LONDRA —
Suriye’de iç savaş iki yıldır devam ediyor. 60 binden fazla kişi öldü ama diplomatik çabalar bugüne kadar sonuç vermedi. Uzmanlar krize acil bir çözüm beklemiyor, isyancılar Esad rejimini yıksa bile şiddet olaylarının sürebileceğini, hatta durumun daha da kötüleşebileceğini söylüyor. Londra muhabirimiz Al Pessin’in haberi.
Suriye’de çatışmalar sürüyor. Ne isyancılar, ne de rejime bağlı kuvvetler elle tutulur bir başarı elde edemedi. Uzmanlar çatışmaların daha da şiddetlenmesinden kaygılı: “Elbette Suriye için en kötü senaryoların gerçekleşemesi imkan dahilinde.”
London School of Economics’den Alia Brahimi Ortadoğu uzmanı: “Rejim yıkılsa bile bu durumda, intikam saldırıları ve toplumlar arası çatışmalar artabilir. Savaştan zaferle çıkan muhalefet üyeleri arasında bile çatışmalar çıkabilir, bu yetmezmiş gibi bölgesel güçler de kendi piyonlarıyla yine ortaya çıkarlar.”
Bu senaryo umutsuz görünse de kimseyi şaşırtmıyor. Suriye farklı mezhepler, dinler, etnik unsurlar, İslamcı militanlar ve liberaller arasında bölünmüş durumda.
“Suriye’deki kriz belki yıllar boyu çözülemez. Çünkü ülke mezhep ayrılığı ve bölgesel iktidar mücadelelerinin arasında kaldı.”
Brahimi özellikle İran’a dikkati çekiyor. Tahran hükümeti, Suriye’de azınlıktaki Nusayriler’in kontrolundaki Esad rejimine destek veriyor. İran bu şekilde nüfuzunu Lübnan’a kadar genişletebilir. Öte yandan Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleri de Suriye’de Sünniler’i iktidarda görmek istiyor.
Bunların yanı sıra, Batılı ülkeler Suriye’de liberal ve demokrat bir yönetim isterken, Rusya da ülkedeki nüfuzunu korumaya çalışıyor.
Chris Doyle gibi bazı Ortadoğu uzmanlarına göre, çıkarlar söz konusu olunca Suriye iç savaşına yerel ve uluslararası unsurların da katılması mümkün: “Eğer Esad rejimi bugün yıkılırsa Suriye’de büyük bir iktidar mücadelesi başlayabilir. Ama bir tür siyasi çözüm bulunabilir, sorunsuz bir geçiş dönemi başlatılırsa, Suriye’nin bu korkunç krizden çıkma ve geleceğe bakma şansı doğar.”
Bu çok zor bir uzlaşma gerektiriyor. Ya Devlet Başkanı Beşar Esad istifa edecek, ya da geçiş dönemini idare etmek için geçici de olsa başta kalacak. Ama taraflardan hiçbiri ödün vermiyor: “Sorunu çözmek mümkün, ama şu anda kimse buna yanaşmıyor.”
Bu da, Esad kalsa da gitse de, Suriyeliler için önümüzdeki aylar ve hatta yıllarda savaşın devam edebileceği anlamına geliyor.
Suriye’de çatışmalar sürüyor. Ne isyancılar, ne de rejime bağlı kuvvetler elle tutulur bir başarı elde edemedi. Uzmanlar çatışmaların daha da şiddetlenmesinden kaygılı: “Elbette Suriye için en kötü senaryoların gerçekleşemesi imkan dahilinde.”
London School of Economics’den Alia Brahimi Ortadoğu uzmanı: “Rejim yıkılsa bile bu durumda, intikam saldırıları ve toplumlar arası çatışmalar artabilir. Savaştan zaferle çıkan muhalefet üyeleri arasında bile çatışmalar çıkabilir, bu yetmezmiş gibi bölgesel güçler de kendi piyonlarıyla yine ortaya çıkarlar.”
Bu senaryo umutsuz görünse de kimseyi şaşırtmıyor. Suriye farklı mezhepler, dinler, etnik unsurlar, İslamcı militanlar ve liberaller arasında bölünmüş durumda.
“Suriye’deki kriz belki yıllar boyu çözülemez. Çünkü ülke mezhep ayrılığı ve bölgesel iktidar mücadelelerinin arasında kaldı.”
Brahimi özellikle İran’a dikkati çekiyor. Tahran hükümeti, Suriye’de azınlıktaki Nusayriler’in kontrolundaki Esad rejimine destek veriyor. İran bu şekilde nüfuzunu Lübnan’a kadar genişletebilir. Öte yandan Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleri de Suriye’de Sünniler’i iktidarda görmek istiyor.
Bunların yanı sıra, Batılı ülkeler Suriye’de liberal ve demokrat bir yönetim isterken, Rusya da ülkedeki nüfuzunu korumaya çalışıyor.
Chris Doyle gibi bazı Ortadoğu uzmanlarına göre, çıkarlar söz konusu olunca Suriye iç savaşına yerel ve uluslararası unsurların da katılması mümkün: “Eğer Esad rejimi bugün yıkılırsa Suriye’de büyük bir iktidar mücadelesi başlayabilir. Ama bir tür siyasi çözüm bulunabilir, sorunsuz bir geçiş dönemi başlatılırsa, Suriye’nin bu korkunç krizden çıkma ve geleceğe bakma şansı doğar.”
Bu çok zor bir uzlaşma gerektiriyor. Ya Devlet Başkanı Beşar Esad istifa edecek, ya da geçiş dönemini idare etmek için geçici de olsa başta kalacak. Ama taraflardan hiçbiri ödün vermiyor: “Sorunu çözmek mümkün, ama şu anda kimse buna yanaşmıyor.”
Bu da, Esad kalsa da gitse de, Suriyeliler için önümüzdeki aylar ve hatta yıllarda savaşın devam edebileceği anlamına geliyor.
