ANKARA —
Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında Kürt sorununun çözümü açısından farklı görüşleri derlemesi ve yol haritası çizmesi amacıyla oluşturulan araştırma komisyonu, kuruluşunda olduğu gibi raporunu sunuş aşamasında da tartışmalara neden oldu.
Kuruluş aşamasında CHP ile MHP'den katılım sağlanamayan ve kamuoyundaki adıyla Çözüm Komisyonu'nca hazırlanan rapor, BDP cephesindeki itirazlara karşın iktidar partisi tarafından Meclis Başkanlığı'na sunuldu.
TBMM'de Nisan 2013'te resmen kurulduktan sonra çalışmalarına Mayıs ayında başlayan ve resmi adıyla "Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu"nda sona gelindi. Yaz tatili ve ek görev süresiyle birlikte çalışma döneminde, Kürt sorunu çözümünde farklı sivil toplum örgütleri temsilcileri, uzmanları dinleyen Çözüm Komisyonu, kuruluşunda olduğu gibi raporunu sunuş aşamasında da tartışmalara neden oldu. 11 milletvekili katılımıyla oluşturulmuş komisyondaki, tek BDP'li üye Hüsamettin Zenderlioğlu, "Çözümden uzak bir rapor hazırlandı" diyerek alternatif rapor hazırladıklarını açıkladı. Buna karşın AK Parti ise, TBMM Başkanlığı'na Çözüm Komisyonu adına tek bir rapor sunulduğunu ve raporda gerekli önerilere yer verildiğini açıkladı.
Komisyon Sözcüsü, AK Parti Çankırı Milletvekili İdris Şahin de, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, muhalefet cephesinden yöneltilen tüm eleştirilere karşı çıktı. Bu noktada Zenderlioğlu'nun kişisel çıkış yaptığını ve komisyona yönelttiği eleştirilere de katılmadığını vurgulayan Şahin, BDP tarafından 'alternatif rapor' hazırlanmasını komisyon olarak bir basın toplantısıyla değerlendireceklerini söyledi. Ancak bugün TBMM'de yapılacağı açıklanan Çözüm Komisyonu basın toplantısı ise son dakikalarda iptal edildi. Basın toplantısında kamuoyuna açıklanacak rapor detayları ve gerekçesi konusunda AKP'li komisyon üyeleri arasında anlaşmazlık yaşandığı öğrenildi. TBMM Başkanlığı'na Çözüm Komisyonu adına hafta içi sunulmuş rapor ise, henüz kamuoyu ile paylaşılmadı.
Komisyon nasıl kurulmuştu?
Hükümet ile Abdullah Öcalan arasında Milli İstihbarat Teşkilatı vasıtasıyla yürütülen görüşme trafiğinin devam ettiği bahar aylarında, muhalefetten barış sürecine 'şeffaflık' kazandırılması çağrısı geldi. BDP adına 3'er kişilik heyetler de İmralı'ya giderek görüşmeler yürütürken, Mart ayında Diyarbakır'daki Nevruz kutlamasında açıklanan Öcalan'ın mesajıyla birlikte barış sürecinden beklenti de arttı. Bunun üzerine Meclis çatısı altında da sürece destek verilmesi amacıyla AK Parti tarafından bir araştırma komisyonu kurulması adımı atıldı.
Ancak öncesinde sürece ilişkin Meclis Araştırmasını talep eden CHP ile MHP, hali hazırda Öcalan ile müzakereler yürütülen bir süreç söz konusu ve İmralı ile PKK merkezi kampı Kandil ile kurulan temaslar hakkında kamuoyuna açık bir bilgilendirme yapılmadığı gerekçesiyle Çözüm Komisyonu'na karşı çıktı. Komisyon ile "göstermelik" bir adım atıldığını belirten CHP ile MHP, komisyona üye vermeyeceklerini açıkladı.
CHP ile MHP'deki tepkiye rağmen BDP, süreçteki her adımı destekleyeceğini açıklayarak komisyona katılma kararı aldı. Böylece TBMM İç Tüzüğü uyarınca 17 kişilik araştırma komisyonu, 10 AK Partili ve 1 BDP'li üye katılımıyla 11 kişilik yeter sayısıyla kuruldu.
