ABD’nin Oklahoma eyaletinde bir yargıç, tıbbi malzeme, ilaç ve tüketici ürünleri firması Johnson and Johnson'ı Amerika'daki opioid bağımlılığı krizine katkıda bulunduğu gerekçesiyle 572 milyon dolar para cezasına çarptırdı. Yatırımcıların beklediğinden daha düşük olan bu ceza, firmanın borsadaki hisselerini yükseltti.
Oklahoma eyalet mahkemesi yargıcı Thad Balkman, Johnson&Johnson'ın pazarlama kampanyasının, opioid ilaçların kronik ağrı tedavisine uygun, bağımlılık yaratma riskininse az olduğunu iddia ederek kamuoyunu yanlış yönlendirdiği kararına vardı.
Jürisiz görülen ve yedi hafta süren davanın karar metninde Yargıç Balkman, ”Oklahoma'da opioid bağımlılığı ve aşırı doza bağlı ölüm vakalarındaki artışın opioid ilaç satışlarındaki artışa paralel seyretmesi tesadüf değildir” ifadesini kullandı.
Yargıç ayrıca 1994-2006 yılları arasında Oklahoma'da reçeteyle satılan opioid miktarının dört kat arttığını, sadece 2015'te eyalette 326 milyon adet opioid hapı satıldığını kaydetti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre 1999 ile 2017 yılları arasındaki yaklaşık 400 bin kişi aşırı dozdan yaşamını yitirdi. Oklahoma eyaletinde 2000 yılından bu yana can kaybı 6 bini buldu.
Morfin etkisi yaratan ve bağımlılık yapan ağrı kesici opioid krizine karşı Oklahoma eyalet başsavcısı 17 milyar dolarlık dava açmıştı. Başsavcılık ayrıca Johnson&Johnson’ın gelecek 30 yıl boyunca Oklahoma’daki bağımlılık tedavisi ve doz aşımını engelleme programlarını finanse etmesini talep etmişti. Ancak Yargıç Balkman, bu sürenin sadece bir yıl olacağına hükmetti.
Uzmanlar, 572 milyon dolarlık cezanın beklenenden az olduğu eleştirisinde bulunurken Johnson&Johnson temyize gideceğini açıkladı.
Firma, temyiz sürecinde tazminatın dondurulmasını talep edeceklerini de belirtti. Temyizin tamamlanmasıysa 2021 yılını bulabilir.
Mahkeme kararının açıklanması sonrası Johnson&Johnson hisselerinin piyasa değerindeki artış yüzde 5’i buldu. Opioid ağrı kesiciler üreten ve benzer davalarla karşı karşıya olan diğer ilaç firmalarının hisseleri de yüzde 1,4 ile 2,6 arasında değer kazandı.
Eyalet ve yerel yönetimlerin ilaç imal eden firmaları ve perakende ilaç satan eczane zincirlerini opioid bağımlılığı salgınından sorumlu tuttuğu dava sayısı 2 bin 5 yüzü aşmış durumda. Açılan çok sayıda dava, Adalet Bakanlığı'nın aşırı dozda opioid ilaç yazan doktorlara yönelik soruşturmasıyla aynı döneme denk geldi.
Johnson and Johnson aleyhine opioidlerin yanı sıra üreticisi olduğu bebek pudrası, rahim sarkması tedavisinde kullanılan tıbbi malzemeler ve kalça protezlerinin yarattığı zararlar nedeniyle açılan binlerce dava, halen devam ediyor.
