ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya turu kapsamında gittiği Tayvan'dan ayrıldı. Pelosi, yaklaşık 19 saat süren Tayvan ziyaretini tamamlamadan önce, "Amerika’nın Tayvan’la olan dayanışması şimdi her zamankinden daha önemli. Bugün burada bu mesajı veriyoruz" dedi.
Tayvan'ın demokrasisini öven Pelosi'nin Asya ziyaretlerine planlandığı üzere Güney Kore ve Japonya ile devam etmesi bekleniyor.
Tayvan'ın anakaraya bağlanmasını isteyen Çin, ziyaretin gerçekleşmesinin sonuçları olacağı ve ABD ile ilişkilere gölge düşüreceği uyarısında bulunmuştu. Çin Dışişleri Bakanlığı, Amerika'nın Çin Büyükelçisi Nicholas Burns'ü Pelosi'nin ziyaretini protesto için bakanlığa çağırdığını açıklamıştı.
Taipei şehir merkezindeki Songshan Havalimanı'nda ABD Hava Kuvvetleri'ne ait nakliye uçağından inen Pelosi ve beraberindeki Kongre heyeti, Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu ile ABD'nin Tayvan'daki en üst düzey temsilcisi Sandra Oudkirk tarafından karşılanmıştı. Pelosi son 25 yılda Tayvan'ı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu.
Tayvan'ın en yüksek binası Taipei 101, "Tayvan'a Hoş Geldiniz", ''Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi", "Tayvan (kalp) ABD" şeklinde ışıklı mesajlar yayınlamıştı.
Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen'in ofisi, ikilinin bugün görüşeceklerini ve ardından birlikte öğlen yemeği yiyeceklerini bildirmişti. Reuters haber ajansının konuştuğu dört kaynak ise Pelosi'nin Çin'in insan hakları sicilini açıkça eleştiren bir grup aktivistle görüşmeyi planladığını kaydetmişti.
Pelosi'nin ofisinden yapılan açıklamada Asya turu kapsamında Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya'yı ziyaret edeceği belirtilmiş, ancak Tayvan'dan söz edilmemişti.
Pelosi, Tayvan'a inmesinin ardından yayımladığı yazılı açıklamada, ''Kongre heyetimizin ziyareti ABD'nin Tayvan'ın canlı demokrasisine sarsılmaz desteğini onurlandırıyor'' ifadelerini kullandı.
''Tayvanlı liderlerle görüşmelerimiz ortağımıza desteğimizi pekiştirmeye ve özgür ve açık bir Hint-Pasifik bölgesi için çalışmanın da aralarında olduğu ortak çıkarlarımızı ilerletmeye odaklanacak'' diyen Pelosi, ''Dünya otokrasi ve demokrasi arasında bir seçimle karşı karşıya kalırken, Amerika'nın 23 milyon Tayvanlı'ya desteği bugün her zamankinden daha önemli'' diye konuştu.
Pelosi, Kongre heyetiyle birlikte bir gece konaklamalı olarak planlanan ziyaretin ABD'nin uzun süredir sürdürdüğü Tayvan politikasıyla tamamen uyumlu olduğunu kaydetti.
Washington Post gazetesinde Tayvan'a varmasından hemen önce yayınlanan makalesinde de Pelosi, Tayvan'ı ziyaret etme gerekçelerini açıkladı ve Çin'in son yıllarda Tayvan'la gerilimi ciddi şekilde arttırmasını eleştirirken Tayvan'ın demokratik yönetime olan bağlılığını övdü.
Pelosi, ''Çin Komünist Partisi saldırganlığını arttırırken Kongre heyetimizin seyahati Amerika'nın Tayvan'ın arkasında durduğunun açık bir göstergesi olarak görülmeli'' ifadelerini kullandı.
Pelosi makalede ayrıca Çin'in Hong Kong'daki siyasi muhaliflere karşı "acımasız baskılarının" yanı sıra ABD'nin soykırım olarak nitelendirdiği Müslüman Uygurlar'a ve diğer azınlıklara muamelesine de dikkat çekti.
Cumhuriyetçiler'den Demokrat Pelosi'ye destek
26 Cumhuriyetçi kongre üyesi Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi'ye destek mesajı yayınladı. Açıklamada kongre üyelerinin Tayvan ziyareti rutin ziyaret olarak tanımlandı.
Senato'daki Cumhuriyetçiler'in lideri Mitch McConnell, Pelosi'nin ziyaretine "Tayvan'ın demokrasisine desteğin bir göstergesi" olarak destek verdiğini ifade etti ve ziyaret programının provokatif olduğuna ilişkin iddiaların "tamamen saçmalık" olduğunu kaydetti.
Senato'da konuşan Mitch McConnell, Pelosi'nin Tayvan'a gitmeye hakkı olduğunu belirtti.
Beyaz Saray: ''Çin ABD'ye gözdağı veremez''
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby, Pelosi'nin Tayvan'a gitmesinin ardından yaptığı açıklamada Çin'in tehditlerinin veya kavgacı söylemlerinin ABD'ye "gözdağı veremeyeceğini" söyledi. Kirby, ziyaretin ne bir egemenlik ne de Amerika'nın uzun süredir devam eden "tek Çin politikasının" ihlali olduğunu söyledi.
