Türkiye’deki en küçük dini azınlıklardan olan Keldanilere ait Diyarbakır’daki 1700 yıllık kilise ve kilise vakfına ait malların Sur’daki çatışmalardan sonra kamulaştırıldığı ortaya çıktı. Yetkililer kilisenin restore edilerek geri verileceğini söyledi.
Tarihi Sur içinde PKK’nın gençlik örgütü YPS ile Güvenlik güçleri arasında 2015 yılında yaşanan çatışmalarda, Keldanilere ait 1700 yıllık Mor Petyun Kilisesi ve çevresindeki yapılar da ağır hasar gördü. Hasar gören sadece kilise değil, kiliseye gelir getirmesi amacıyla Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaptırılan ve kiraya verilen 12 dükkan ile 2 ev de vardı. Çatışmalardan sonra Bakanlar Kurulu tarafından alınan acil kamulaştırma kararı ile bölgedeki yüzlerce yapı kamulaştırıldı. Kamulaştırılanlar arasında Keldanilere ait mallar da vardı. Mor Petyun Kilisesi ve kilise vakfına ait dükkan ve evler kamulaştırılmıştı.
Kararı öğrenen Keldaniler, hemen itiraz etti. Yazılı başvuru yapan Keldani Vakfına, şifahi olarak kilisenin restore edilerek geri iade edileceği söylendi. Ancak şimdiye kadar ne restorasyon yapıldı, ne de iade edildi.
Kamulaştırma kararı Keldanileri hem şaşırttı hem üzdü. İstanbul Keldani-Katolik Kilisesi Vakfı Başkan Yardımcısı Yusuf Basmacıoğlu, kilisenin ve diğer mülklerinin geri iade edilmesini bekliyor. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Basmacıoğlu, yaptıkları görüşmelerde kilisenin restore edilerek geri iade edileceğinin söylendiğini belirtti. Basmacıoğlu, “Vakıflar Genel Müdürü, Başbakan yardımcısı, Diyarbakır Vali yardımcısı ile görüştük. Hepsi aynı şeyi söyledi. Bize restore edilerek geri iade edileceğini söylediler. Ancak şimdiye kadar bir gelişme olmadı, bekliyoruz. Biz duyunca şaşırdık tabi ki, hem şaşırdık hem üzüldük. 1700 yıllık bir kilisedir. Keldaniler kimseye zararı olmayan bir halktır. Bir resmi olarak sorduğumuzda restore edilerek geri verileceğini söylediler. Sadece bir kilise değil 12 dükkan, bir Diyarbakır kültür evi var” dedi.
Basmacıoğlu, devletin atacağı adımlara göre karar vereceklerini ifade ederek, “Ne yapacağımıza henüz karar vermedik. Hukuki adım atmak için devletin atacağı adımı bekliyoruz. Biz devlete güveniyoruz. Restore ederek bize vereceklerini tahmin ediyoruz. Biz devletin atacağı adıma göre tutum belirleyeceğiz. Cemaatimiz de üzgün tabi. Neden alındığına anlam veremiyor. Dükkanların ne olacağını bilmiyoruz. Dükkanların mülkiyetleri bize ait ancak içinde işletmecileri vardı” diye konuştu.
Amerika’nın Sesi’nin ulaştığı resmi yetkililer de, kilisenin onarıldıktan sonar iade edileceğini söyledi.
Ortadoğu’nun en eski halklarından olan Keldaniler, çoğunlukla Türkiye, Irak ve Suriye’de yaşıyorlardı. Ancak 1990’lı yıllardan sonra bölgede yaşanan olaylar nedeniyle yoğun göç başladı. Irak ve Suriye’deki Keldani sayısı tam olarak bilinmese de, Türkiye’de 500 kişi civarında kaldığı tahmin ediliyor. Halen İstanbul, Diyarbakır ve Mardin de üç Keldani Kilisesi Vakfı bulunuyor. Bir zamanlar Güneydoğu’yu tamamen terk eden Keldanilerden bazıları, bölgede gerilim düşmesi üzerine 2000’lerin başından geri döndü.
