Bugün Ankara'da bulunan Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Çarşamba günü başkentin ağırlayacağı İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani'nin temaslarının ana konusu Suriye’nin geleceği ve Menbiç’e ilişkin değerlendirmeler.
Erdoğan ve Putin, en son Soçi’de geçen yıl 22 Kasım’da yüzyüze görüştü ve o günden bugüne de telefon görüşmeleri yaptı. İkili arasında 8 Şubat’taki telefon görüşmesiyle de üçlü zirve için İstanbul adres olarak belirlendi. Ancak Putin’in Türkiye gelişinde İran’ın katılımıyla üçlü zirve öncesinde ikili ilişkilerin ele alınması kararlaştırılınca İstanbul yerine Ankara’da buluşulmasına karar verildi.
Putin, bugün Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile biraraya geliyor. İkili ve heyetler arası görüşmelerin yanı sıra Türkiye kamuoyunda ciddi tepkilere neden olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin temel atma töreni de video-konferans yöntemiyle Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yapılacak.
Rusya Cumhurbaşkanı, güvenlik tedbirlerine önem vermesi ve genellikle yurtdışı seyahatlerinde konaklamayı tercih etmemesiyle tanınıyor. Putin, Antalya’da 15-16 Kasım 2015 tarihlerinde düzenlenen G-20 Zirvesi haricinde Ankara’ya ziyaretlerinde bugüne kadar hiç konaklamamıştı. Ancak bu sefer 4 Nisan’da İran’ın da katılımıyla yapılacak üçlü zirve dolayısıyla Putin’in Ankara’da kalıyor. Rusya tarafınca, Mersin’e 140 kilometre uzaklıkta Akdeniz kıyısındaki Akkuyu’ya bizzat gidilmesi uygun görülmediğinden Putin ve Erdoğan’ın, nükleer santral projesinde resmi temel atma töreni için düğmeye Ankara’dan basması kararlaştırıldı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de, 4 Nisan günü Ankara’ya gelecek. Ruhani’nin katılımıyla üçlü zirve Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yapılacak. Birleşmiş Milletler’in öncülüğünde Cenevre’deki barış görüşmelerine ivme kazandırılması, özellikle insani yardımlar için ateşkes bölgeleri oluşturulması gibi konularda yürütülen Astana Süreci’nin garantör ülkeleri olarak Türkiye, Rusya ve İran, yeniden Suriye’yi masaya yatıracak.
Türk diplomatik kaynaklar, Erdoğan–Putin görüşmesinde masada öncelikli konu olarak Suriye başlığına dikkat çekerken; enerji sektörü başta olmak üzere ikili ekonomik ilişkileri de önemli gündem maddesi olarak işaret etti. Buna göre; Suriye başlığı altında Türkiye’nin yürüttüğü Zeytin Dalı Harekatı’nda Afrin hedefine ulaşılmasının ardından PYD-YPG’nin kontrolündeki Menbiç’e yönelik askeri operasyon gerçekleştirme istediği de görüşme konuları arasında. Anımsanacağı üzere; Türkiye’nin Afrin’e askeri operasyonu sırasında Rusya’nın özellikle hava sahasına ilişkin desteğini aldığı yorumları yapılırken; şimdi Moskova’nın, Ankara’nın askeri etkinliklerini devam ettirme mesajlarına nasıl yaklaştığı merak konusu. Erdoğan’ın ifadesiyle Türkiye’nin terörle mücadele gerekçesiyle Menbiç’e hatta Fırat Nehri’nin doğusuna yönelik de askeri operasyon yapma ihtimali var. Erdoğan’ın askeri hedeflerine ilişkin Putin’in Salı günkü görüşmede nasıl tepki vereceği ve bunun yapılacak ortak basın açıklamasına nasıl yansıyacağı merak konusu.
Ankara’da yeniden üçlü Suriye deklerasyonu yayınlanacak
Salı günkü görüşmeye ilişkin Rusya tarafınca da Putin’in Ankara ziyaretine ilişkin bizzat Yuriy Uşakov gazetecilere açıklama yaptı. Sputnik ve uluslararası haber ajanslarında yer alan haberlere göre, Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Uşakov, liderler tarafından Suriye krizi, enerji alanında işbirliği ve Türkiye’den domates ithalatının görüşüleceğini açıkladı. İkili görüşme yanı sıra üçlü zirve toplantısına dikkati çeken Uşakov, “Beklentilerimize göre liderler, gerek zirve sırasında gerekse de ortak deklarasyonda Suriye'nin egemenliğinin, bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün desteklenmesine bağlılığını vurgulayacak. Bu konu son derece önemli. Liderler, Soçi'deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nde alınan karara uygun olarak Suriye'de anayasa reformunu teşvik edecek tedbirleri ele alacak” dedi.
Uşakov, Rusya Devlet Nükleer Enerji Kurumu (Rosatom) tarafından inşa edilecek Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ne stratejik yatırım statüsü verildiğini anımsatarak, bunun 10 milyar dolar tasarruf yapılmasını sağlayacağını söyledi.
Domates ithalatı da görüşülecek
Ekonomideki tüm sektörler gibi liderler arasında tarım sektörünün de ele alınacağını kaydeden Uşakov, “Rusya, bazı Türk tarım ürünlerine yönelik ithalat kısıtlamalarını kaldırdı ve bunun sonucunda Türkiye'den ithalat rakamları 1.6 kat artarak 1 milyar dolara ulaştı. Şu anda 12 Türk şirketinden domates ithal ediyoruz. ‘Meşhur’ domatesler de mutlaka Türk ve Rus liderler arasında konuşulacaktır” dedi.
Ayrıca Rusya’nın otomotiv şirketi GAZ Grup’un, Türkiye’de yatırım olanaklarını değerlendirmek istediğini de söyleyen Uşakov, “GAZ Grup Türkiye’de iştirak kurmayı ve GAZel Next, Ural Next ve otobüslerin yeni modelleriyle de Türkiye'ye açılmayı planlıyor” ifadelerini kullandı.
Eğer gerçekleşirse Rusya’ya ait S-400 hava savunma füze sistemine sahip ilk NATO üyesi olacak Türkiye’ye bu silah sistemi satışını da değerlendiren Uşakov, bu satış işlemini hızlandırma konusunda Türkiye’nin talebini karşılamak için çaba harcayacaklarını da söyledi.