Kirby, "Bu ziyaretin bir kriz veya çatışmayı teşvik edici bir olay haline gelmesi için hiçbir neden yok" diye konuştu.
"Çin Tayvan'a karşı ekonomik baskı uygulayabilir"
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby Pelosi'nin Tayvan'a ulaşmasından sonra yaptığı açıklamada, Çin'in kendisini Tayvan'a karşı ekonomik baskı dahil başka adımlar atmak üzere konumlandırdığını söyledi.
Kirby, Amerika'nın savaş tehdidinde bulunmayacağını ancak Tayvan'ı desteklemeye devam edeceklerini, özgür ve açık bir Indo-Pasifik'i savunmayı sürdüreceklerini belirtti.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü, Çin'den şimdiye kadar tepkilerin Amerika'nın beklentileri çerçevesinde olduğunu kaydetti.
Çin'in resmi Xinhua haber ajansı 4-7 Ağustos tarihleri arasında ordunun birden fazla noktada askeri tatbika düzenleyeceğini duyurdu. Haber ajansının yayınladığı bir görsel tatbikatların Tayvan etrafındaki altı farklı bölgede yapılacağına işaret ediyor.
''Ziyaret Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrara zarar verecek''
Çin'den ilk tepki ise Dışişleri Bakanlığı'ndan geldi. Pelosi'nin ziyaretini kınayan açıklamada bu hamlenin Tayvan Boğazı'nda barışa ve istikrara ciddi zarar vereceği belirtildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan Pelosi'nin Taipei'ye inmesinden hemen sonra yapılan açıklamada ziyaretin Çin-ABD ilişkilerinin siyasi temellerine ciddi zarar vereceği belirtildi, ABD'nin güçlü şekilde protesto edildiğini kaydedildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan bu hafta yapılan bir açıklamadaysa Pelosi'nin ziyaretinin ''Çin'in iç işlerine büyük bir müdahale'' olacağı ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun böyle bir hamle karşısında boş durmayacağı kaydedilmişti.
Çin'den ''hedefli askeri operasyon'' açıklaması
Çin Savunma Bakanlığı, ordunun yüksek alarm durumuna getirildiğini ve Pelosi'nin ziyaretine yanıt olarak ''hedefli askeri operasyonlar'' yapacağını bildirdi.
Çin Halk Ordusu Doğu Bölgesi Komutası tarafından yapılan ayrı bir açıklamada bu geceden itibaren Tayvan yakınında ortak operasyonlar yürütüleceği ve Tayvan'ın doğu kıyısı açıklarında konvansiyonel füze denemesi yapılacağı belirtildi.
Tayvan'ın kuzeyi, güneybatısı ve kuzeydoğusunda ortak hava ve deniz tatbikatları yapılacağı belirtilen açıklamada Tayvan Boğazı'nda uzun menzilli atış denemeleri ve Tayvan'ın doğusundaki sularda füze fırlatma denemeleri yapılacağı kaydedildi.
Tayvan Savunma Bakanlığı ise ''Çin, kilit limanlarımızı ve kentlerimizi Tayvan civarındaki tatbikatlarla tehdit etmeye çalışıyor'' açıklamasını yaptı. Tatbikatların Tayvan halkına psikolojik gözdağı vermek amacıyla yapıldığı belirtilen açıklamada ''Ordumuz güvenliği sağlamak için gerekli kararlılığa, yeteneğe ve özgüvene sahip. Tayvan halkı kendisini güvende hissetmeli ve orduya destek olmalı'' denildi.
Reuters'e konuşan kaynaklar, bazı Çin savaş uçaklarının bugün sabah saatlerinde Tayvan Boğazı'nı bölen çizgiye yakın uçtuklarını ve günün ilerleyen saatlerinde bölgeden ayrıldıklarını bildirdi. Çok sayıda Çin savaş gemisinin de Pazartesi gününden bu yana resmi olmayan sınır çizgisine yaklaştığı ve orada kaldığı belirtildi.
Reuters'a konuşan kaynaklara göre Çin hava araçları sık sık gayrı resmi sınır çizgisine dokunarak taktik manevralar yaptı ve daire çizerek körfezin kendilerine ait kısmına geri döndü. Tayvan hava araçları ise yakında teyakkuz durumunda bulundu.
Normalde iki tarafın hava araçları da bu çizgiyi geçmiyor.
Aralarında USS Ronald Reagan uçak gemisinin de bulunduğu ABD'ye ait dört savaş gemisi Tayvan'ın doğusunda konuşlandırıldı. ABD Donanması bunların rutin mevzilenmeler olduğunu belirtti. Bir donanma yetkilisi Reuters'a yaptığı açıklamada uçak gemisinin Güney Çin Denizi'ni geçtiğini ve şimdi Filipinler Denizi'nde Tayvan'ın ve Filipinler'in doğusunda, Japonya'nın güneyinde olduğunu bildirdi.
USS Ronald Reagan uçaksavar gemisinin bölgedeki güdümlü füze kruvazörü USS Antietam, destroyer USS Higgins ve amfibik hücum gemisi USS Tripoli ile birlikte faaliyet gösterdiği belirtildi.
