Başkan Donald Trump, 2008 yılında Florida’da bir malikaneyi Rus bir milyonere satmıştı. Bu satış, 2016’daki başkanlık seçimleriyle ihtilaf yaratıyor mu?
Görünürde çok da yaratmıyor.
Trump, 2015’te Mar-a-Lago’daki özel tatil tesisinde yaptığı açıklamada da “Rusya’yla en fazla yakınlaştığım zaman, yıllar önce Palm Beach’te 40 milyon dolara aldığım evi, bir Rus’a 100 milyon dolara sattığımdaydı” demişti.
Bu açıklamadan iki yıl sonra, Rusya soruşturmasını yürüten özel savcı Robert Mueller’in ekibi bu karşı satışı ve Trump’ın işleriyle bağlantılı benzer alışverişleri mercek altına almaya karar verdi.
Mueller’in soruşturmasının Trump’ın mali işlerine kadar genişlemesi soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Zira özel savcı, soruşturmanın amacından sapıp bunu bir keşif seferine döndürme riskiyle karşı karşıya.
Paranın izini takip ederek, kritik ipuçlarına da ulaşılabilir ancak Trump yakın zamanda Mueller’ı mali işlerine bulaşmasının yetki ihlali olduğu yönünde uyarmıştı.
Adalet Bakanlığı’nın 17 Mayıs’ta Mueller’a verdiği özel yetkiler görece geniş ancak yoruma da açık. Bakanlık, Mueller’ı seçim sürecinde Trump’ın kampanyasıyla Moskova arasında herhangi bir bağlantı ya da işbirliğini soruşturması için yetkilendiriyor.Ayrıca Mueller’a soruşturmanın doğrudan sonucu olarak ortaya çıkan meseleleri de incelemesi için yetki veriyor.
Eski bir federal savcı olan Thomas Zeno’ya göre Trump’ın ticari anlaşmalarını araştırmak, özel savcının yetkilerinin çok da dışında kalmıyor.
Ancak Zeno’ya göre Başkan’ın yatırımlarının neden incelendiğini de Mueller’in açıklaması gerekli. Neden ise bilinmiyor zira Mueller büyük jürinin arkasında bu işi yürütüyor.
Mueller ekibi, büyük jürinin gizlilik kuralları içinde hareket ediyor ve soruşturmayla ilgili yorum yapmıyor.
Adalet Bakanı Yardımcısı General Rod Rosenstein, Mueller’i özel savcı olarak atayan isim. Rosenstein da Mueller’in yetkileri çerçevesinde hareket ettiğini savundu. Fox televizyonuna konuşan Rosenstein, yapılan araştırmaların boşuna olmadığını söyledi.
Trump, Rusya’yla mali bağlarını önemsizleştirme çabasında. Şubat ayında da, “Kendime adıma, Rusya’ya hiçbir şey borçlu değilim. Rusya’yla herhangi bir alacağım vereceğim yok, Rusya’da anlaşmalarım yok” demişti.
Trump’ın avukatları da Mart ayında bir mektup yayınlayarak, Rusya’yla bağlantılı iki gelir beyan etmişlerdi. Bu gelirlerden biri 2008 yılında Rus işadamı Dmitry Rybolovlev’e Palm Beach’te sattığı malikaneden aldığı 95 milyon dolardı. Trump’ın diğer geliri de 2013’te Kainat Güzellik Yarışması’nı Moskova’da düzenlemek isterken Aras Agalarov’la yaptığı ortaklıktan aldığı 12 milyon dolar oldu.
Ancak 2008’de Başkan’ın büyük oğlu Donald Trump Jr, Moskova’da görüştüğü yatırımcılara, “Ruslar kazancımızın fazlasıyla önemli bir bölümünü sağlıyor. Rusya’dan büyük meblağda para geliyor” demişti.
Trump’ın Rusya’dan ticari çıkarlarını araştıran Seva Gunitsky, Toronto Üniversitesi’nde profesör. Gunitsky de Başkan’ın Rusya’yla mali bağlantılarının kabul ettiğinden daha derin olduğunu, 1990’lardan bu yana yüzlerce milyon dolarlık ticaret yaptığını söylüyor.
Gunitsky, Trump’ın Rusya ihtilafının, 2016 seçim kampanyası ve Putin’den çok daha geriye gittiğine de dikkat çekiyor. Gunitsky, “Trump’ın emlak ve kumarhane işlerine Rus oligarklar çok para akıttılar” diye konuşuyor.
Trump’ın vergi beyanı yapmaması ise Rusya’yla mali bağlarının boyutlarını öğrenmeyi zorlaştırıyor.
Bloomberg televizyonu, Mueller’ın ekibinin araştırdığı mali işlemler arasında Florida’daki malikane ve Kainat Güzellik Yarışması olduğunu bildirmişti. Bunların dışında New York’ta bir rezidans otel projesindeki Rus yatırımcılarla ortaklığı ve bu yatırımcıların rezidansları satın alımı da mercek altında.
Soruşturmanın bir diğer ayağında da Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn, damadı Jared Kushner ve eski kampanya menajeri Paul Manafort var. Rusya ve Ukrayna’yla derin mali bağları bulunan Manafort’un evine geçen ay FBI’ın baskın yaptığı ortaya çıkmıştı.
Mueller soruşturmayı yürütmesi için kendine avukatlardan oluşan güçlü bir ekip kurdu. Ekipte olan üç isim, Adalet Bakanlığı’nda mali dolandırıcılık konusunda uzman.
Fordham Üniversitesi’nde hukuk profesörü Andrew Kent’e göre, bu soruşturmanın Mueller ile Trump’ı karşı karşıya getirmesi ise an meselesi. Trump’ın Mueller’i kovacak adımlar atması ya da soruşturmayı durdurmaya çalışması ihtimaller dahilinde.