Başkanlığını AK Parti Amasya Milletvekili Naci Bostancı ile Başkanvekilliğini AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Abdülkerim Gök'ün üstlendiği komisyonda, AK Parti adına İdris Şahin, Fatoş Gürkan, Mehmet Metiner, Ziver Özdemir, Halil Ürün, Yalçın Akdoğan, Fatih Çiftci ile Mehmet Hamzaoğulları yer aldı. BDP'yi ise Zenderlioğlu temsil etmeye başladı.
Şahin: CHP ruhuyla komisyondaydı
Kuruluş aşamasındaki gelişmelere karşın AKP'li İdris Şahin, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, "ölü doğmuş bir komisyon" eleştirisine kesinlikle katılmadığını belirterek, "Geçtiğimiz 6 aylık süreçte komisyon 'ölü doğdu' yaklaşımı hiçbir şekilde paylaşılmadı. Bu süreçte komisyon çalışmalarını gerçekleştirdiği ve bitirdi" dedi.
Komisyonda sadece BDP önerilerini değil diğer muhalefet kesimleri önerilerini de dikkate aldıklarını kaydeden Şahin, "Biz sadece partimizin ve BDP'nin önergelerini görüşmüyoruz. Bu komisyon, CHP'nin verdiği önergelere de bizim arkadaşlarımızca imza atılmasıyla kuruldu. Dolayısıyla CHP önergelerindeki muhteviyat da komisyona taşındı. Bu şekilde ana muhalefet partisi, kendisi burada değil, fiilen üyeleri burada değil ama ruhu ile buradaydı. CHP'nin talep ettiği araştırmada hangi hususlar varsa burada dikkate alındı" diye konuştu.
Komisyon çalışmaları sırasında tüm kesimlere kapılarını açtıklarını tekrarlayan Şahin, "Toplumsal barış sürecine ilişkin sözü olan herkes dinlendi. 'Benim de bu işte tuzum bulunsun' diyen emek sarfeden herkes geldi, görüşlerini aktardı. Burada ölü doğup, doğmadığı raporun içeriği incelendikten sonra ortaya çıkacaktır" dedi.
Komisyon adına sunulan rapor incelenmeden yorum yapılmasını yanlış bulduğunu kaydeden Şahin, iç tüzük gereği çalışmaları usulleri uyarınca gerektiği şekilde bir komisyon kurulduğunu ve en başta CHP ile MHP tarafından üye verilmemiş olmasını kendi siyasal tercihleri olarak gördüklerini kaydetti. Şahin, çalışmalarda ve rapor yazımında ise herhangi bir eksiklik oluştuğuna inanmadığını da ifade etti.
Zenderlioğlu: Rapor demokratik değil
Komisyonda tek başına BDP'yi temsil eden Bitlis Milletvekili Zenderlioğlu ise, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, kendilerine bilgi verilmeden rapor teslimi yapıldığını açıkladı. Zenderlioğlu, "Rapor gerek dili ve içeriğiyle gerekse Meclis Başkanlığı'na sunum tarzıyla kabul edilebilir değildir. Bu yaklaşım her şeyden önce demokratik değildir. Çünkü rapor tartışmaya açılmamıştır. Raporda taraflar için kullanılan sıfatlar, nitelemeler doğru ifade edilmemiştir. Halen bir dost ve düşman çelişkisinin aşılmadığını göstermektedir. Rapor, devletin refleksi ve resmi görüşünü yansıtmaktadır, militarist bir mantık ve üslup ile kaleme alınmıştır" dedi.
Raporda, sadece iktidar partisinin yaklaşımlarının yansıtıldığını söyleyen Zenderlioğlu, Meclis Araştırma Komisyonu'nun kendisine biçilen rolü oynayamadığını ifade etti.
BDP, ayrıca 443 sayfalık "Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Komisyonu Raporu" başlığıyla alternatif raporu da kamuoyuyla paylaştı. Alternatif raporda, yeni Anayasa metnine ilişkin talepler başta olmak üzere seçim ve eğitim sistemlerine ilişkin öneriler, temel haklara ilişkin beklentiler gibi çok detaylı eleştireler ve öneriler sıralandı.
