ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Türkiye’nin askeri operasyon düzenleme ihtimalini gündeme taşıdığı Menbiç konusunda, “ABD, Menbiç’in bizim müttefik kuvvetlerimizin kontrolu altında olmasını istiyor. Başka herhangi bir gücün buraya tekrar girmesini istemiyoruz. Bu bizim tartışmalarımızın önemli noktalarından biri olacak. Ortak mekanizmada öncelikle Menbiç konusunu ele alacağız” dedi.
Tillerson, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'yla ikili görüşme ve ortak basın açıklaması için tarihi Ankara Palas’taydı. Ev sahibi Çavuşoğlu, ilk kez Ankara Palas’a misafir olduğu için Tillerson’a görüşmelere geçilmeden önce binayı gezdirdi. Çavuşoğlu, Ankara Palas duvarlarında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş günlerinden Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü’nün fotoğraflarını gösterdi. Çavuşoğlu, Tillerson’a hemen Palas’ın karşısındaki tarihi İkinci Meclis Binası hakkında bilgi verdiği, Dışişleri Bakanlığı’nın paylaştığı görüntülere de yansıdı.
Tillerson, konuşmasında, Türkiye’nin terör yapılanması olduğunu belirttiği PYD-YPG örgütlerini dile getirmedi ve ABD’nin IŞİD terör örgütüyle mücadelesi çerçevesinde Suriye Demokratik Güçleri (SDG) yapısına destek verdiğini yineledi. Tillerson, “Dün Sayın Erdoğan, bugün sayın Dışişleri Bakanı’na her zaman SDG’ye sağladığımız desteğin sınırlı olacağı ve zaman sınırı olacağını ilettik” ifadesini kullandı. Tillerson, “Türkiye'nin güvenli bir şekilde sınırlarını korumasını tabii ki ciddiye alıyoruz. NATO ittifakında herhangi bir üyemizin böyle bir endişesi olduğunda tabii ki bunu ciddiye alıyoruz” açıklaması yaptı.
Tillerson, Türk gazeteci tarafından “Türkiye'yle yaşanan gerginliklere çözüm önerileriniz var mı? Menbiç'ten askerlerinizi çekmeyi planlıyor musunuz?” sorusu üzerine iki ülke arasında öncelikle Menbiç’in ele alınacağını açıkladı.
Tillerson, ilişkilerdeki gerginliğe çözüm bakımından toplantı sonrasında yayınlanan “stratejik ortaklık” açıklamasını anımsatarak, Erdoğan'la yaptığı görüşmede de kritik öneme sahip konulara ilişkin çözüm tekliflerini sunduklarını söyledi. Tillerson, ABD’nin önerdiği çözüm teklifleri çerçevesinde “stratejik ortaklık” açıklamasında belirtileceği üzere Türkiye ile ortak çalışmayı taahhüt ettiklerini ifade etti.
Tillerson’ın en dikkat çekici açıklamasıysa Suriye ve Menbiç başlıklarında oldu. ABD Dışişleri Bakanı, özetle, “Suriye’deki hedeflerimiz tamamen örtüşüyor. Hiçbir farklılık yok. Suriye'de bölünme olmadan çözüme ulaşmak istiyoruz. Burayı DAEŞ’ten kurtarmak, mültecilerin geri dönmemesini sağlamak, bağımsız ve demokratik Suriye'yi kurmak istiyoruz. Diğer terörist gruplara karşı da çalışmalarımızı sürdürdüğümüzde bir koordinasyon gerçekleştireceğiz ve o bölgelerde kim egemen olacak ona karar vereceğiz. Teröristleri temizledikten sonra buraları önceden oraları yaşayan insanlara geri vereceğiz. Menbiç öncelikli konumuz, stratejik olarak önemli. ABD, Menbiç’in bizim müttefik kuvvetlerimizin kontrolü altında olmasını istiyor. Başka herhangi bir gücün buraya tekrar girmesini istemiyoruz. Bu bizim tartışmalarımızın önemli noktalarından biri olacak. Ortak mekanizmada öncelikle Menbiç konusunu ele alacağız. Kuzey Suriye’nin tamamı üzerinde çalışmaya devam ediyoruz” dedi.
