Erişilebilirlik

‘Nükleer Anlaşmadan Geri Adımla İlgili AB’yi Bilgilendireceğiz’


İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif

ABD’nin yaptırımlarla baskı politikasını sürdürdüğü İran nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerinde geri adıma hazırlanıyor. İran Cumhurbaşkanı Ruhani Cuma günü itibariyle santrifüjlerde araştırma ve geliştirme çalışmalarına başlayacaklarını açıklamıştı. Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in birkaç saat içinde AB ülkelerini konuyla ilgili bilgilendirmesi bekleniyor.

ABD Maliye Bakanlığı son olarak İran Devrim Muhafızları ve onun elit birliği olarak bilinen Kudüs Gücü’nün mali kaynaklarını hedef alan yaptırımları açıklamıştı. Trump yönetiminden gelen yaptırım adımının ardından İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ülkesinin yeniden nükleer santrallarda santrifüjlerde araştırma geliştirme faaliyetlerini yeniden başlatacağını açıklamış, ancak bu faaliyetlerin barışçıl ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun takibine tabi olacağını vurgulamıştı.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ABD’nin tek taraflı olarak çekildiği ancak anlaşmada imzası bulunan Avrupa ülkelerinin kurtarmaya çalıştığı nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerinden atacağı geri adımla ilgili olarak AB ülkelerini bilgilendireceğini belirtti.

İran’ın yarı resmi haber ajansı IRNA’nın aktardığı habere göre Cevad Zarif “İran’ın Cuma günü uygulayacağı kararla ilgili olarak AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’yi birkaç saat içinde bilgilendireceğim. Tabii ki bu adımlar AB’nin anlaşmayı kurtarmak için verdiği sözleri yerine getirmesi halinde geri alınabilir” dedi.

İran daha önce de 2015’te imzalanan nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerinin bazılarını askıya aldığını açıklamıştı. İran’ın nükleer anlaşmaya uyup uymadığını izlemekle yükümlü olan Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu 1 Temmuz’da İran’ın nükleer anlaşma uyarınca depolayabileceği zenginleştirilmiş uranyum miktarı olan 300 kilogram sınırını aştığını doğrulamıştı.

İran bu açıklamadan 6 gün sonra da Buşehr nükleer santralı için yakıt üretebilmek için yüzde 4,5 oranında uranyum zenginleştirmeye başladığını açıklamıştı. Bu adımla İran nükleer anlaşmada konulan yüzde 3,67 sınırını aşmış oldu.

Nükleer anlaşma kapsamında İran’ın 2026 yılına kadar en fazla en eski ve en verimsiz model olan IR-1 tipi santrifüj işletmesine imkan veriliyordu. Ayrıca anlaşma kapsamında İran zenginleştirilmiş uranyumu biriktirmeyecek şekilde araştırma ve geliştirme faaliyetlerine devam etmesine de izin veriliyordu.

İngiltere’den İran tepkisi

İran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerinden geri adım atma hazırlığına İngiltere’den tepki geldi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada İran’ın bu planından duyulan kaygı ve hayalkırıklığı dile getirildi.

Açıklamada “İran’ın nükleer araştırma ve geliştirmeye yönelik kısıtlamaları askıya alma planı kaygı verici. Bizim uluslararası ve Avrupalı ortaklarımızla İran’la gerilimi düşürmek amacıyla yoğun çaba gösterdiğimiz bir dönemde İran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerinden üçüncü kez geri adım atma kararı hayalkırıklığı yarattı” denildi.

Netanyahu: “Eminim Trump daha sert duruş sergileyecektir”

ABD Başkanı Donald Trump bir yandan İran’a yönelik sert yaptırımlar devreye girerken diplomasiye ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile olası bir görüşmeye kapayı kapatmamış, İran ekonomisinin içinde bulunduğu duruma atıfta bulunarak “Sorunlarını çözmek istiyorlar. 24 saat içinde çözülebilir” demişti. Trump, New York’ta her iki liderin de katılacağı Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kapsamında olası bir görüşme olup olmayacağı konusunda da “Her şey mümkün” ifadesini kullanmıştı.

Olası bir Trump-Ruhani görüşmesinden endişe eden İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’dan konuyla ilgili bir açıklama geldi. Netanyahu Perşembe günü ilk yaptığı açıklamada “İran’la müzakere etme zamanı değil, baskıyı arttırma zamanı” ifadelerini kullanmıştı.

İngiltere’nin başkenti Londra’ya giderken gazetecilerin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Netanyahu bu kez olası bir Trump-Ruhani görüşmesi konusunda “Trump’ın kimle görüşüp görüşmeyeceği kararının kendisine ait olmadığı” mesajını verdi. İsrail Başbakanı “Eminim Trump daha sert bir duruş sergileyecektir” dedi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ülkesinde yapılan G7 zirvesi öncesinde İran Dışişleri Bakanı Cevad Zari file bir araya gelmiş, kendisinin bu görüşmeyle ilgili olarak da Başkan Trump’ı önceden bilgilendirdiğini belirtmişti. İsrail basınında Başbakan Netanyahu’nun Fransa Cumhurbaşkanı’nın bu girşiminden rahatsız olduğuna ilişkin haberler yer almış, Netanyahu’nun Başkan Trump’ın İran Dışişleri Bakanı ile görüşmemesi için yoğun çaba harcadığı iddiası basına yansımıştı.

17 Eylül’de yapılacak genel seçimlerde siyasi kariyeri tehlikede olan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Başkan Trump ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson gibi batılı ülkelerin sağ kanatta yer alan liderleriyle güçlü ilişkilerini İsrail’in güvenliği için önemli olduğu algısını güçlendirmeye çalışıyor.

Mike Pence ve Netanyahu aynı gün İngiltere’de

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in İngiltere’de olduğu gün İngiltere Başbakanı Boris Johnson’la görüşen İsrail Başbakanı Netanyahu İran’ın nükleer araştırma ve geliştirme faaliyetleri üzerindeki kısıtlamaları askıya alma planı konusunda “Bu da İran’ın bir başka ihlali ve provokasyonu” değerlendirmesinde bulundu.

İngiltere Başbakanlık Ofisi’nden iki liderin görüşmesine ilişkin yapılan açıklamada iki liderin İran’ın nükleer silahlara sahip olmasının engellenmesi ve İran’ın bölgede daha da istikrarsızlık yaratması muhtemel davranışlarını durdurmanın gerekliliği konusunda hemfikir oldukları belirtildi. Ancak İngiltere Başbakanı Johnson’ın diyalog ve diplomatik çözüm ihtiyacını vurguladığına da dikkat çekildi.

Son 10 aydır savunma bakanlığı görevini de yürüten İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu Londra’da ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Londra ziyaretine eşlik eden ABD Savunma Bakanı Mark Esper’la da bir araya geldi. İsrail Başbakanı’nın Londra’daki temaslarına Hava Kuvvetleri Komutanı ve askeri planlamalarından sorumlu danışmanının da eşlik etmesi dikkat çekti.

İsrail son dönemde Lübnan ve Suriye’de İran destekli Hizbullah’ın hedeflerine yönelik operasyonlarıyla dikkat çekiyor. Suriye içersinde sahada rejime askeri olarak destek veren Hizbullah’ın lideri Hasan Nasrallah iki taraf arasında yüksek seyreden gerginliğe ilişkin geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada artık Hizbullah için kırmızı çizgi olmadığının mesajını vermişti.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG