Somali Dışişleri Bakanlığı açıklamasında BM temsilcisi Nicholas Haysom’u diplomatik yetkisini aştığı ve ülkenin egemenliğini ihlal ettiği gerekçesiyle suçlayarak istenmeyen kişi ilan etti. Haysom birkaç ay önce Somali’ye BM temsilcisi olarak atanmıştı.
Haysom, El Şebab’ı 2017’de terk eden eski örgüt sözcüsü Mukhtar Robow’un geçen ay gözaltına alınmasının yasal dayanağını ve BM’nin mali kaynak sağladığı Güneybatı yerel polisinin konuyla bağlantısı olup olmadığını sorgulamıştı.
Somali’deki Afrika Birliği’nin parçası olan Etiyopya askerleri, Robow’u bölgesel seçimlerden günler önce gözaltına aldı. Robow seçimlerin önde gelen adaylarındandı. Tutuklamayı ölümcül protesto gösterileri izledi. Etiyopya konuyla ilgili yorum yapmadı.
Somali’nin başkenti Mogadişu’ya götürülen Robow, Somali istihbarat dairesinin hapishanelerinden birine yerleştirildi.
Bir BM sözcüsü, konuyla ilgili şimdilik yorum yapmayacağını kaydetti ve Haysom da kendisine yöneltilen sorulara yanıt vermedi. Bunun yerine hem BM Genel Sekreterliği hem de Haysom, Mogadişu’da gün içinde BM binasını hedef alan top atışını kınadı. Yedi havan topu binanın içinde bulunduğu araziye isabet etti. Olayda BM’nin iki çalışanı ve bir sözleşmeli çalışanı hafif yaralandı. Olayın sorumluluğunu El Şebab üstlendi.
Robow’un tutuklanması Somali’nin El Kaide bağlantılı El Şebab örgütünü terk edenlere yönelik tavrı konusunda bir test niteliğinde. El Şebab Afrika’nın en aktif aşırıcı örgütü konumunda. Somali hükümeti Robow’un örgütten ayrılmasını memnuniyetle karşıladı ancak Güneybatı’dan aday olmasından ise memnun olmadı.
Robow’un tutuklanmasını doğrulayan Somali Güvenlik Bakanlığı, Robow’un örgütten ayrılma sürecini tamamlamadığını bu nedenle aday olmasının önünde yasak olduğunu öne sürdü. Bakanlık ayrıca Robow’un aşırıcı ideolojiyi reddetme konusunda başarısız olduğunu ve silahlı birlikleri harekete geçmeye teşvik etmekle suçladı.
Afrika Birliği, BM, ABD ve ondan fazla ülke tutuklama ve protesto gösterilerinden duydukları kaygıyı ortak bir açıklamayla dile getirdi.
Amerikan haber ajansı AP’nin ele geçirdiği Haysom tarafından Somalili yetkililere yazılan mektupta Somali’nin örgütten ayrılma süreci ve Robow’un 48 saatlik gözaltı süresinden daha uzun içerde tutulmasının yasal dayanağı sorgulanıyor.
Mektupta ayrıca protesto gösterileri sırasında yaşanan sivil ölümlerin meydana geldiği koşullar sorgulanıyor ve bunların derinlemesine soruşturulması çağrısı yapılıyor.
