örme önerisinden dolayı, kendisine karşı önyargılı olabileceğini, bu nedenle dava konusunda adil olamayacağını iddia etmişti.
Seçimlere üç ay kaldı ama bu türdeki açıklamalar Trump’ın siyasi söylemlerini tartışmaya fırsat bırakmıyor.
Anketler ne diyor?
Son kamuoyu yoklaması, dürüstlüğü ve güvenilirliği sorgulansa da Demokratlar’ın ulusal kurultayı sonrasında, ibrenin Hillary Clinton’dan yana olduğunu gösteriyor. CNN/ORC anketine göre, eski dışişleri bakanı olan Clinton ekonomi, göç, sağlık gibi kamu politikaları ve IŞİD’le savaş konusunda Trump’a üstünlük sağlamış durumda. CNN’e göre, terörizmle mücadele konusunda Trump’la başa baş ancak ABD dış politikası konusunda dikkat çekici bir üstünlüğü var.
CBS anketinden de benzer bir sonuç çıktı. Hangi adayın başkanlığa daha hazır olduğunun sorulduğu ankette, Clinton’a destek yüzde 60 olurken, Trump’ın başkanlığa hazır olduğuna inananların oranı yüzde 35’te kaldı. Ankete katılanların yüzde 57’si Clinton’ın başkan olmak için gerekli kişiliğe ve mizaca sahip olduğunu düşünürken, Trump için bu oran yüzde 31 çıktı.
CBS anketinde seçmenlerin yüzde 60’ı Clinton’ın güvenilir olmadığını söylüyor. Trump için de güvenilmez diyenlerin oranı yüzde 59. Yani Hillary Clinton’un kampanyası, dürüst ve güvenilir olmadığı algısı nedeniyle aslında zayıflıyor. Ancak Trump da aynı sorundan muzdarip.
