Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in evsahipliği yaptığı Soçi zirvesi sona erdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin katıldığı üçlü zirvede gündem IŞİD ve Suriye'ydi.
Putin, zirve sonrasında Suriye hükümetinin barış sürecine, anayasal reformlara ve serbest seçimlere bağlı olduğunu söyledi. Putin, Suriye'deki bütün gruplar arasında kapsayıcı diyalog süreci oluşturulması konusunda anlaşmaya varıldığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da kapanışta düzenleyen basın toplantısında, kritik görüşmeler yapıldığını söyledi.
"Ateşkes için atılan adımları gözden geçirdik" diyen Erdoğan, kalıcı çözüm için Cenevre sürecine katkıları görüştüklerini kaydetti.
Türkiye'nin PYD konusundaki hassasiyetini de bir kez daha dile getirdi ve terörist unsurların süreçten dışlanmasının Türkiye için hala öncelik taşıdığına dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye halkının öncülüğünde, ev sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak için görüş birliğine vardıklarını aktardı.
Erdoğan, “Rusya Federasyonu’nun inisiyatifiyle Soçi'de düzenlenmesi öngörülen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin bu ilkeler temelinde siyasi sürece anlamlı katma değer sağlaması için eş güdüm içinde çalışmaya karar verdik” dedi.
“Bugünkü ortak açıklamamız işbirliğimizin esaslarını yansıtan ilk adımdır”
Erdoğan işbirliği çabalarının başarısının rejim ve muhalefet olmak üzere tarafların tutumuna bağlı olduğunu da sözlerine ekledi ve üç garantör ülkenin birbirlerinin hassasiyetlerine saygılı olmayı sürdürmeleri gerektiğini kaydetti.
Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğüyle Türkiye’nin milli güvenliğine kast eden terörist unsurların süreçten dışlanmasının Türkiye’nin öncelikleri arasında olduğunu kaydeden Erdoğan, “Milli güvenliğimize kast eden terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı, aynı platformda yer almamızı bizden kimse beklemesin” dedi.
Erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü: “Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve siyasi birliğine bağlılığımızı ifade ediyorsak bu ülkeyi bölmeye çalışan eli kanlı bir çeteyi meşru bir aktör olarak göremeyiz. Sayın Putin ve Ruhani’yle bugün gerçekleştirdiğimiz istişarede ayrıca Suriye’de güven arttırıcı önlemlerin hayata geçirilmesinin önemini vurguladık. Bu önlemlerin kademeli olarak devreye sokulması amacıyla insani yardımların ihtiyaç sahiplerine engelsiz ve kesintisiz ulaştırılması ayrıca tutukluların karşılıklı salıverilmesi dahil atılabilecek her türlü adımı gözden geçirdik.”
Suriye’nin barış ve istikrara yeniden kavuşmasının, halkın acılarının dindirilmesi için bir umut ışığı teşkil edeceğine inandığını kaydeden Erdoğan, İdlib sorununun çözümünün ve Afrin’deki olumsuzlukların giderilmesinin de Suriye sürecindeki bu olumlu gelişmelerin önemli atlama taşları olacağını kaydetti.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Soçi zirvesinin açılışında Suriye krizinde yeni bir aşamaya gelindiğini söyledi; nihai bir çözüm için Şam rejimi dahil tüm tarafların taviz vermesi gerektiğini kaydetti. Putin, Suriye’deki siyasi çözüm sürecinin Cenevre görüşmeleri çerçevesinde tamamlanacağını da açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da zirvede önemli kararlar alınacağı kanaatinde olduğunu dile getirdi. Erdoğan, Suriye halkının kabul edebileceği bir siyasi çözüm için tüm tarafların katkıda bulunmasının gerekli olduğunun da altını çizdi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de Suriye krizine çözüm için dış müdahalelerin sona ermesi gerektiğini vurguladı. Ruhani, yabancı askeri güçlerin ancak Suriye hükümeti istiyorsa bu ülkede olması gerektiğini söyledi. Ancak Ruhani bu açıklamasıyla hangi yabancı ülkeleri hedef aldığını belirtmedi.
Ruhani, Suriye’deki son terör hücrelerinin de ortadan kaldırılmasının şart olduğunu kaydetti, artık zeminin siyasi çözüme hazır hale geldiğini bildirdi.
Üç ülke arasındaki mini zirveden iki gün önce Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat, Soçi’de Putin’le biraraya gelmişti.
İran ve Rusya, Esat’ın en büyük siyasi müttefikleriyken Türkiye Suriye muhalefetini destekliyor.
Kremlin, Esat’la yapılan görüşme öncesinde Putin’in Erdoğan’a ve İran liderine bugün yapılan üçlü zirveden çıkacak kararlara Suriye yönetimi tarafından uyum gösterileceği garantisi verdiğini belirtti.
Öte yandan Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura gelecek ay Cenevre’de Esat hükümeti ve zayıflayan muhalefet arasında iki tur sürecek barış görüşmeleri için hazırlık yapıyor.
Görüşmeler Suriye’nin müttefiki Rusya’nın altı buçuk yıl süren savaşta daha aktif arabuluculuk rolü üstlenmesinin ardından düzenleniyor.
BM Suriye Özel Temsilcisi, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Suriye muhalefetinin ana gruplarıyla biraraya geldiği sırada açıklamayı yaptı. Temsilci, muhalefete güçlü ve yaratıcı bir bütün haline gelmeleri çağrısında da bulundu.
