NATO İttifakını Gelecekte Ne Bekliyor?

Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra geçen 20 yıl içinde NATO ittifakı yeni görev alanları ve yeni üyelerle kendini yeniden tanımlamaya çalışıyor. Örgütün, kimlik arayışı, ‘Stratejik Kavram Kılavuzu’ çalışmalarının sona ermesiyle önümüzdeki dönemde yeni bir aşamaya girecek. 28 üyeli ittifakı gelecekte ne bekliyor? Bu soruyu askeri ve sivil uzmanlara yönelttik.



Batı’nın Sovyetler’i tehdit saydığı günlerde NATO’nun görevi bu tehdidi etkisiz hale getirmekti. Ancak 1989’da Berlin Duvarı yıkılıp, 1991’de Sovyetler Birliği dağıldığında ittifakın varoluş nedenleri de ortadan kalktı. NATO Kuvvetleri Komutanı Amiral James Stavridis şöyle konuşuyor:

"O dönemden bu yana NATO, eski Sovyet bloğundan 13 ülkeyi bünyesine kattı, Balkan ve Afganistan savaşlarına asker gönderdi. Ancak, ittifaka kuşkuyla bakanlar için bunlar, NATO’nun varlığını haklı göstermek için yetersizdi. Eğer sadece Avrupa’yla sınırlı kalmış olsak ve bu kıtanın sınırlarını korumakla yükümlü olsak, varlığımızın gerekliliği tartışılabilirdi. Ama biz artık bu sınırların çok ötesindeyiz."

NATO kuvvetleri komutanı Amerikalı Amiral James Stavridis, Washington’daki bir toplantıda ittifakın konvansiyonel tehditlerin yanı sıra artık terör, korsanlık ve sanal saldırılar gibi yeni tehditlerle de mücadele ettiğini söyledi. Ancak Stravridis, NATO’nun eksik kaldığı bir noktayı da dile getirmekten kaçınmadı:

"Yeni fikirler üretme konusunda kendimizi geliştirmeliyiz."

NATO’nun karşısındaki önemli sorunlardan biri de Batı Avrupa ülkelerini, ittifakın gelecek açısından önemli olduğuna ikna edebilmek. Eski Amerika Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, yeni ‘Stratejik Kavram Belgesi’nin ilk taslağını hazılayan ekibin başkanı. NATO’ya yeni bir yön vermesi beklenen belge, son şeklini aldıktan sonra Kasım ayında NATO liderlerinin onayına sunulacak.

Albright, "60 yıl önce tamamen farklı nedenlerle kurulan bu ittifakın bugün neden hala önemli olduğunu açıklığa kavuşturmamız gerekiyor."diyor.

NATO demokratik ülkelerden oluşuyor ve bazen üye ülke hükümetlerinin parlamentoları ve halklarını barış döneminde neden yüksek askeri harcama yaptığına ikna etmesi zor olabiliyor.

Atlantik Konseyi’nden Damon Wilson’a göre yeni Strateji Kavram Belgesi bu durumu değiştirmeyecek.

"Bu belge Avrupa ve Amerika kamuoylarını hemen ikna etmeyecek. Ama en azından ittifak liderlerine, NATO’nun varlığını halka anlatmak için haklı gerekçeler sunacak."

Madeleine Albright başkanlığında hazırlanan rapora göre, NATO, belirsizliklerin hakim olduğu bir dünyada istikrar unsuru. Raporda, ittifakın yeni ve daha karmaşık tehditlere karşı daha hızlı hareket etmesi gerektiği de belirtiliyor. Bu da daha iyi planlamayı, istihbarat paylaşımını ve füze savunma sistemi gibi yeni alanlara yönelmeyi gerektiriyor.

Heritage Vakfı uzmanı Sally McNamara, bu görüşleri reddetmiyor ancak yeterli bulmuyor:

"Uzlaşma bir yıllık toplantılarla değil, ortak çalışma ve ortak hareketle sağlanır."

Uzman McNamara NATO’nun varlığının, kavramlar üzerinde uzlaşarak değil, Afganistan gibi çatışma bölgelerine daha fazla birlik ve teçhizat göndererek meşru kılınabileceğini söylüyor.