Kuruluş aşamasında CHP ile MHP'den katılım sağlanamayan ve kamuoyundaki adıyla Çözüm Komisyonu'nca hazırlanan rapor, BDP cephesindeki itirazlara karşın iktidar partisi tarafından Meclis Başkanlığı'na sunuldu.
TBMM'de Nisan 2013'te resmen kurulduktan sonra çalışmalarına Mayıs ayında başlayan ve resmi adıyla "Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu"nda sona gelindi. Yaz tatili ve ek görev süresiyle birlikte çalışma döneminde, Kürt sorunu çözümünde farklı sivil toplum örgütleri temsilcileri, uzmanları dinleyen Çözüm Komisyonu, kuruluşunda olduğu gibi raporunu sunuş aşamasında da tartışmalara neden oldu. 11 milletvekili katılımıyla oluşturulmuş komisyondaki, tek BDP'li üye Hüsamettin Zenderlioğlu, "Çözümden uzak bir rapor hazırlandı" diyerek alternatif rapor hazırladıklarını açıkladı. Buna karşın AK Parti ise, TBMM Başkanlığı'na Çözüm Komisyonu adına tek bir rapor sunulduğunu ve raporda gerekli önerilere yer verildiğini açıkladı.
Komisyon Sözcüsü, AK Parti Çankırı Milletvekili İdris Şahin de, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, muhalefet cephesinden yöneltilen tüm eleştirilere karşı çıktı. Bu noktada Zenderlioğlu'nun kişisel çıkış yaptığını ve komisyona yönelttiği eleştirilere de katılmadığını vurgulayan Şahin, BDP tarafından 'alternatif rapor' hazırlanmasını komisyon olarak bir basın toplantısıyla değerlendireceklerini söyledi. Ancak bugün TBMM'de yapılacağı açıklanan Çözüm Komisyonu basın toplantısı ise son dakikalarda iptal edildi. Basın toplantısında kamuoyuna açıklanacak rapor detayları ve gerekçesi konusunda AKP'li komisyon üyeleri arasında anlaşmazlık yaşandığı öğrenildi. TBMM Başkanlığı'na Çözüm Komisyonu adına hafta içi sunulmuş rapor ise, henüz kamuoyu ile paylaşılmadı.
Komisyon nasıl kurulmuştu?
Hükümet ile Abdullah Öcalan arasında Milli İstihbarat Teşkilatı vasıtasıyla yürütülen görüşme trafiğinin devam ettiği bahar aylarında, muhalefetten barış sürecine 'şeffaflık' kazandırılması çağrısı geldi. BDP adına 3'er kişilik heyetler de İmralı'ya giderek görüşmeler yürütürken, Mart ayında Diyarbakır'daki Nevruz kutlamasında açıklanan Öcalan'ın mesajıyla birlikte barış sürecinden beklenti de arttı. Bunun üzerine Meclis çatısı altında da sürece destek verilmesi amacıyla AK Parti tarafından bir araştırma komisyonu kurulması adımı atıldı.
Ancak öncesinde sürece ilişkin Meclis Araştırmasını talep eden CHP ile MHP, hali hazırda Öcalan ile müzakereler yürütülen bir süreç söz konusu ve İmralı ile PKK merkezi kampı Kandil ile kurulan temaslar hakkında kamuoyuna açık bir bilgilendirme yapılmadığı gerekçesiyle Çözüm Komisyonu'na karşı çıktı. Komisyon ile "göstermelik" bir adım atıldığını belirten CHP ile MHP, komisyona üye vermeyeceklerini açıkladı.
CHP ile MHP'deki tepkiye rağmen BDP, süreçteki her adımı destekleyeceğini açıklayarak komisyona katılma kararı aldı. Böylece TBMM İç Tüzüğü uyarınca 17 kişilik araştırma komisyonu, 10 AK Partili ve 1 BDP'li üye katılımıyla 11 kişilik yeter sayısıyla kuruldu.
