Suriyeliler’in “Çölün Gelini” dediği Antik Palmira kenti yaklaşık 1 yıldır IŞİD’in elinde. Birleşmiş Milletler Eğitim,Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde olan antik kent, Humus’un ilçesi olan Tedmür sınırları içinde bulunuyor.
Rus uçaklarının hava desteği, Hizbullah ve Iraklı milislerin kara desteği verdiği Suriye ordusu ilçenin ve içindeki Antik kentin geri alınması için yaklaşık 3 hafta önce bir askeri operasyon başlattı. Bu çerçevede ilçeye hakim tepelerin tamamı, ilçenin Şam ve Humus’a açılan karayolu kavşağı ve antik kentin bulunduğu bölgenin bir kısmı Suriye ordusunun eline geçti.
Suriye medyasında ve sosyal medyada yer alan bazı görüntülerde Suriye ordusunun ve müttefiklerinin antik kente çok yakın olan ve IŞİD’in ilçedeki karargahlarından biri olan Semiramis Oteli’ni ele geçirdikleri görülebiliyor. Yine bazı görüntülerde tarihi kalıntılar da görülebiliyor.
Hala çatışmaların devam ettiği ilçede, tarihi kalenin bulunduğu tepe ise IŞİD’in kontrolünde. IŞİD’in ilçeyi ele geçirdikten hemen sonra antik kentin olduğu bölgeye patlayıcılar yerleştirdiği bu nedenle askeri operasyonun yavaş ilerlediği belirtiliyor.
Palmira’nın geçmişi binlerce yıl öncesine dayanıyor
Birkaç km karelik geniş bir alana yayılan antik kent Palmira’nın geçmişi binlerce yıl öncesine uzanıyor. Çok sayıda medeniyete ait kalıntıların iç içe olduğu antik kentteki tahribatın boyutları henüz bilinmiyor.
IŞİD, Tedmür’ü ele geçirdikten sonra tek tanrılı dinler öncesinde inşa edilmiş mabedi patlayıcılarla havaya uçurmuş ve görüntülerini de yayınlamıştı. Roma Dönemi’ne ait bir kemer ve aynı dönemden kalma kule şeklindeki mezarlık da IŞİD tarafından yok edildi.
Antik kente yakın bir noktada olan Tedmür müzesindeki eserlerin önemli bir kısmı IŞİD’in eline geçmeden önce tahliye edildi. Ancak müzenin önündeki aslan heykeli ve birkaç lahit IŞİD tarafından parçalandı. Görgü tanıkları, müzedeki bir mumyanın da sokakta yakıldığını söylüyor.
Tarihi eserlerin yanı sıra adı Palmira ile özdeşleşen Arkeolog Halid Esad da IŞİD tarafından infaz edildi.
Suriye medyasında yer alan görüntülerde Roma Dönemi’nden kalma antik tiyatronun hala sağlam olduğu anlaşılabiliyor. 2011 yılına kadar festivallerin ve dans gösterilerinin yapıldığı tiyatro, ilçenin IŞİD’in eline geçmesinin ardından IŞİD’in çocuklara toplu infaz yaptırdığı görüntülerle hafızalara kazındı.
Tedmür’ün önemi
Tedmür, dünya medeniyet mirası olan Palmira Antik kentinin yanı sıra kırsalındaki gaz yatakları ve petrol bölgeleri nedeniyle de oldukça önemli. İlçe, örgütün Suriye’deki başkenti sayılan Rakka’ya ve Irak üzerinden lojistiğini sağladığı hat üzerinde bulunan Deir Ez Zor kentine açılıyor.
IŞİD’in Tedmür’ü kaybetmesi halinde ülkenin orta bölgelerinde tutunması pek mümkün görünmüyor. Tedmür’ün Suriye ordusunun eline geçmesi IŞİD’i Rakka ve Deir Ez Zor’a çekilmeye zorlayabilir. Örgüt geçici bir süre Rakka ve Deir Ez Zor’da tutunsa bile Suriye-Irak sınırının bir kısmının YPG ve Suriye Demokratik Güçleri’nin elinde olması, bir kısmında Suriye ordusunun etkili olması Irak üzerinden sağladığı lojistiğe büyük darbe vurabilir. Karayollarının olduğu ana güzergahları kaybeden örgütün büyük bölümü çöl olan Suriye-Irak sınırındaki bölgelerde hava saldırılarına açık hale gelmesi de mümkün.
Tedmür, Palmira Antik Kenti’nin kurtarılmasının yanı sıra IŞİD’in milatlarından biri olma potansiyelini de barındırıyor.