Bu noktada Tillerson’ın, Menbiç’in kontrolu konusunda “müttefikler” ifadesiyle mevcut PYD-YPG yapılanmasını mı kast ettiği gündeme geldi. Tillerson’un “Başka herhangi bir gücün buraya tekrar girmesini istemiyoruz” ifadesiyle de Menbiç’e yönelik Türkiye’nin olası bir operasyonuna ikna olmadığı şeklinde yorumlandı.
Tillerson, Suriye konusundaki sözlerine ek olarak “Türkiye'yle ilişkilerimiz sürekli ve stratejiktir. Türkiye'yle Suriye'de birlikte çalışmamız önemli. Suriye’de gerilimin artmamasına çalıyoruz. SDG’ye sağladığımız desteğin sınırlı olacağını aktardık” ifadelerini de ekledi.
“Türkiye'yle aşama aşama ilerleyeceğiz”
ABD Dışişleri Bakanı Tillerson, Türkiye’ye yaptığı ziyarette en önemli tartışma başlığını, ikili ilişkilerde, nereye gelindiği konusunun oluşturduğunu söyledi. Tillerson, “Sayın Çavuşoğlu’nun da belirttiği gibi ilişkilerimiz bir kriz ortasında. Biz bu noktaya nasıl geldiğimizi de konuşabiliriz ama bunu yararlı bulmuyoruz. Yapılacak çalışmalarımız var, bu noktadan artık yalnız hareket etmeyeceğiz, Amerika bir şey, Türkiye başka bir şey yapıyor olmayacak. DAEŞ’e karşı başarılı olacağız, başka terörist gruplara karşı birlikte çalışacağız. Yapılacak çok iş var. Halen Suriye içerisinde ciddi ve önemli bir konu var. Hedefimiz konusunda netleştik, anlaştık. Aşama aşama ilerleyeceğiz” dedi.
ABD S-400 için Türkiye’ye yaptırım uygulayacak mı?
Tillerson, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma füze sistemi satın alması durumunda yaptırımlara maruz kalıpkalmayacağı sorusunu da yanıtladı.
Türkiye’deki temaslarında Rusya konusunda ABD Kongresi’nin yaptırımlar uygulanmasını öngören yasal düzenlemeyi de ele aldıklarını açıklayan Tillerson, “Bu, Rus askeri araçların alınmasıyla ilgili. Bu konuda bir grup uzmanı biraraya getireceğiz. Bu, dostlarımızı zarara uğratmak için aldığımız bir karar değil. Rusya'ya yönelik bir karar. Her vaka kendi içerisinde özel koşullara sahiptir. Burada Türkiye ile konuşup, neyin risk altında olduğunu anlamalarını sağlayacağız. Yasalara tamamen uyacağız” diye konuştu.
OHAL tutuklamaları ve FETÖ meselesi
Tillerson, sorular öncesinde konuşmasında, Ankara’da NASA personeli Serkan Gölge gibi olağanüstü hal (OHAL/ çerçevesinde yapılan tutuklamaları gündeme getirdiğini kaydetti. Tillerson, “Türkiye'yi hukukun üstünlüğü, basının özgürlüğü konusunda destekliyoruz. 15 Temmuz darbe girişimi suçlularının adil ve şeffaf bir şekilde yargılanması gerekiyor. OHAL çerçevesinde tutuklu sayısının fazla olduğunu dile getirdik. Konsolosluk çalışanlarıyla ilgili ciddi kaygılarımızı ilettik. Serkan Gölge ile ilgili itiraz süresinin sürdüğünü biliyoruz. Burada da yargılamanın adil yapılmasını diliyoruz. OHAL konusunda endişelerimizi dile getirdik” açıklaması yaptı.
Tillerson, ayrıca “Fethullah Gülen'le ilgili endişeleri de dün dinledik. Tüm kanıtları inceleyeceğiz, bağımsız soruşturmalarımızı yapacağız. Gerçekten yasadışı bir şey yapılıyorsa, gereğini yapacağız” ifadelerini kullandı.