Başkanlığını AK Parti Amasya Milletvekili Naci Bostancı ile Başkanvekilliğini AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Abdülkerim Gök'ün üstlendiği komisyonda, AK Parti adına İdris Şahin, Fatoş Gürkan, Mehmet Metiner, Ziver Özdemir, Halil Ürün, Yalçın Akdoğan, Fatih Çiftci ile Mehmet Hamzaoğulları yer aldı. BDP'yi ise Zenderlioğlu temsil etmeye başladı.
Şahin: CHP ruhuyla komisyondaydı
Kuruluş aşamasındaki gelişmelere karşın AKP'li İdris Şahin, Amerika'nın Sesi'ne yaptığı açıklamada, "ölü doğmuş bir komisyon" eleştirisine kesinlikle katılmadığını belirterek, "Geçtiğimiz 6 aylık süreçte komisyon 'ölü doğdu' yaklaşımı hiçbir şekilde paylaşılmadı. Bu süreçte komisyon çalışmalarını gerçekleştirdiği ve bitirdi" dedi.
Komisyonda sadece BDP önerilerini değil diğer muhalefet kesimleri önerilerini de dikkate aldıklarını kaydeden Şahin, "Biz sadece partimizin ve BDP'nin önergelerini görüşmüyoruz. Bu komisyon, CHP'nin verdiği önergelere de bizim arkadaşlarımızca imza atılmasıyla kuruldu. Dolayısıyla CHP önergelerindeki muhteviyat da komisyona taşındı. Bu şekilde ana muhalefet partisi, kendisi burada değil, fiilen üyeleri burada değil ama ruhu ile buradaydı. CHP'nin talep ettiği araştırmada hangi hususlar varsa burada dikkate alındı" diye konuştu.
Komisyon çalışmaları sırasında tüm kesimlere kapılarını açtıklarını tekrarlayan Şahin, "Toplumsal barış sürecine ilişkin sözü olan herkes dinlendi. 'Benim de bu işte tuzum bulunsun' diyen emek sarfeden herkes geldi, görüşlerini aktardı. Burada ölü doğup, doğmadığı raporun içeriği incelendikten sonra ortaya çıkacaktır" dedi.
Komisyon adına sunulan rapor incelenmeden yorum yapılmasını yanlış bulduğunu kaydeden Şahin, iç tüzük gereği çalışmaları usulleri uyarınca gerektiği şekilde bir komisyon kurulduğunu ve en başta CHP ile MHP tarafından üye verilmemiş olmasını kendi siyasal tercihleri olarak gördüklerini kaydetti. Şahin, çalışmalarda ve rapor yazımında ise herhangi bir eksiklik oluştuğuna inanmadığını da ifade etti.
Zenderlioğlu: Rapor demokratik değil
Komisyonda tek başına BDP'yi temsil eden Bitlis Milletvekili Zenderlioğlu ise, Meclis'te düzenlediği basın toplantısında, kendilerine bilgi verilmeden rapor teslimi yapıldığını açıkladı. Zenderlioğlu, "Rapor gerek dili ve içeriğiyle gerekse Meclis Başkanlığı'na sunum tarzıyla kabul edilebilir değildir. Bu yaklaşım her şeyden önce demokratik değildir. Çünkü rapor tartışmaya açılmamıştır. Raporda taraflar için kullanılan sıfatlar, nitelemeler doğru ifade edilmemiştir. Halen bir dost ve düşman çelişkisinin aşılmadığını göstermektedir. Rapor, devletin refleksi ve resmi görüşünü yansıtmaktadır, militarist bir mantık ve üslup ile kaleme alınmıştır" dedi.
Raporda, sadece iktidar partisinin yaklaşımlarının yansıtıldığını söyleyen Zenderlioğlu, Meclis Araştırma Komisyonu'nun kendisine biçilen rolü oynayamadığını ifade etti.
BDP, ayrıca 443 sayfalık "Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Komisyonu Raporu" başlığıyla alternatif raporu da kamuoyuyla paylaştı. Alternatif raporda, yeni Anayasa metnine ilişkin talepler başta olmak üzere seçim ve eğitim sistemlerine ilişkin öneriler, temel haklara ilişkin beklentiler gibi çok detaylı eleştireler ve öneriler sıralandı.
